Ευρωπαίοι
και Αμερικανοί αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν και «φωτογράφησαν» ένα νέο
αέριο γιγάντιο εξωπλανήτη γύρω από το διπλό αστρικό σύστημα Βήτα Κενταύρου. This
image shows the most massive planet-hosting star pair to date, b Centauri, and
its giant planet b Centauri b. This is the first time astronomers have directly
observed a planet orbiting a star pair this massive and hot. The star pair, which has a total mass of at
least six times that of the Sun, is the bright object in the top left corner of
the image, the bright and dark rings around it being optical artefacts. The
planet, visible as a bright dot in the lower right of the frame (noted by the
arrow), is ten times as massive as Jupiter and orbits the pair at 100 times the
distance Jupiter orbits the Sun. The other bright dot in the image (top right)
is a background star. By taking different images at different times,
astronomers were able to distinguish the planet from the background stars. The
image was captured by the SPHERE instrument on ESO’s Very Large Telescope and
using a coronagraph, which blocked the light from the massive star system and
allowed astronomers to detect the faint planet. Credit: ESO/Janson et al.
Ευρωπαίοι
και Αμερικανοί αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν και «φωτογράφησαν» ένα νέο
αέριο γιγάντιο εξωπλανήτη γύρω από το διπλό αστρικό σύστημα Βήτα Κενταύρου, που
είναι ορατό με γυμνά μάτια. Ο εξωπλανήτης είναι περίπου δεκαπλάσιος από τον Δία
σε μάζα και κινείται γύρω όχι από ένα αλλά από δύο άστρα, των οποίων η
συνδυασμένη μάζα είναι σχεδόν δεκαπλάσια του Ήλιου.
Πρόκειται
για το πιο καυτό και πιο μεγάλο σε μάζα αστρικό σύστημα με εξωπλανήτη που έχει
βρεθεί μέχρι σήμερα. Μερικοί αστρονόμοι δεν πίστευαν ότι είναι δυνατό να
βρεθούν πλανήτες – και μάλιστα τόσο μεγάλοι – γύρω από τόσο μεγάλα και καυτά
άστρα.
This artist’s
impression shows a close up of the planet b Centauri b, which orbits a binary
system with mass at least six times that of the Sun. This is the most massive
and hottest planet-hosting star system found to date. The planet is ten times
as massive as Jupiter and orbits the two-star system at 100 times the distance
Jupiter orbits the Sun. Credit:
ESO/L. Calçada
Ο
εξωπλανήτης με την ονομασία b
Centauri b ή b Centauri (AB)b
βρίσκεται σε απόσταση περίπου 325 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του
Κενταύρου. Κινείται σε μεγάλη απόσταση από τα άστρα του διπλού του αστρικού
συστήματος, 560 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση Γης-Ήλιου ή 100 φορές την
απόσταση Δία-Ήλιου, μια από τις μεγαλύτερες αποστάσεις ανάμεσα σε έναν
εξωπλανήτη και στο άστρο του που έχουν ποτέ παρατηρηθεί.
Εκτιμάται επίσης ότι η μάζα του πλανήτη είναι σχεδόν 11 φορές μεγαλύτερη εκείνης του Δία, γεγονός που τον καθιστά έναν από τους πιο γιγάντιους εξωπλανήτες που έχουν ποτέ βρεθεί, ενώ η ηλικία του άστρου του είναι μόνο 15 εκατομμυρίων ετών και η μάζα του άστρου του τουλάχιστον εξαπλάσια εκείνης του Ήλιου. Το βασικό άστρο του διπλού συστήματος είναι τύπου Β, τουλάχιστον τρεις φορές πιο καυτό από τον Ήλιο, και λόγω της τόσο υψηλής θερμοκρασίας του εκπέμπει μεγάλες ποσότητες υπεριώδους και ακτίνων Χ-ακτινοβολίας.
ESO’s Very Large
Telescope has captured an image of a planet orbiting b Centauri, a pair of
stars that can be seen with the naked eye. Find out why this next-door
planetary system is extreme in this short video. Credit: ESO
Οι
ερευνητές, με επικεφαλής τον Σουηδό αστρονόμο Μάρκους Γιάνσον του Πανεπιστημίου
της Στοκχόλμης, οι οποίοι παρατήρησαν τον πλανήτη με το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο
(VLT) του Ευρωπαϊκού
Νοτίου Αστεροσκοπείου στη Χιλή, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature».
Οι
αστρονόμοι επεσήμαναν ότι έως τώρα δεν υπήρχαν παρατηρήσεις αέριων εξωπλανητών
γύρω από άστρα που έχουν μάζα μεγαλύτερη από τρεις ηλιακές μάζες. Στη
συγκεκριμένη όμως περίπτωση ο εν λόγω εξωπλανήτης κινείται γύρω από δύο άστρα
που έχουν συνδυασμένη μάζα έξι έως δέκα φορές μεγαλύτερη του Ήλιου. Η ανακάλυψη
επιβεβαιώνει ότι είναι δυνατό να υπάρξουν πλανήτες σε τέτοια ακραία αστρικά
περιβάλλοντα.
«Είχαμε
πάντα μια αντίληψη πολύ επηρεασμένη από το δικό μας ηλιακό σύστημα, όσον αφορά
το πώς υποτίθεται ότι μπορεί να μοιάζει ένα σύστημα πλανητών. Τα τελευταία δέκα
χρόνια όμως, η ανακάλυψη πολλών πλανητικών συστημάτων με απρόσμενους και
τελείως διαφορετικούς σχηματισμούς μάς έχει οδηγήσει να διευρύνουμε την
προηγούμενη ιστορικά στενή άποψή μας. Η νέα ανακάλυψη έρχεται να προσθέσει ένα
νέο συναρπαστικό κεφάλαιο σε αυτή την ιστορία, αυτή τη φορά αναφορικά με μεγάλα
άστρα», ανέφερε ο Γερμανός αστρονόμος Ματίας Σάμλαντ του Ινστιτούτου
Αστρονομίας Μαξ Πλανκ της Χαϊδελβέργης.
Πηγές: Nature, DOI: 10.1038/s41586-021-04124-8 - https://www.eso.org/public/news/eso2118/
- https://www.newscientist.com/article/2300742-an-unexpected-giant-planet-is-orbiting-a-massive-pair-of-stars/
- https://www.kathimerini.gr/world/561621622/diastima-anakalyfthike-terastios-exoplanitis-gyro-apo-to-megalytero-astriko-didymo/
