Πολεμιστής ή ιερέας; Warrior or priest?

Λεπτομέρεια της χρυσής αλυσίδας που βρέθηκε στον τάφο της Πύλου (φωτ. ΥΠΠΟΑ). Detail of the golden chain found in the tomb of Pylos. Credit: Ministry of Culture and Sports

Μια χρυσή αλυσίδα με ασύμμετρες αποστάσεις μεταξύ των τριών χαντρών της, που έγιναν επίτηδες για άγνωστο λόγο, η απουσία άλλων ταφών στη γύρω περιοχή και η ύπαρξη οστράκων κάτω από τον σκελετό που θα βοηθήσουν στην ακρίβεια της χρονολόγησής του, ήταν μερικές από τις πληροφορίες που έδωσε το ζεύγος των Αμερικανών αρχαιολόγων, Τζακ Ντέιβις και Σάρον Στόκερ, ως προς τα πρόσφατα ευρήματα της Πύλου.

 Η αρχαιολόγος Σάρον Στόκερ κρατά τη χρυσή αλυσίδα (φωτ. ΥΠΠΟΑ).

Στην ενημέρωση του υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Αριστείδη Μπαλτά, που έγινε την περασμένη Τετάρτη παρουσία δημοσιογράφων, παρευρέθηκαν επίσης η γ.γ. του ΥΠΠΟ Μαρία Ανδρεδάκη-Βλαζάκη, και η Έφορος Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, Ευαγγελία Μηλίτση.

Σχεδιαστική αναπαράσταση της ταφής της Πύλου (φωτ. ΥΠΠΟΑ). Digital depiction of the tomb. Credit: Ministry of Culture and Sports

Ο υπουργός χαρακτήρισε τη συνάντηση «μια νέα μορφή επικοινωνίας» που μπορεί ενδεχομένως κάποτε να γίνεται πιο συστηματικά στην τηλεόραση, «με χαμηλούς τόνους, παιδαγωγικά για το ευρύ κοινό και επιστημονικά στο μέτρο του δυνατού που μπορεί να αντέξει μια δημόσια συζήτηση σαν αυτή». Σημείωσε ότι η αρχαιολογία είναι μια δύσκολη και πολύ γοητευτική επιστήμη, με τη δική της πειθαρχία και σύνθετη μεθοδολογία, η οποία πρέπει να αφήνεται να γίνεται όσο καλύτερα μπορεί χωρίς παρεμβάσεις, ενώ χαριτολογώντας είπε ότι ο τάφος «χρονολογείται 1.300 χρόνια πριν από τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου».

Σφραγίδες, δακτυλίδια και λαβή χρυσού κύπελλου στον τάφο της Πύλου (φωτ. ΥΠΠΟΑ). Seals, rings and the handle of a golden cup in the tomb of Pylos. Credit: Ministry of Culture and Sports

Ως προς τα ευρήματα, ο κ. Ντέιβις ανέφερε ότι πρόκειται για τάφο άνδρα πολεμιστή, μεταξύ 30 με 35 ετών, για τον οποίο δεν έχουμε άλλες πληροφορίες, π.χ. τα αίτια θανάτου του, καθώς χρειάζεται να μελετηθεί πρώτα το σκελετικό υλικό. «Πρέπει να ήταν πολεμιστής, μπορεί να ήταν ιερέας. Στην αρχαιότητα, ο ίδιος άνθρωπος μπορούσε να γίνει πολεμιστής, να είναι βασιλέας ή ιερέας, εξαρτάται από την εποχή και από τον ρόλο που είχε, μήνα με μήνα. Δεν μπορούμε να δώσουμε ένα μοναδικό ρόλο στον άνδρα του τάφου», επισήμανε. «Γίνεται σύγκριση με παλαιότερα ευρήματα που θα βοηθήσουν στην αποσαφήνιση αποριών του παρελθόντος. Είναι ένας πολύ πλούσιος αδιατάρακτος τάφος κι αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί συνήθως οι τάφοι που βρίσκονται είναι συλημένοι. Δεν υπάρχει ανακομιδή και αυτό είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να ερευνηθούν τα ευρήματα επί τόπου», τόνισαν οι ανασκαφείς, καθώς και η γ.γ. του ΥΠΠΟ.

Πύλος 2015: Άποψη της ανασκαφής (φωτ. ΥΠΠΟΑ). Pylos 2015: View of the excavation. Credit: Ministry of Culture and Sports

Τα ευρήματα προορίζεται να εκτεθούν σε ειδικές προθήκες στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας του Δήμου Πύλου-Νέστορος, αφού πρώτα αναβαθμιστεί κτιριολογικά, οι δε σχετικές μελέτες, όπως ενημέρωσε η κα Μηλίτση, θα έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος Δεκεμβρίου. Την ίδια περίοδο θα παραδοθεί και το νέο σύγχρονο στέγαστρο του Ανακτόρου του Νέστορος, που αυτή τη στιγμή είναι κλειστό και το οποίο αναμένεται να ανοίξει αρχές Μαρτίου.

Πύλος 2015: Άποψη της ανασκαφής (φωτ. ΥΠΠΟΑ). Pylos 2015: View of the excavation. Credit: Ministry of Culture and Sports

Ο τάφος της Πύλου, που βρέθηκε κοντά στον Ανάκτορο και χρονολογείται περίπου το 1500 π.Χ., αποτελεί την πιο εντυπωσιακή περίπτωση επίδειξης προϊστορικού πλούτου σε ταφικά μνημεία της ηπειρωτικής Ελλάδας που έχει έρθει στο φως τα τελευταία εξήντα πέντε χρόνια, όπως ενημέρωσε εξαρχής το υπουργείο. Τα ευρήματά του είναι εντυπωσιακά (κάποια αντίστοιχα με εκείνα που βρέθηκαν στο Βαφειό Λακωνίας και στις Μυκήνες και κάποια μοναδικά) είτε πρόκειται για χρυσά αντικείμενα, όπως τα τέσσερα σφραγιστικά δαχτυλίδια και η αλυσίδα μήκους 0,76 μ., τα άκρα της οποίας καταλήγουν σε φύλλα κισσού, είτε για χάλκινα, όπως το επίμηκες ξίφος με την ελεφαντοστέινη λαβή, που είναι επικαλυμμένη με χρυσό –σπάνια τεχνική που μιμείται την κεντητική–, για σφραγιδόλιθους, όπως οι 50 με τα περίτεχνα εγχάρακτα σχέδια μινωικής τεχνοτροπίας, είτε για πολύτιμους λίθους, όπως οι 1.000 ψήφοι.

Λεπτομέρεια της χρυσής αλυσίδας που βρέθηκε στον τάφο της Πύλου (φωτ. ΥΠΠΟΑ). Detail of the golden chain found in the tomb of Pylos. Credit: Ministry of Culture and Sports.

Οι ανασκαφείς είναι από το Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι (Οχάιο, ΗΠΑ), το ανασκαφικό πρόγραμμα του οποίου διεξήχθη από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών κατόπιν άδειας του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Όλες οι εργασίες διενεργήθηκαν υπό την άμεση εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 45 αρχαιολόγοι, εξειδικευμένοι επιστήμονες και φοιτητές διαφόρων εθνικοτήτων από πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (Ελένη Μάρκου).