H Φυσική και οι Νέες Δικτατορίες. Physics and the New Dictatorships

Ο «Φύρερ» αποθεώνεται από οπαδούς του ενώ κατευθύνεται προς το Μπερχτεσγκάντεν στις 9 Σεπτεμβρίου 1934.

“…… Με την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ στη εξουσία ως καγκελαρίου του Ράιχ στις 30 Ιανουαρίου 1933, άνοιξε ένα νέο και θλιβερότατο κεφάλαιο της ευρωπαϊκής ιστορίας.

 Lise Meitner in 1906.

Η Lise Meitner υπήρξε μεταξύ των πολλών ακροατών που παρακολούθησαν τη ραδιοφωνική μετάδοση ενός από τους λόγους του Χίτλερ λίγο προτού το ναζιστικό κόμμα μετατρέψει τη Γερμανία σε δικτατορία.

Ο Νομπελίστας πυρηνικός χημικός Όττο Χαν.

Σε μια επιστολή της προς τον Otto Hahn, χαρακτήριζε το λόγο αυτό μετριοπαθή, διακριτικό και προσωπικό, και προσέθετε: «Ας ελπίσουμε ότι τα πράγματα θα συνεχίσουν να εξελίσσονται σε αυτό το πνεύμα [...] Τα πάντα εξαρτώνται πλέον από τη σώφρονα μετριοπάθεια».

Αλίμονο, όμως, δεν ήταν η σώφρων μετριοπάθεια το πνεύμα που χαρακτήρισε τους επόμενους μήνες και χρόνια.

Lise Meitner (1878-1968), lecturing at Catholic University, Washington, D.C., 1946

Η ίδια η Meitner υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη Γερμανία πέντε χρόνια αργότερα. Μέσα σε σύντομη χρονική περίοδο, οι νέοι ηγέτες κατέστησαν σαφές ότι στη Γερμανία είχε συντελεστεί μια επανάσταση και ότι η ιδεολογία του ναζιστικού κόμματος έπρεπε να ακολουθείται αυστηρά. Όπερ και σήμαινε, μεταξύ άλλων, πως κάθε άλλο πολιτικό κόμμα ετίθετο υπό απαγόρευση και πως οι Εβραίοι και οι σοσιαλιστές δεν μπορούσαν να κατέχουν θέσεις δημοσίων λειτουργών του Ράιχ. Σύμφωνα με το «Νόμο για την ανόρθωση του προσωπικού καριέρας της Δημόσιας Διοίκησης» της 7ης Απριλίου 1933, ως μη Άριος οριζόταν κάθε πρόσωπο που είχε έστω και έναν πρόγονο ως και δεύτερης γενιάς ο οποίος δεν ανήκε στην αρία φυλή.

Hans Albrecht Bethe was a German and American nuclear physicist, and Nobel laureate in physics for his work on the theory of stellar nucleosynthesis.

Ένα τέτοιο πρόσωπο ήταν ο Bethe , o oποίος στις 11 Απριλίου 1933 έγραφε στον Sommerfeld : «Πιθανώς δεν γνωρίζεις ότι η μητέρα μου είναι Εβραία. Επομένως, σύμφωνα με τον καινούργιο νόμο για τη Δημόσια Διοίκηση, είμαι “μη αρίας καταγωγής” και, ως εκ τούτου, δεν πληρώ τις προϋποθέσεις για να κατέχω θέση δημόσιου λειτουργού στο Ράιχ [...] δεν έχω επιλογή• κατά συνέπεια, πρέπει να προσπαθήσω να βρω έναν τόπο που θα μου προσφέρει φιλοξενία στο εξωτερικό».

Το πρώτο κύμα απολύσεων που εξαπολύθηκε βάσει του νόμου του Απριλίου του 1933 έπληξε περισσότερους από χίλιους πανεπιστημιακούς δασκάλους, μεταξύ των οποίων και τριακόσιους δεκατρείς τακτικούς καθηγητές. Ένα τέτοιο δραστικό μέτρο – και δεν ήταν παρά μόνο η αρχή – δεν μπορούσε παρά να βλάψει τη γερμανική επιστήμη και τη λογιοσύνη, κάτι που όμως μικρή σημασία είχε για τους ναζί ιθύνοντες, οι οποίοι είτε δεν κατανοούσαν είτε δεν ενδιαφέρονταν για την επιστήμη.

Max Planck in 1933.

Έτσι, όταν ο Max Planck επιφυλακτικά επεσήμανε στον Χίτλερ ότι η απόλυση εβραίων επιστημόνων θα απέβαινε βλαπτική για τη Γερμανία, ο Führer (κατά μια εκδοχή) εξεμάνη και αποκρίθηκε: «Οι εθνικές μας πολιτικές δεν πρόκειται να αρθούν ή να τροποποιηθούν, ούτε ακόμη και για τους επιστήμονες. Εάν η απόλυση των εβραίων επιστημόνων σημαίνει την καταστροφή της σύγχρονης γερμανικής επιστήμης, τότε για λίγα χρόνια θα τα καταφέρουμε και χωρίς επιστήμη!».

Μεγάλο ποσοστό του γερμανικού πληθυσμού πιθανώς θα συμφωνούσε με τον Führer.

Η απόλυση των εβραίων επιστημόνων έγινε δεκτή με συγκατάθεση ή αδιαφορία. Ένας αμερικανός επιστήμονας που τον Ιούνιο του 1933 πραγματοποιούσε επίσκεψη στη Γερμανία ανέφερε σε μια επιστολή του: «Οι περισσότεροι δεν νοιάζονται καθόλου• μια μεγάλη μερίδα χαίρεται με όλα αυτά. Εκείνοι οι ελάχιστοι που τους ανησύχησαν τα γεγονότα φαίνονται απρόθυμοι να πουν οτιδήποτε δημοσίως ή ακόμη κατ’ ιδίαν».

