Έλληνας επιστήμονας τιμήθηκε με το Βραβείο Μαρί Κιουρί, Greek scientist received the Marie Curie Award

Ο Έλληνας επιστήμονας δρ. Γκίκας Μαγιορκίνης τιμήθηκε, για τα εξαιρετικά επιτεύγματά του στην έρευνα σε ιογενείς νόσους, με το βραβείο Marie Curie της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην κατηγορία «Ελπιδοφόρο ερευνητικό ταλέντο».

Το Βραβείο απονεμήθηκε επίσης στη δρ. Claire Belcher από το Ηνωμένο Βασίλειο, για τη «Διάδοση της επιστημονικής γνώσης», και στη δρ. Sarit Sivan από το Ισραήλ, για την «Καινοτομία και επιχειρηματικότητα».

Ο Γκίκας Μαγιορκίνης, 34 ετών, βραβεύτηκε για την εργασία του στην ανίχνευση του τρόπου διάδοσης του ιού της ηπατίτιδας Γ (HCV) σε όλο τον κόσμο. Η Claire Belcher αναγνωρίστηκε για τη μελέτη της σχετικά με το γεωλογικό παρελθόν της Γης και τον αντίκτυπό του στη ζωή της πανίδας και χλωρίδας. Η Sarit Sivan ανέπτυξε μια καινοτόμο θεραπεία της οσφυαλγίας που οφείλεται στον εκφυλισμό των δίσκων της σπονδυλικής στήλης.

«Ο ανταγωνισμός για το βραβείο ήταν πολύ μεγάλος, αλλά η υψηλή ποιότητα της εργασίας των νικητών επιδεικνύει σαφώς το δυναμικό της ευρωπαϊκής έρευνας και την ανάγκη να συνεχιστεί η υποστήριξη των πολλών ταλέντων της», δήλωσε η καθηγήτρια Anne Glover, κύρια επιστημονική σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και μέλος της κριτικής επιτροπής.

Τα βραβεία απένειμε στους νικητές, κατά τη διάρκεια τελετής στη Λευκωσία, η επίτροπος για την Εκπαίδευση, τον Πολιτισμό, την Πολυγολωσσία και τη Νεολαία Aνδρούλλα Βασιλείου.

«Ελπίζω το βραβείο Marie Curie να ενθαρρύνει άλλους ερευνητές και να εμπνεύσει περισσότερους νέους -ειδικά νεαρές γυναίκες- να σταδιοδρομήσουν στον επιστημονικό τομέα», δήλωσε η επίτροπος, τονίζοντας, παράλληλα, ότι η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να επενδύει στην ευρωπαϊκή έρευνα, η οποία συμβάλει στην επίλυση μεγάλων κοινωνικών προκλήσεων σε τομείς όπως η υγεία και το περιβάλλον και η οποία είναι επίσης σημαντική για την ευρωπαϊκή οικονομία.

Η απονομή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο μιας διάσκεψης με επίκεντρο τις δράσεις Marie Curie και το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», το προτεινόμενο από την Επιτροπή πρόγραμμα επενδύσεων στην έρευνα και στην καινοτομία, αξίας 80 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στο πλαίσιο της πρότασης, πάνω από 5,75 δισεκατομμύρια ευρώ θα χορηγηθούν στις δράσεις Marie Curie για την περίοδο 2014-2020. Το πρόγραμμα έχει υποστηρίξει την κατάρτιση, την κινητικότητα και την ανάπτυξη δεξιοτήτων για πάνω από 65 000 ερευνητές από το 1996.

Στα μέλη της διεθνούς κριτικής επιτροπής, που συγκροτήθηκε από επώνυμους ακαδημαϊκούς, επιστήμονες και εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβάνονται ο καθηγητής Pierre Joliot, διάσημος Γάλλος βιολόγος και εγγονός της Marie Skłodowska-Curie, ο καθηγητής Χριστόφορος Πισσαρίδης, που βραβεύτηκε με το βραβείο Νόμπελ οικονομίας το 2010, και η Maria Da Graça Carvalho, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πρώην υπουργός Επιστημών, Καινοτομίας και Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Πορτογαλίας.

Ο δρ Mαγιορκίνης (34 ετών) ειδικεύεται στη μελέτη ανθρώπινων ιογενών νόσων -ιδίως της ιογενούς ηπατίτιδας Γ (HCV) και του ιού της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV). Επιλέχθηκε ως το πιο ελπιδοφόρο ερευνητικό ταλέντο για αυτό το καινοτόμο έργο του σχετικά με την διάδοση της HCV στον πλανήτη, μία πορεία που ήταν άγνωστη μέχρι σήμερα.

