Αλίντα Δημητρίου: Μας πλούτισε με τη μνήμη της γυναικείας αντίστασης. Alinda Dimitriou: We are enriched by the memory of female resistance

Έφυγε από τη ζωή προχθές το πρωί η σκηνοθέτις Αλίντα Δημητρίου, στα 78 της χρόνια, έπειτα από μακροχρόνια προβλήματα υγείας. Γεννημένη στην Αθήνα το 1933, σπούδασε κινηματογράφο στη Σχολή Σταυράκου, ενώ στη συνέχεια συμμετείχε κατά την περίοδο της δικτατορίας στην ομάδα του "Σύγχρονου Κινηματογράφου", οργανώνοντας τις θρυλικές προβολές ταινιών, που είχαν γίνει εστίες αντίστασης.

Το 1977 περνά στη σκηνοθεσία με το ντοκιμαντέρ "Καρβουνιάρηδες" και ως το 1994 η Αλίντα Δημητρίου έχει γυρίσει περισσότερα από 50 ντοκιμαντέρ. Παράλληλα, για πολλά χρόνια δούλευε συστηματικά καταγράφοντας την φιλμογραφία των ελληνικών ταινιών μικρού μήκους, δουλειά που οδήγησε στο πολύτιμο "Λεξικό ελληνικών ταινιών μικρού μήκους" (1992).

Με τα «Πουλιά στον βάλτο», το 2008, ξεκίνησε την περίφημη τριλογία της για τους αφανείς αγώνες των γυναικών στη χώρα μας, τις τελευταίες δεκαετίες.

Το πρώτο φιλμ αφορούσε τις γυναίκες της αντίστασης στην Κατοχή.

Στη συνέχεια γύρισε τη «Ζωή στους βράχους», το 2009, με θέμα τις γυναίκες του Δημοκρατικού Στρατού και τα χρόνια της εξορίας.

Την τριλογία κλείνουν τα «Κορίτσια της βροχής», ένα ντοκιμαντέρ για τις γυναίκες που φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν κατά τη διάρκεια της απριλιανής Χούντας.

Σχεδίαζε μια ακόμη ταινία, για τη σημερινή Ελλάδα, που δυστυχώς δεν πρόλαβε να υλοποιήσει. Σύμφωνα με επιθυμία της, η σορός της θα αποτεφρωθεί. Δεν πρόκειται να γίνει κάποια επιμνημόσυνη τελετή. Για τις αρχές Σεπτεμβρίου προγραμματίζεται από τους οικείους της ειδική εκδήλωση μνήμης, όπου θα προβληθεί και η τελευταία της ταινία.

"Τι σημαίνει αντικειμενικότητα;", αναρωτιόταν σε μια συνέντευξή της. "Την αντικειμενικότητα τη χρησιμοποιούν οι αντιδραστικοί για να καλύψουν αυτά που θέλουν. Όταν σε στήνουν στον τοίχο, τι είδους αντικειμενικότητα υπάρχει; Αυτό που λέμε αντικειμενικότητα λοιπόν ταυτίζεται με τον κυρίαρχο λόγο. Ψυχρά πράγματα, χωρίς πάθος, δηλαδή χωρίς τον πόνο των ανθρώπων οι οποίοι νικήθηκαν. Κάθε άτομο, είτε ιστορικός είναι, είτε καλλιτέχνης, πρέπει να δώσει και το σφυγμό της ιστορίας, το πάθος. Η ιστορία δεν είναι σαν τον ψυχρό υπολογιστή, είναι ανθρώπινος πόνος".

