Νέα εντυπωσιακά ευρήματα. After adding Homo naledi to
the human family tree, researchers reveal that the species is younger than it
seems. While primitive in some respects, the face, skull, and teeth show enough
modern features to justify H. naledi's placement in the genus Homo. Artist
Gurche spent some 700 hours reconstructing the head from bone scans, using bear
fur for hair. PHOTOGRAPH BY MARK THIESSEN, NATIONAL GEOGRAPHIC
Μια
διεθνής επιστημονική ομάδα ανακάλυψε άλλο ένα υπόγειο θάλαμο με απολιθώματα του
Homo naledi,
ενός άγνωστου έως πρόσφατα «συγγενούς» του ανθρώπου, που είχε μικρότερο
εγκέφαλο, σε μεγέθους πορτοκαλιού, ύψος ενάμισι μέτρο και βάρος 45 κιλά.
A 'Neo' skull of Homo
naledi from the Lesedi Chamber. Credit: Wits University/John Hawks
Η
χρονολόγηση των απολιθωμάτων δείχνει ότι ζούσε πριν από 236.000 έως 335.000
χρόνια, πιθανώς παράλληλα με τον Homo sapiens. Τα αρχαιότερα απολιθώματα του τελευταίου στην Αφρική έχουν
ηλικία περίπου 200.000 ετών.
Αυτό
είναι απρόσμενο, επειδή έως τώρα οι επιστήμονες πίστευαν ότι τόσο πρόσφατα στην
Αφρική ζούσαν πια μόνο Homo
sapiens και ότι τα άλλα συγγενικά είδη είχαν πια
εξαφανισθεί.
Οι
ερευνητές δήλωσαν έκπληκτοι από την χρονολόγηση των απολιθωμάτων. Όπως είπαν, «αν υπάρχει ένα άλλο είδος που μοιραζόταν τον
κόσμο με τους "σύγχρονους ανθρώπους" στην Αφρική, είναι πολύ πιθανό
ότι υπήρχαν και άλλα, απλώς πρέπει να τα βρούμε».
Η
ανακάλυψη στο λεγόμενο σπήλαιο του «Ανατέλλοντος Άστρου» («naledi» σημαίνει «άστρο» στην τοπική γλώσσα)
έγινε από ερευνητές με επικεφαλής τους παλαιοανθρωπολόγους Τζον Χόουκς του
Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν-Μάντισον των ΗΠΑ και Λι Μπέργκερ του Πανεπιστημίου
του Γουιτγουότερσραντ της Ν.Αφρικής, οι οποίοι έκαναν τις σχετικές δημοσιεύσεις
στο περιοδικό eLife.
Bones that belong
to at least three individuals—two adults and a child— were found in the Lesedi
Chamber within the Rising Star cave system in 2014, in South Africa. This
adult, nicknamed “Neo” by the research team, is represented by bones of the
head and body and was likely male. PHOTOGRAPH
COURTESY LEE BERGER
Τα
νέα απολιθώματα -πάνω από 130 συνολικά- προέρχονται από τουλάχιστον τρία άτομα,
δύο ενήλικες και ένα παιδί κάτω των πέντε ετών. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι θα
βρουν και άλλα, όσο προχωρεί η εξελισσόμενη ακόμη ανασκαφή. Ο ένας σκελετός,
που ονομάσθηκε «Neo»
(σημαίνει «δώρο» στην τοπική διάλεκτο) βρίσκεται σε αξιοσημείωτα καλή
κατάσταση, ιδίως το κρανίο του.
«Ο σκελετός του Neo είναι ένας από τους πιο πλήρεις που έχουν
ποτέ βρεθεί, τεχνικά πιο πλήρης από το διάσημο απολίθωμα της Λούσι», δήλωσε ο καθηγητής Λι Μπέργκερ. Η πρώτη
μελέτη του σκελετού επιβεβαιώνει ότι ο Homo naledi ήταν ικανός
τόσο να περπατά, όσο και να σκαρφαλώνει σε δέντρα, ενώ δεν αποκλείεται να έκανε
ακόμη και χρήση πρωτόγονων εργαλείων.