Το έργο του δρ. Γκίκα Μαγιορκίνη

In the category of "promising research talent", Gkikas Magiorkinis of Greece was rewarded for his work on tracing how the Hepatitis C virus has spread around the world.

Ο δρ. Mαγιορκίνης ανέλυσε τις μοριακές αλληλουχίες της HCV για να επιδείξει για πρώτη φορά ότι οι πιο διαδεδομένοι τύποι της HCV εξαπλώθηκαν παγκοσμίως, αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, από τις αναπτυγμένες στις αναπτυσσόμενες χώρες, γεγονός που συμπίπτει με τις μεταγγίσεις αίματος και την ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών.

Εισήγαγε δύο καινοτομίες, οι οποίες κατέστησαν δυνατή την ακριβή ανασυγκρότηση του ιστορικού της HCV. Πρώτον, ανάλυσε μέρη του γονιδιώματος του ιού που μεταβάλλονται περισσότερο με την πάροδο του χρόνου. Δεύτερον, χρησιμοποίησε μια νεωτεριστική μέθοδο για να συνδυάσει τις μοριακές πληροφορίες από διάφορα μέρη του γονιδίου.

Δημοσίευσε περισσότερα από 20 έγγραφα και σχόλια, μερικά από τα οποία σε έγκριτες επιστημονικές επιθεωρήσεις.

Ο δρ. Mαγιορκίνης είναι σήμερα υπότροφος ερευνητής Marie Curie στο τμήμα ζωολογίας και ερευνητής (junior research fellow) του St Cross College, και τα δύο στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Είναι επίτιμος καθηγητής και σύμβουλος Ιολογίας στο πανεπιστήμιο της Αθήνας και συμμετέχει σε διάφορα ερευνητικά σχέδια.

Παιχνίδια των Αρχαίων Ελλήνων, Games of the Ancient Greeks

Οι πολεμιστές στα διαλείμματα των μαχών, έπαιζαν διάφορα παιχνίδια για να ξεκουραστούν. Στην εικόνα ο Αίαντας και ο Αχιλλέας παίζουν πεσσούς.  Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

Πώς «σκότωναν» οι αρχαίοι Έλληνες τον ελεύθερο χρόνο τους; Σίγουρα εποικοδομητικά, εκπαιδεύοντας πνεύμα και μυαλό, παίζοντας διάφορα παιχνίδια τύχης, κυβομαντείας ακόμη και μερικά με ερωτικά υπονοούμενα... Σήμερα τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορεί να έχουν κατακλύσει το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων, τότε τα πιο δημοφιλή ήταν:

- Το τριόδην, η γνωστή τρίλιζα.

- Τα ζάρια.

- Το σημερινό τάγκραν, που γεννήθηκε από επινόηση του Αρχιμήδη.

- Το γνωστό σε όλους γιο-γιο.

- Και το ανθρωπόμορφο ζάρι, που έπαιζαν για να τονώσουν την ερωτική τους προδιάθεση.

Οι ανακατασκευές των αρχαίων ελληνικών παιχνιδιών βασίστηκαν σε ιστορικά στοιχεία και υλοποιήθηκαν στο Εργαστήριο Μελέτης Αρχαίων Εκπαιδευτικών Παιχνιδιών. Στον κόσμο των αρχαίων παιχνιδιών θα μας ξεναγήσει ο Γιώργος Καρατζάς, σχεδιαστής κοσμημάτων, ο οποίος ξεκίνησε το 2004 τις έρευνές του βασιζόμενος στον ιστορικό Χ. Δ. Λάζο, για να καταφέρει να τα αντιγράψει σε μεγάλο ποσοστό.

«Από τα πιο ενδιαφέροντα αρχαία ελληνικά παιχνίδια είναι το στομάχιον. Ήταν επινόηση του Αρχιμήδη και θεωρείται ο πρόγονος του κινεζικού παιχνιδιού, που σήμερα είναι γνωστό ως τάγκραμ» μας εξηγεί ο κ. Καρατζάς και συνεχίζει: «Αποτελείται από δεκατέσσερα διαφορετικού σχήματος κομμάτια και ο στόχος ήταν η άσκηση της παρατηρητικότητας, της μνήμης και της αντίληψης των μαθητών του Αρχιμήδη ως εξής: αφού πρώτα ο ίδιος έφτιαχνε κάποια σχέδια με όλα τα κομμάτια του στομάχιου, έβαζε τους μαθητές του να τα ανασυνθέσουν, βλέποντας όμως μόνο το περίγραμμά τους. Ένας δεύτερος τρόπος παιξίματος είναι και το γνωστό πρόβλημα του Αρχιμήδη, δηλαδή πόσες φορές μπορεί κάποιος να σχηματίσει το συγκεκριμένο τετράγωνο τοποθετώντας τα κομμάτια του στομάχιου με διαφορετική διάταξη».