Ο χορός των πλανητών του Γαλαξία. The dance of the planets in the Milky Way

Εκατοντάδες δισεκατομμύρια πλανήτες κάθε είδους φιλοξενούνται στον γαλαξία μας. This artist's illustration represents the variety of planets being detected by NASA's Kepler spacecraft. It is now believed - 17 billion Earth-like planets could exist in the Milky Way. Image credit: NASA/Ames/JPL-Caltech

Ομάδα αστρονόμων στις ΗΠΑ προσπάθησε να υπολογίσει τον αριθμό των πλανητών που υπάρχουν στον γαλαξία μας. Οι ερευνητές επικέντρωσαν την προσοχή τους σε ένα πλανητικό σύστημα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, το οποίο θεωρούν αντιπροσωπευτικό των πλανητικών συστημάτων που σχηματίζονται στον Γαλαξία. Δεν μπορούν φυσικά να δώσουν με ακρίβεια έναν αριθμό, αλλά δίνουν μια τάξη μεγέθους αναφέροντας ότι υπάρχουν τουλάχιστον 100 δισ. πλανήτες στον γαλαξία μας.

Αστρονόμοι του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech) μελέτησαν το πλανητικό σύστημα Kepler 32 που βρίσκεται σε απόσταση 915 ετών φωτός από τη Γη. Γύρω από το άστρο του συστήματος έχουν εντοπιστεί να κινούνται μέχρι στιγμής πέντε πλανήτες. Το άστρο ανήκει στην κατηγορία των κόκκινων νάνων. Πρόκειται για άστρα με μάζα 50% μικρότερη από αυτή του Ήλιου. Έχει διαπιστωθεί ότι περίπου το 80% των άστρων του Γαλαξία είναι κόκκινοι νάνοι.

Οι ερευνητές έκαναν συγκρίσεις και αναλύσεις του Kepler 32 με άλλα πλανητικά συστήματα που έχουν εντοπιστεί ως σήμερα. «Υπάρχουν τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια πλανήτες στον γαλαξία μας - μόνο στον γαλαξία μας! Αν το σκεφτεί κάποιος πρόκειται για ένα απίστευτο νούμερο» αναφέρει ο Τζόναθαν Σουίφτ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Άλλες εκτιμήσεις ειδικών κάνουν λόγο για πολύ μεγαλύτερο αριθμό πλανητών στον γαλαξία μας που φθάνει τα 200-300 δισ. Όποια εκτίμηση και αν δεχθεί κάποιος, τα νούμερα κυριολεκτικά ζαλίζουν. Αν λάβουμε υπόψη αυτούς τους αριθμούς πλανητών μόνο για τον δικό μας γαλαξία, τότε ο αριθμός των πλανητών στο Σύμπαν είναι πραγματικά εκτός... υπολογισμών.

60 δισ. πλανήτες φλερτάρουν με τη ζωή

An artist's impression of Kepler-20e, one of the planets identified by the Kepler space telescope mission.

Ομάδα αμερικανών επιστημόνων μελέτησε δεδομένα από την αποστολή Kepler η οποία αναζητεί πλανήτες στον γαλαξία μας. Επικέντρωσαν την προσοχή τους και αυτοί στους κόκκινους νάνους. Προηγούμενη μελέτη ανέφερε ότι σε περίπτωση που γύρω από έναν κόκκινο νάνο έχει σχηματιστεί ένα πλανητικό σύστημα θα υπάρχει στη λεγόμενη «κατοικήσιμη ζώνη» ή «φιλόξενη ζώνη» του ένας τουλάχιστον πλανήτης με μέγεθος παρόμοιο με εκείνο της Γης. Η κατοικήσιμη ζώνη είναι η περιοχή στην οποία ένας πλανήτης βρίσκεται σε απόσταση από το μητρικό άστρο του τέτοια ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν εκεί συνθήκες ευνοϊκές για την ανάπτυξη και τη συντήρηση της ζωής όπως π.χ. νερό σε υγρή μορφή. Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι το μέγεθος της Γης είναι ιδανικό για την ανάπτυξη ζωής, οπότε αν ένας τέτοιος πλανήτης βρίσκεται εντός της κατοικήσιμης ζώνης οι πιθανότητες για να εμφανισθεί και να επιβιώσει η ζωή είναι ιδιαίτερα αυξημένες.

A breakdown by size of potential planets identified by the Kepler mission.

