Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Πέμπτη 3 Οκτωβρίου 2019

Κατερίνα Γώγου, «Η μοναξιά»

Salvador Dali, Loneliness, 1931

Η μοναξιά…
δεν έχει το θλιμένο χρώμα στα μάτια
της συννεφένιας γκόμενας.
Δεν περιφέρεται νωχελικά κι αόριστα
κουνώντας τα γοφιά της στις αίθουσες συναυλιών
και στα παγωμένα μουσεία.
Δεν είναι κίτρινα κάδρα παλαιών «καλών» καιρών
και ναφθαλίνη στα μπαούλα της γιαγιάς
μενεξελιές κορδέλες και ψάθινα πλατύγυρα.
Δεν ανοίγει τα πόδια της με πνιχτά γελάκια
βοϊδίσο βλέμα κοφτούς αναστεναγμούς
κι ασορτί εσώρουχα.
Η μοναξιά.
Έχει το χρώμα των Πακιστανών η μοναξιά
και μετριέται πιάτο-πιάτο
μαζί με τα κομμάτια τους
στον πάτο του φωταγωγού.
Στέκεται υπομονετικά όρθια στην ουρά
Μπουρνάζι – Αγ. Βαρβάρα – Κοκκινιά
Τούμπα – Σταυρούπολη – Καλαμαριά
Κάτω από όλους τους καιρούς
με ιδρωμένο κεφάλι.
Εκσπερματώνει ουρλιάζοντας κατεβάζει μ’ αλυσίδες τα τζάμια
κάνει κατάληψη στα μέσα παραγωγής
βάζει μπουρλότο στην ιδιοχτησία
είναι επισκεπτήριο τις Κυριακές στις φυλακές
ίδιο βήμα στο προαύλιο ποινικοί κι επαναστάτες
πουλιέται κι αγοράζεται λεφτό λεφτό ανάσα ανάσα
στα σκλαβοπάζαρα της γης – εδώ κοντά είναι η Κοτζιά
ξυπνήστε πρωί.
Ξυπνήστε να τη δείτε.
Είναι πουτάνα στα παλιόσπιτα
το γερμανικό νούμερο στους φαντάρους
και τα τελευταία
ατελείωτα χιλιόμετρα ΕΘΝΙΚΗ ΟΔΟΣ-ΚΕΝΤΡΟΝ
στα γατζωμένα κρέατα από τη Βουλγαρία.
Κι όταν σφίγγει το αίμα της και δεν κρατάει άλλο
που ξεπουλάν τη φάρα της
χορεύει στα τραπέζια ξυπόλυτη ζεμπέκικο
κρατώντας στα μπλαβιασμένα χέρια της
ένα καλά ακονισμένο τσεκούρι.
Η μοναξιά
η μοναξιά μας λέω. Για τη δική μας λέω
είναι τσεκούρι στα χέρια μας
που πάνω από τα κεφάλια σας γυρίζει γυρίζει γυρίζει γυρίζει.



Ανιχνεύθηκαν στον Εγκέλαδο συστατικά αμινοξέων. New organic compounds found in Enceladus ice grains

Νέα είδη οργανικών ουσιών, που αποτελούν συστατικά των αμινοξέων, θεμελιωδών «λίθων» της ζωής στη Γη, ανιχνεύθηκαν στους πίδακες παγωμένων σωματιδίων που εκτινάσσονται στο διάστημα από τον δορυφόρο του Κρόνου Εγκέλαδο. In this image captured by NASA's Cassini spacecraft in 2007, the plumes of Enceladus are clearly visible. The moon is nearly in front of the Sun from Cassini's viewpoint. Credit: NASA/JPL/Space Science Institute