Ακόμη ένα παιχνίδι στρατηγικής είναι το τριόδιν, ο πρόγονος της πασίγνωστης σήμερα τρίλιζας. Όπως εξηγεί ο κ. Καρατζάς, «είναι βασισμένο σε αρχαιολογικά ευρήματα, τόσο για την κατασκευή των διαγραμμίσεών του όσο και για τα πιόνια του, που είναι αντίγραφα αντίστοιχων αρχαίων ελληνικών. Παιζόταν από δύο παίκτες, που ο καθένας χρησιμοποιούσε τρεις πεσσούς (πούλια) διαφορετικού χρώματος και γινόταν κλήρωση για το ποιος θα ξεκινούσε το παιχνίδι. Κάθε παίκτης προσπαθούσε να σχηματίσει ευθεία τοποθετώντας τους πεσσούς του σε κατάλληλα σημεία».

Η εννεάδα προέρχεται από τις σημερινές ονομασίες του παιχνιδιού και φαίνεται πως ήταν μια παραλλαγή του αρχαιοελληνικού τριόδιν. Αυτός που κατόρθωνε, είτε εξαρχής είτε στη διάρκεια του παιχνιδιού, να σχηματίσει τριόδιν, τοποθετώντας τρία πιόνια του σε ευθεία γραμμή, τότε αφαιρούσε έναν, όποιον ήθελε πεσσό του αντιπάλου του. Χαμένος τελικά ήταν ο παίκτης που έμενε με δύο μόνο πιόνια.

Η ίυγγα (σε σχήμα τροχού, ρόμβου ή αστεριού) ήταν από τα πιο ενδιαφέροντα παιχνίδια της αρχαιότητας, ταυτισμένο απόλυτα με την ερωτική μαντεία. Εξηγεί ο κ. Καρατζάς: «Στη Στερεά Ελλάδα το ονομάζουν φρομούζα. Το όνομα ίυγξ στην καθημερινή γλώσσα σήμαινε το καθετί που είχε τη δύναμη να σαγηνεύει ή να ασκεί έλξη, όπως η γοητεία του λόγου και της ποίησης, η γοητεία της ομορφιάς και οι επικλήσεις. Υπάρχουν αρκετά μυθολογικά στοιχεία που σχετίζουν την ίυγγα με τη μαγεία και φαίνεται ότι πάνω στο δίσκο ή στον τροχό της ίυγγας χάραζαν κάποιες ερωτικές αφιερώσεις ή μαγικές επικλήσεις που έστελναν στο πρόσωπο που ενδιαφερόταν».

«Το παιχνίδι που σήμερα γνωρίζουμε ως γιο-γιο», αναφέρει ο κ. Καρατζάς, «από τον ήχο που παράγει όταν παίζεται, αποτελεί αίνιγμα για τον ιστορικό, αφού δεν υπάρχει πουθενά η αρχαία ονομασία του, ενώ η παλαιότερη απεικόνισή του υπάρχει σε εσωτερικό ερυθρόμορφης κύλικας του 500 π.Χ. και δείχνει έναν νέο να παίζει με το παιχνίδι αυτό. Τα γιο-γιο των προγόνων μας ήταν ξύλινα ή μεταλλικά, υπάρχουν όμως στα μουσεία μας και πήλινα που είχαν προσφερθεί σαν αφιερώματα».

Η κυβεία, το παιχνίδι με τους κύβους, τα γνωστά σε εμάς ζάρια, αλλά και η κυβομαντεία φαίνεται πως ήταν σε χρήση τουλάχιστον από την εποχή του Τρωικού Πολέμου, αφού ο Παλαμήδης, σύμφωνα με τις πηγές, επινόησε τον κύβο και τα αντίστοιχα παιχνίδια εκείνη την εποχή. Στην αρχαία Ελλάδα και την Αίγυπτο, όπου έχουμε στοιχεία για τη χρήση της για περισσότερα από 3.500 χρόνια πίσω, χρησιμοποιούνται αντικείμενα από κόκαλο, ξύλο, ελεφαντόδοντο.