Οι γερμανοί φυσικοί, όπως και οι περισσότερες άλλες κοινωνικές ομάδες, αντέδρασαν διαφοροποιημένα στη νέα κατάσταση πραγμάτων. Κάποιοι λίγοι διαμαρτυρήθηκαν δημοσίως, αλλά μια κατά πολύ πιο διαδεδομένη αντίδραση συνίστατο στη χαμηλόφωνη έκφραση ανησυχιών και στην προσπάθεια να επιτευχθεί κάποιου είδους συνεννόηση με τους νέους ιθύνοντες. Μερικοί εβραίοι φυσικοί παραιτήθηκαν εις ένδειξιν διαμαρτυρίας• οι περισσότεροι απολύθηκαν…..”

Aπόσπασμα από το βιβλίο του Helge Kragh «ΟΙ ΓΕΝΙΕΣ ΤΩΝ ΚΒΑΝΤΩΝ, Η ιστορία της Φυσικής του 20ου αιώνα», Μετάφραση: Γ. Κατσιλιέρης, 2004, εκδόσεις κάτοπτρο.

Τριπλή σύνοδος πλανητών στις 26 Μαΐου. Sunset Triangle at the end of May

Η τριπλή σύνοδος της Αφροδίτης, του Δία και του Ερμή στις 26 Μαΐου.

Οι τριπλές σύνοδοι πλανητών δεν συμβαίνουν πολύ συχνά. Η τελευταία έγινε τον Μάιο του 2011 και η επόμενη θα συμβεί τον Οκτώβριο του 2015. Η καλύτερη ώρα για να δει κανείς την σύνοδο των πλανητών είναι μισή έως μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Οι τρεις φωτεινοί πλανήτες θα είναι ορατοί με γυμνό μάτι.

Στις 23 Μαΐου, ο Δίας και η Αφροδίτη θα συγκλίνουν μεταξύ τους σε απόσταση λιγότερη των 5 μοιρών. Στις 24 του μήνα ο Ερμής θα πλησιάσει σε απόσταση λιγότερη των δύο μοιρών από την Αφροδίτη.

Παρότι στις 27 Μαΐου το φαινόμενο θα αρχίσει να φθίνει, στις 28 του μήνα η Αφροδίτη θα περάσει σε απόσταση μίας μοίρας από τον Δία δημιουργώντας έτσι ένα εντυπωσιακό ζευγάρι.

Ξεκινά επιχείρηση «κλοπής» αστεροειδούς, NASA's Asteroid Sample Return Mission Moves into Development

OSIRIS-REx will visit a Near Earth asteroid called Bennu and return with samples that may hold clues to the origins of the solar system and perhaps life itself. It will also investigate the asteroid's chance of impacting Earth in 2182. For the mission, NASA has selected the team led by Principal Investigator Dr. Dante Lauretta from the University of Arizona. NASA GSFC will manage the mission and Lockheed Martin Space Systems will build the spacecraft. Arizona State University will supply the OTES instrument; NASA GSFC will supply the OVIRS instrument; the Canadian Space Agency will supply the OLA instrument; the University of Arizona will supply the OCAMS camera suite; Harvard/MIT will supply the REXIS instrument; and Flight Dynamics will supply the KinetX instrument. Credit: NASA/Goddard/University of Arizona

Η NASA ανακοίνωσε ότι ενέκρινε την αποστολή OSIRIS-REx η οποία έχει στόχο την λήψη δειγμάτων από έναν αστεροειδή και την μεταφορά τους στη Γη για μελέτη.

Η αποστολή

An artist's concept of the OSIRIS-REx spacecraft near asteroid 1999 RQ36. Credit: NASA Goddard Space Flight Center

Επικεφαλείς της αποστολής θα είναι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Αριζόνα και το σκάφος θα κατασκευάσει η εταιρεία Lockheed Martin Space Systems. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, το σκάφος θα ξεκινήσει το ταξίδι του το 2016 και μετά από δύο χρόνια θα συναντήσει τον αστεροειδή Bennu. Αρχικά τo σκάφος θα πραγματοποιήσει παρατηρήσεις και μετρήσεις για την κίνηση του αστεροειδούς, τις διάφορες δυνάμεις (μη βαρυτικές) που τον επηρεάζουν κ..α.

Στη συνέχεια θα πλησιάσει τον Bennu και θα συλλέξει δείγματα από την επιφάνειά του. Αμέσως μετά θα ξεκινήσει το ταξίδι της επιστροφής που υπολογίζεται ότι θα διαρκέσει πέντε χρόνια. Ο αστεροειδής Bennu επιλέχθηκε επειδή οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορεί να προσφέρει νέα στοιχεία για τη γέννηση του ηλιακού μας συστήματος.

Το πρόγραμμα

Η αποστολή OSIRIS-REx αποτελεί μέρος ενός φιλόδοξου προγράμματος εξερεύνησης αστεροειδών που έχει τελικό στόχο μια επανδρωμένη αποστολή σε έναν εξ αυτών. Στο πλαίσιο του προγράμματος σχεδιάζεται και μια μελλοντική αποστολή η οποία θα προσπαθήσει να «απαγάγει» έναν μικρό αστεροειδή και να τον θέσει σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Ο αστεροειδής αυτός θα αποτελέσει πεδίο εκπαίδευσης αστροναυτών που θα πραγματοποιήσουν στη συνέχεια αποστολές εξερεύνησης σε μεγάλους αστεροειδείς.