Νέα είδη οργανικών ουσιών, που αποτελούν συστατικά των αμινοξέων, θεμελιωδών «λίθων» της ζωής στη Γη, ανιχνεύθηκαν στους πίδακες παγωμένων σωματιδίων που εκτινάσσονται στο διάστημα από τον δορυφόρο του Κρόνου Εγκέλαδο. Η ανακάλυψη, που έγινε έπειτα από ανάλυση στοιχείων της αποστολής του σκάφους Cassini της NASA, αυξάνει τις πιθανότητες εύρεσης κάποιας μορφής εξωγήινης ζωής στο μέλλον. Ισχυρές υδροθερμικές πηγές εκτινάσσουν υλικά από τον πυρήνα του Εγκέλαδου, τα οποία αναμιγνύονται με νερό από τον τεράστιο υπόγειο ωκεανό του δορυφόρου και τελικά εκλύονται στο διάστημα ως υδρατμοί και κόκκοι πάγου. Μέσα σε αυτούς τους κόκκους ανακαλύφθηκαν μόρια που περιέχουν οξυγόνο και άζωτο, καθώς και αρωματικές ουσίες.

Στη Γη παρόμοια μόρια αποτελούν μέρος χημικών αντιδράσεων που παράγουν αμινοξέα. Οι υδροθερμικές πηγές στους βυθούς του πλανήτη μας παρέχουν την ενέργεια που τροφοδοτεί αυτές τις χημικές αντιδράσεις. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι υδροθερμικοί πόροι λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο και στον Εγκέλαδο, παρέχοντας την αναγκαία ενέργεια για την παραγωγή αμινοξέων. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Νοζάιρ Κχαγουάτζα του Ελευθέρου Πανεπιστημίου του Βερολίνου, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Monthly Notices» της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας της Βρετανίας. «Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν τα αμινοξέα χρειάζονται για τη ζωή πέρα από τη Γη, αλλά η εύρεση μορίων που σχηματίζουν αμινοξέα, αποτελεί σημαντικό κομμάτι του παζλ», δήλωσε ο Κχαγουάτζα.

Η αποστολή Cassini τερματίστηκε τον Σεπτέμβριο 2017 με την αυτοκαταστροφή του σκάφους στον Κρόνο, αλλά τα στοιχεία που έχει ήδη στείλει, θα συνεχίσουν να μελετώνται επί δεκαετίες και να παρέχουν νέα ευρήματα. Στην προκειμένη περίπτωση, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από τον «αναλυτή κοσμικής σκόνης» του Cassini, που είχε ανιχνεύσει κόκκους πάγου από τον Εγκέλαδο στον δακτύλιο Ε του Κρόνου. Οι φασματοσκοπικές αναλύσεις φανέρωσαν την ύπαρξη οργανικού υλικού μέσα σε αυτούς τους παγωμένους κόκκους.

This illustration shows the process of organic compounds making their way onto ice grains emitted in plumes from Saturn's moon Enceladus, where they were detected by NASA's Cassini spacecraft. Credit: NASA/JPL-Caltech

Οι οργανικές αυτές ουσίες αρχικά διαλύονται στον υπόγειο ωκεανό του δορυφόρου, μετά εξατμίζονται από το νερό και τελικά συμπυκνώνονται και παγώνουν στο εσωτερικό των κόκκων μέσα στο φλοιό του Εγκέλαδου, προτού τελικά εκτιναχθούν στο διάστημα μαζί με τους πίδακες, οι οποίοι φθάνουν σε ύψος πολλών χιλιομέτρων.

Η νέα ανακάλυψη έρχεται να προστεθεί στα περυσινά ευρήματα μεγάλων πολύπλοκων μη διαλυτών οργανικών μορίων που πιστεύεται ότι επιπλέουν στην επιφάνεια του ωκεανού του Εγκέλαδου. Αυτή τη φορά, βρέθηκαν μικρότερα και διαλυτά οργανικά μόρια, δυνητικοί πρόδρομοι των αμινοξέων.

Ο Εγκέλαδος και η Ευρώπη του Δία αποτελούν κατ’ εξοχήν στόχους για αναζήτηση εξωγήινης (μικροβιακής κατά πάσα πιθανότητα) ζωής στο μέλλον.

Πηγές: N Khawaja et al. Low-mass nitrogen-, oxygen-bearing, and aromatic compounds in Enceladean ice grains, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (2019). DOI: 10.1093/mnras/stz2280 - https://phys.org/news/2019-10-compounds-enceladus-ice-grains.html - https://www.amna.gr/home/article/397022/Anakalufthikan-ston-Egkelado-tou-Kronou-nees-organikes-ousies-prodromes-tis-zois