Υπήρχαν και έχουν διασωθεί μερικοί πολύ περίεργοι τύποι ζαριών, που δεν γνωρίζουμε σε ποια παιχνίδια χρησιμοποιούνταν. Π.χ. στο Βρετανικό Μουσείο φυλάσσονται ζάρια σε σχήμα ανθρώπου, σχεδόν παντελώς άγνωστο στις μέρες μας. Η χρήση του είχε τις περισσότερες φορές και σεξουαλικά υπονοούμενα, καθώς η θέση του ζαριού καθόριζε την ερωτική στάση του ζευγαριού. Πάνω στο ζάρι υπάρχουν χαραγμένες κουκίδες με τις τυχερές αξίες σε διάφορα μέρη του σώματος, από το ένα μέχρι το έξι.

Απεργία

Βάλιας Σεμερτζίδης, Διαδήλωση, 1944-66

Στη στράτα αργοδιαβαίνει της εργατιάς το πλήθος.

Φαρμάκι έχει στα χείλη, κομένη την ορμή,

κι ο πόνος που συντρίβει τα’ αράθυμό του στήθος

θεριέυει το κορμί.

Πού πάει συμαζωμένο, το έλεος να γυρέψει;

Ποιος άρχοντας θ’ ακούσει, ποια πόρτα θ’ ανοιχτεί;

Με τα’πραγα τα λόγια τί πάει να ζητιανέψει,

να γείρει να κλαυτεί;

Το τέρας της ανάγκης που τη ζωή του θλίβει,

νεκρώνει την αγάπη, μαραίνει τα’ αγαθά,

θα πάψει να τραντάζει το μαύρο του καλύβι,

το Χάρο να βοηθά;

Ω συνοδειά θλιμένη, του δίκιου τον αγώνα

σα θέλεις να κερδίσεις, μη σκύβεις και δειλιάς.

Και πως θα διαφεντέψεις με λυγισμένο γόνα

τη μοίρα της δουλειάς;

Τη δύναμή σου νιώσε κ’ υψώσου προς τον ήλιο.

Την πάναγνή σου ρώτησε, τη σιδερένια υγειά,

θεούς να τα λατρέψεις. Του κόσμου το βασίλειο

ζωντάνεψε, ραγιά.

Το πείσμα του δυνάστη, που τη χαρά μολεύει,

τα λούλουδα σκοτώνει, στερεύει την πηγή,

θα το συντρίψει, μάθε, το χέρι που δουλεύει

κι αναμετρά τη γη.

Ρήγας Γκόλφης

Patti Smith, accompanied by her band and special guest Johnny Depp, performs "People Have The Power" live at the Wiltern Theatre in Los Angeles, CA, on October 12, 2012.

Οι παγετώνες του Άρη, Nereidum Montes helps unlock Mars’ glacial past

This computer-generated perspective view was created using data obtained from the High-Resolution Stereo Camera (HRSC) on ESA’s Mars Express. Centred at around 40°S and 310°E, the image has a ground resolution of about 23 m per pixel. This perspective view highlights many of the rippled sand dunes which form on the leeward (wind-sheltered) sides of mounds and canyons, as well as the lobate and fan-shaped surface around the impact crater which dominates the lower portion of the image. These features may indicate the previous extent of glaciation in the region, before a drier period in the planet’s history created the smooth plains. Taken during revolution 10736 on 6 June 2012.  Credits: ESA/DLR/FU Berlin (G. Neukum)

Ο δορυφόρος Mars Express του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) έστειλε μια λεπτομερή εικόνα από μια περιοχή του Άρη την οποία κάποτε κάλυπταν παγετώνες. 

High-Resolution Stereo Camera (HRSC) nadir and colour channel data taken during revolution 10736 on 6 June 2012 by ESA’s Mars Express have been combined to form a natural-colour view of Nereidum Montes. Centred at around 40°S and 310°E, the image has a ground resolution of about 23 m per pixel. It shows a portion of the extensive region, with concentric crater fill in many of the craters towards the east (lower part of the image). Undulations in crater floors are commonly seen in mid-latitude regions on Mars and are believed to be a result of glacial movement.  Credits: ESA/DLR/FU Berlin (G. Neukum)

Η εικόνα ελήφθη στις 6 Ιουνίου στην περιοχή Nereidum Montes και οι ειδικοί που τη μελέτησαν κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι κυματισμοί στο έδαφος και ειδικά στον πυθμένα των κρατήρων είναι αποτέλεσμα της κίνησης παγετώνων. Η ανακάλυψη προσφέρει νέα στοιχεία για το γεωλογικό και κλιματικό παρελθόν του Κόκκινου Πλανήτη.