A schematic of the
Rising Star cave system. Credit: Marina Elliott/Wits University
Η
νέα ανακάλυψη έγινε στο «Θάλαμο Λεσέντι» (σημαίνει «φως» στην τοπική γλώσσα),
σε απόσταση σχεδόν 100 μέτρων από τον «Θάλαμο Ντιναλέντι», όπου το 2016 είχαν
βρεθεί τα πρώτα απολιθώματα του Homo
naledi, από τουλάχιστον 15 διαφορετικά άτομα
διαφόρων ηλικιών.
Όπως
και πέρυσι, ο εντοπισμός των νέων απολιθωμάτων ήταν μια πολύ δύσκολη
επιχείρηση, καθώς οι ανασκαφείς έπρεπε να έρπουν, να αναρριχώνται και να
συμπιέζουν το σώμα τους για να τρυπώσουν μέσα στα κατασκότεινα στενά περάσματα
του σπηλαίου πλάτους μόλις 25 εκατοστών.
«Δεν
ήταν άνθρωποι, είχαν όμως οικείες συμπεριφορές»
Homo naledi was
very different from archaic humans that lived around the same time. Left: Kabwe
skull from Zambia, an archaic human. Right: "Neo" skull of Homo
naledi. Credit: John Hawks/University of Wisconsin-Madison
Οι
Χόουκς και Μπέργκερ υποστηρίζουν ότι η ανακάλυψη σε τόσο βάθος και άλλου
θαλάμου με απολιθώματα, σημαίνει πιθανότατα ότι οι Homo naledi φρόντιζαν
για τους νεκρούς τους, μια μάλλον απρόσμενη συμπεριφορά για τόσο αρχαϊκό είδος,
καθώς προϋποθέτει μεγάλη νοημοσύνη και συμβολική σκέψη, ενδείξεις πολιτισμού.
«Η ανακάλυψη ενισχύει την υπόθεση ότι ο Homo naledi χρησιμοποιούσε σκοτεινά απομονωμένα μέρη
για να τοποθετήσει τους νεκρούς του. Ποιες είναι οι πιθανότητες, αλλιώς, να
γίνει τυχαία μια δεύτερη σχεδόν ταυτόσημη ανακάλυψη;», αναρωτήθηκε ο Χόουκς.
«Αυτό που είναι τόσο προκλητικό με τον Homo naledi, είναι ότι ήσαν πλάσματα με εγκεφάλους
μόνο το ένα τρίτο του δικού μας. Είναι σαφές ότι δεν ήταν άνθρωποι, παρόλα αυτά
φαίνεται να είχαν συμπεριφορές που αναγνωρίζουμε ως οικείες, όπως μια διαρκή
φροντίδα για τους άλλους, που συνεχίζεται και μετά το θάνατο. Είναι
συγκλονιστικό, αλλά μπορεί να έχουμε μπροστά μας τις βαθύτερες ρίζες των
ανθρώπινων πολιτισμικών πρακτικών»,
πρόσθεσε ο Αμερικανός παλαιοανθρωπολόγος.
Πάντως
υπάρχουν ενδείξεις από το βαθύ ισπανικό σπήλαιο Σίμα ντε λος Χουέσος ότι οι
Νεάντερταλ μπορεί να έκαναν κάτι ανάλογο με τους νεκρούς τους ακόμη παλιότερα,
πριν από 400.000 χρόνια.
Homo naledi, which was first announced in South Africa in
September 2015, was alive sometime between 335 and 236 thousand years ago.
Από
κοινού πάντως οι δύο ανακαλύψεις του Homo
naledi στη Νότια Αφρική πέρυσι και φέτος έχουν
φέρει στο φως την πιο ολοκληρωμένη συλλογή απολιθωμάτων ενός είδους του γένους Homo, πέρα από το σύγχρονο «έμφρονα» άνθρωπο (Homo sapiens) και τους
Νεάντερταλ. Συνολικά έχουν έως τώρα βρεθεί περίπου 2.000 απολιθώματα του Homo naledi από
τουλάχιστον 18 άτομα, που είναι πολύ πιθανό να εμπλουτισθούν κι άλλο στο
μέλλον.
Πηγές: Paul
HGM Dirks et al. The age of and associated sediments in the Rising Star Cave,
South Africa, eLife (2017). DOI:
10.7554/eLife.24231 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=878752
