Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Σάββατο 1 Οκτωβρίου 2016

Τίτλοι τέλους για το Rosetta. Rosetta's grand finale

Το Rosetta, εδώ σε καλλιτεχνική απεικόνιση, θα μείνει για πάντα πάνω στον κομήτη που ακολουθούσε για τόσα χρόνια. Artist's impression of Rosetta shortly before hitting Comet 67P/Churyumov–Gerasimenko on 30 September 2016. Credit: ESA/ATG medialab

Έπειτα από 12 χρόνια περιπλάνησης στο Διάστημα και δύο χρόνια παρατήρησης του κομήτη 67P, η ιστορική ευρωπαϊκή αποστολή Rosetta αυτοκτόνησε πέφτοντας στο κατάμαυρο αντικείμενο του πόθου της.

Εικόνα που μεταδόθηκε στη διάρκεια της καθόδου από απόσταση 8,9 χιλιομέτρων. Στο ανθρώπινο μάτι η επιφάνεια του κομήτη θα φαινόταν πιο μαύρη από κάρβουνο. Comet 67P/C-G viewed with Rosetta's OSIRIS NAC on 30 September 2016, 8.9 km from the surface. Credit: ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team MPS/UPD/LAM/IAA/SSO/INTA/UPM/DASP/IDA

Κινούμενο με ταχύτητα μόλις 3,6 χιλιομέτρων ανά ώρα, σε ρυθμό χαλαρού περπατήματος, το σκάφος διένυσε απόσταση 19 χιλιομέτρων και συνετρίβη στην επιφάνεια του κομήτη στις 14.20 ώρα Ελλάδας.

Inside the main control room at ESA's operation centre as the Rosetta spacecraft sends its last signal from Comet 67P/Churyumov–Gerasimenko, confirming the end of the spacecraft’s 12.5 year journey in space.

«Αντίο Rosetta, ολοκλήρωσες τη δουλειά σου!» αναφώνησε ο Πάτρικ Μάρτιν, μάνατζερ της αποστολής, μιλώντας από το Κέντρο Ελέγχου της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας.

Η τελευταία φωτογραφία που έστειλε το Rosetta, περίπου 20 μέτρα από τον κομήτη. Rosetta's last image of Comet 67P/Churyumov-Gerasimenko, taken with the OSIRIS wide-angle camera shortly before impact, at an estimated altitude of about 20 m above the surface. The initially reported 51 m was based on the predicted impact time. Now that this has been confirmed, and following additional information and timeline reconstruction, the estimated distance is now thought to be around 20 metres, and analysis is ongoing. Credit: ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team MPS/UPD/LAM/IAA/SSO/INTA/UPM/DASP/IDA

Στη διάρκεια της καθόδου, το Rosetta μετέδιδε εικόνες υψηλής ανάλυσης, οι οποίες αναμένεται να δώσουν νέα στοιχεία για τη μακροσκοπική σύσταση αυτού του αρχαίου σώματος.

Οι κομήτες, σώματα από σκόνη και πάγους, πιστεύεται ότι αποτελούνται από το υλικό που περίσσεψε από το σχηματισμό του Ήλιου και των πλανητών. Πρόκειται επομένως για χρονοκάψουλες που διατηρούν αναλλοίωτα τα δομικά συστατικά του Ηλιακού Συστήματος εδώ και 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.

Η «ανταπόκριση» του Rosetta

Η τελευταία εικόνα της NAVCAM που λήφθηκε από απόσταση 17,4 km από τον κομήτη στις 30/9/2016. Lightly enhanced NAVCAM image taken on 30 September 2016 at 00:59UT. Credit: ESA/Rosetta/NAVCAM – CC BY-SA IGO 3.0

Οι χιλιάδες εικόνες που μετέδωσε το Rosetta αποκάλυψαν ότι ο κομήτης 67P ουσιαστικά αποτελείται από ενωμένα βότσαλα, και όχι από μεγάλα κομμάτια όπως πίστευαν ορισμένοι πλανητολόγοι. Η εικόνα που προκύπτει από τις παρατηρήσεις αυτές είναι ότι όλα τα σώματα του Ηλιακού Συστήματος σχηματίστηκαν από σύννεφα βότσαλων που κατέρρευσαν υπό την ίδια τους τη βαρύτητα και ενώθηκαν σε όλο και μεγαλύτερα κομμάτια.