Η περιοχή όπου κάποτε υπήρχαν παγετώνες στον Άρη. Δείτε και ένα σχετικό βίντεο για την εποχή κατά την οποία υπήρχαν πάγοι στον Κόκκινο Πλανήτη.

ESA's Mars Express found layers of water ice and dust at the Martian north pole, and crater containing water ice. The ice is definitely frozen water since carbon dioxide ice had already disappeared from the north polar cap at the time the images were taken (late summer).

Ζουμ σε λαμπρό αστρικό «λιβάδι», Hubble Sees an Unexpected Population of Young-Looking Stars

Η εντυπωσιακή εικόνα που κατέγραψε το Hubble από το κέντρο του σμήνους NGC 6362

The NASA/ESA Hubble Space Telescope offers an impressive view of the center of globular cluster NGC 6362. The image of this spherical collection of stars takes a deeper look at the core of the globular cluster, which contains a high concentration of stars with different colors. NGC 6362 is located about 25 000 light-years from Earth in the constellation of Ara (The Altar). British astronomer James Dunlop first observed this globular cluster on 30 June 1826. Credit: ESA/Hubble & NASA

Με τον όρο σφαιρωτό αστρικό σμήνος ή σφαιρωτό σμήνος περιγράφεται μια πυκνή συγκέντρωση άστρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα. Μάλιστα αυτές οι αστρικές δομές περιλαμβάνουν πανάρχαια άστρα που έχουν ηλικία 10 δισ. ετών και για αυτόν τον λόγο αποτελούν έναν από τους πλέον δημοφιλείς «στόχους» των επιστημόνων.

This colourful view of the globular star cluster NGC 6362 was captured by the Wide Field Imager attached to the MPG/ESO 2.2-metre telescope at ESO’s La Silla Observatory in Chile. This new picture, along with a new image of the central region from the NASA/ESA Hubble Space Telescope, provide the best view of this little-known cluster ever obtained. Globular clusters are mainly composed of tens of thousands of very ancient stars, but they also contain some stars that look suspiciously young.

To διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατάφερε να διεισδύσει στο κέντρο του σφαιρικού σμήνους NGC 6362 όπου βρίσκονται χιλιάδες άστρα πολλά εκ των οποίων είναι υπέρλαμπρα. Τα νεότερα εξ αυτών των πολύ λαμπρών άστρων εκπέμπουν φως που έχει γαλάζια απόχρωση. H NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εντυπωσιακή εικόνα από την «καρδιά» του NGC 6362. Δείτε ένα βίντεο με το αστρικό σμήνος NGC 6362 στο οποίο διείσδυσε το Hubble:

This video starts with a broad view of the Milky Way. We close in gradually on a fuzzy blob in the southern constellation of Ara (The Altar). This is one of more than 150 globular star clusters that orbit the centre of our galaxy. The main image of the cluster used here comes from the Wide Field Imager on the MPG/ESO 2.2-metre telescope at ESO's La Silla Observatory in Chile and the final detailed view of the centre from the NASA/ESA Hubble Space Telescope. Credit: ESO/NASA/ESA/Hubble, Nick Risinger (skysurvey.org), Digitized Sky Survey 2. Music: delmo "acoustic".

Μηχανισμός-Υπολογιστής των Αντικυθήρων, Antikythera Mechanism

Ο μηχανισμός ο οποίος ανασύρθηκε από το βάθος της θάλασσας στα Αντικύθηρα, εδώ και περισσότερο από εκατό χρόνια, κίνησε αμέσως το ενδιαφέρον κάθε είδους ερευνητών της αρχαιότητας. Ήταν ένας αστρολάβος; Ήταν ένα πλανητάριο, ένα αστρονομικό ρολόι; Ή κάτι άλλο; Η επιστημονική έρευνα προχωρούσε πολλές φορές στα σκοτεινά, αφήνοντας περιθώριο στη φαντασία, που δεν ήθελε και πολύ να ξεπεράσει τα όρια της λογικής.

Ότι πρόκειται για έναν μηχανισμό είναι σίγουρο, και μάλιστα για τον πιο σύνθετο μηχανισμό της αρχαιότητας (2ος-1ος αιώνας π.Χ.), που δεν έχει παρόμοιό του στα 1.300 χρόνια που ακολουθούν. Είναι επίσης βέβαιο ότι σχετίζεται με φαινόμενα του ουρανού και ότι αποτελεί ένα είδος πολύπλοκου μηχανικού υπολογιστή.