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν προσομοιώσεις στις οποίες μελέτησαν τα ατμοσφαιρικά και κλιματικά φαινόμενα που αναπτύσσονται σε πλανήτες οι οποίοι βρίσκονται σε απόσταση από έναν κόκκινο νάνο τέτοια ώστε να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή στην επιφάνειά τους. Οι προσομοιώσεις έδειξαν ότι ο αριθμός των πλανητών του γαλαξία μας που μπορούν να υποστηρίξουν την παρουσία της ζωής ανέρχεται σε 60 δισ.

Η επιστημονική κοινότητα αναμένει με αγωνία την εκτόξευση του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb που είναι προγραμματισμένη να γίνει στα τέλη της δεκαετίας. Πρόκειται για ένα τηλεσκόπιο που θα έχει τη δυνατότητα να επιβεβαιώνει την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στην επιφάνεια εξωπλανητών. Με το James Webb η αναζήτηση ζωής στον γαλαξία μας θα μπει σε νέα διάσταση.

Τα αδέλφια της Γης

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Όκλαντ στη Νέα Ζηλανδία συνδύασαν δεδομένα που έχουν συλλεχθεί με το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler το οποίο αναζητεί πλανήτες στον Γαλαξία καθώς και στοιχεία από τις έρευνες που διεξάγονται με την προηγμένη τεχνική του βαρυτικού φακού. Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα, οι επιστήμονες κάνουν λόγο για 100 δισ. τέτοιους πλανήτες!

To Cassini φωτογραφίζει τον Μίμα δίπλα στην Πανδώρα. Two Moons Passing in the Night

Τα δυο φεγγάρια του Κρόνου, ο Μίμας και η Πανδώρα, φαίνονται τόσο διαφορετικά, όταν εμφανίζονται μαζί, όπως για παράδειγμα στην παραπάνω φωτογραφία από το διαστημικό σκάφος Cassini της NASA. Από την μια το μικρό μέγεθος (81 χιλιόμετρα πλάτος) και η έλλειψη σφαιρικότητας (λόγω μη επαρκούς βαρύτητας) της Πανδώρας, και από την άλλη ο μεγαλύτερος και σφαιρικότερος Mίμας (396 χιλιόμετρα πλάτος). The Saturn moons Mimas and Pandora remind us of how different they are when they appear together, as in this image taken by NASA's Cassini spacecraft. Pandora's small size means that it lacks sufficient gravity to pull itself into a round shape like its larger sibling, Mimas. Researchers believe that the elongated shape of Pandora (50 miles, or 81 kilometers across) may hold clues to how it and other moons near Saturn's rings formed. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Όταν λήφθηκε η φωτογραφία, στις 14 Μαΐου 2013, το Cassini απείχε 1.100.000 χιλιόμετρα απόσταση από τον Μίμα και 1.200.000 χιλιόμετρα από την Πανδώρα. Η κλίμακα της εικόνας είναι 7 χιλιόμετρα ανά pixel. This view looks toward the anti-Saturn hemisphere of Mimas (246 miles, or 396 kilometers across). North on Mimas is up and rotated 28 degrees to the right. The image was taken in blue light with Cassini's narrow-angle camera on May 14, 2013. The view was acquired at a distance of approximately 690,000 miles (1.1 million kilometers) from Mimas. Image scale is 4 miles (7 kilometers) per pixel. Pandora was at a distance of 731,000 miles (1.2 million kilometers) when this image was taken. Image scale on Pandora is 4 miles (7 kilometers) per pixel.

List of Saturn’s officially named moons: Aegaeon, Aegir, Albiorix, Anthe, Atlas, Bebhionn, Bergelmir, Bestla, Calypso, Daphnis, Dione, Enceladus, Epimetheus, Erriapus, Farbauti, Fenrir, Fornjot, Greip, Hati, Helene, Hyperion, Hyrrokkin, Iapetus, Ijiraq, Janus, Jarnsaxa, Kari, Kiviuq, Loge, Methone, Mimas, Mundilfari, Narvi, Paaliaq, Pallene, Pan, Pandora, Phoebe, Polydeuces, Prometheus, Rhea, Siarnaq, Skadi, Skoll, Surtur, Suttung, Tarqeq, Tarvos, Telesto, Tethys, Thrym, Titan and Ymir. Credit: NASA/JPL