Επιπλέον, ο κομήτης 67P βρέθηκε να αποτελείται κατά 15% από σωματίδια σκόνης. Η σκόνη αυτή, εντελώς διαφορετική από ό,τι γνωρίζουμε στη Γη, αποτελείται από μικροσκοπικά, πορώδη σωματίδια, με το 99% του όγκου τους να αντιστοιχεί σε κενές τρύπες.

Οι παρατηρήσεις αυτές αναμένεται να βοηθήσουν στην τελειοποίηση των μαθηματικών μοντέλων που περιγράφουν τις διαδικασίες σχηματισμού του Ηλιακού Συστήματος.

Μια τρίτη σημαντική ανακάλυψη ήταν ότι το παγωμένο νερό του κομήτη περιέχει διαφορετικές αναλογίες ισοτόπων σε σχέση με το νερό της Γης, παρατήρηση που αποδυναμώνει τη θεωρία ότι το νερό των ωκεανών προέρχεται από κομήτες.

Κομήτης σε... ριάλιτι

Rosetta revisits the exciting scientific discoveries she made during her time at Comet 67P/Churyumov-Gerasimenko, including the successful search to find Philae. Finally, she starts preparing to descend to the comet for the end of her extraordinary mission. Credit: ESA

Το Rosetta, το οποίο εκτοξεύτηκε το 2004 και έφτασε στον κομήτη 67P μια δεκαετία αργότερα, πέρασε στην ιστορία ως η πρώτη αποστολή που ακολουθεί έναν κομήτη στο ταξίδι του γύρω από τον Ήλιο.

Λίγο μετά την άφιξή του απελευθέρωσε το μικρό ρομπότ Philae, το πρώτο ανθρώπινο αντικείμενο που προσεδαφίζεται σε κομήτη. Το ρομπότ, σε μέγεθος πλυντηρίου, πρόλαβε να μεταδώσει εικόνες και άλλα δεδομένα πριν σιγήσει για πάντα 72 ώρες μετά την προσεδάφιση.

Το Rosetta έπεσε στον κομήτη με πολύ μικρή ταχύτητα, δεν ήταν όμως σχεδιασμένο να αντέξει την πρόσκρουση.

Ο λόγος που η αποστολή έπρεπε να τερματιστεί είναι ότι ο κομήτης και το Rosetta βρίσκονται πλέον πολύ μακριά από τον Ήλιο, γύρω στα 573 εκατομμύρια χιλιόμετρα, και το λιγοστό φως δεν αρκεί για να τροφοδοτεί τους ηλιακούς συλλέκτες.

Η ESA είχε εξετάσει το ενδεχόμενο να θέσει το σκάφος σε κατάσταση αναμονής μέχρι να επιστρέψει ξανά ο κομήτης στο εσώτερο Ηλιακό Σύστημα σε διάστημα μερικών ετών.

Κανείς όμως δεν μπορούσε να προβλέψει αν το σκάφος θα μπορούσε να ξυπνήσει έπειτα από τόσο καιρό. Όπως το έθεσε ο Ματ Τέιλορ, ένας από τους επιστημονικούς υπεύθυνους της αποστολής, «θα ήταν σαν τα ροκ συγκροτήματα της δεκαετίας του 1960: δεν θέλαμε να επανεμφανιστούμε με μια κακή τουρνέ επιστροφής. Καλύτερα να τελειώσουμε στο στιλ του πραγματικού ροκ εντ ρολ».