Ο Τιτάνας κάνει... λίφτινγκ, Titan Gets a Dune 'Makeover'

The colorful globe of Saturn's largest moon, Titan, passes in front of the planet and its rings in this true color snapshot from NASA's Cassini spacecraft. Image credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Η όψη των βραχωδών πλανητών αλλά και των δεκάδων δορυφόρων στο ηλιακό μας σύστημα παραμένει ουσιαστικά αναλλοίωτη στο πέρασμα των αιώνων. Η κατά βάση γεμάτη κρατήρες επιφάνεια τους δεν μεταβάλλεται οπτικά στον εξ αποστάσεως παρατηρητή. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τον Τιτάνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου. Σύμφωνα με τους επιστήμονες οι συνθήκες που επικρατούν εκεί προσομοιάζουν εκείνες που υπήρχαν στην πρώιμη Γη. Το διαστημικό σκάφος Cassini της NASA μελετά τον Κρόνο και τα φεγγάρια του από το 2004.

Μια «εξωτική» άμμος γεμίζει τους κρατήρες στην επιφάνεια του Τιτάνα κάνοντας τον να φαίνεται νεότερος.

Η μελέτη νέων εικόνων και δεδομένων που έστειλε το σκάφος αποκάλυψε ένα πολύ ενδιαφέρον γεωλογικό φαινόμενο που εξελίσσεται στον Τιτάνα. Όπως φαίνεται μεγάλες μάζες μιας «εξωτικής», όπως την χαρακτηρίζουν οι ειδικοί, άμμου μετακινούνται συνεχώς στην επιφάνεια του δορυφόρου και «γεμίζουν» τους κρατήρες του. Τα στελέχη της αποστολής του Cassini κάνουν λόγο για μια άμμο που αποτελείται από υδρογονάνθρακες και η οποία κάνει ένα είδος γεωλογικού λίφτινγκ στον Τιτάνα εξαφανίζοντας τις... ρυτίδες του. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Icarus».

Μια από τις εικόνες που μελέτησαν οι επιστήμονες. Αριστερά είναι ο κρατήρας Sinlap που σύμφωνα με τους επιστήμονες είναι σχετικά πρόσφατος και δεξιά ο κρατήρας Soi. Οι δύο κρατήρες έχουν παρόμοιο μέγεθος με την διάμετρο τους να υπολογίζεται στα 80 χλμ. Όπως διακρίνεται στην εικόνα σε αντίθεση με τον Sinlap ο Soi φαίνεται να έχει καλυφθεί από κάποιο υλικό και να έχει γίνει «ένα» με την επιφάνεια του εδάφους. Σύμφωνα με τους επιστήμονες το υλικό που έχει «γεμίσει» τον κρατήρα είναι άμμος υδρογονανθράκων. This set of images from the radar instrument on NASA's Cassini spacecraft shows a relatively "fresh" crater called Sinlap (left) and an extremely degraded crater called Soi (right). Sinlap has a depth-to-diameter ratio close to what we see on Jupiter's moon Ganymede. Soi has a shallow depth compared to similar craters on Ganymede. These craters are both about 50 miles (80 kilometers) in diameter. Image credit: NASA/JPL-Caltech/ASI/GSFC

«Οι περισσότεροι δορυφόροι του Κρόνου έχουν χιλιάδες κρατήρες στην επιφάνεια τους. Μέχρι στιγμής έχουμε εξερευνήσει μέσω εικόνων υψηλής ανάλυσης το 50% της επιφάνειας του Τιτάνα και έχουμε εντοπίσει μόλις 60 κρατήρες. Πιθανότατα υπάρχουν πολλοί περισσότεροι κρατήρες στον Τιτάνα που δεν είναι ορατοί από το Διάστημα. Ο συμβατικός τρόπος υπολογισμού της ηλικίας ενός πλανήτη είναι ο αριθμός των κρατήρων στην επιφάνεια του, όσο περισσότεροι είναι τόσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία του. Είναι πιθανό διάφορες διαβρώσεις αλλά και μάζες άμμου να καλύπτουν τους κρατήρες του Τιτάνα και να τον κάνουν να φαίνεται νεότερος από ότι στην πραγματικότητα είναι» αναφέρει η Κάθριν Νις, μέλος της ομάδας μελέτης των δεδομένων που στέλνει το ραντάρ του Cassini.

Ποταμοί στον κόκκινο πλανήτη, Rivers on the red planet: Astonishing new pictures reveal a 4mile wide, 900mile long river that once ran across the Martian surface

To εικονιζόμενο κανάλι ήταν κάποτε ένας μεγάλος ποταμός μήκους 1.500 χλμ στον Άρη. This computer-generated image of a river-like feature in the Reull Vallis region of Mars was created using data from the Mars Express spacecraft.

Ο δορυφόρος Mars Express βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη από το 2003 και τον εξερευνά. Σε αυτό το διάστημα έχει κάνει πολλές ανακαλύψεις και έχει προσφέρει πλήθος σημαντικών ευρημάτων για τον Κόκκινο Πλανήτη. 

The Promethei Terra highlands adjacent to Reull Vallis showing a smooth-topped mountain with a large impact crater in the foreground.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος στον οποίο ανήκει ο δορυφόρος έδωσε στη δημοσιότητα νέες «κοντινές» φωτογραφίες από ένα γιγάντιο κανάλι που διατρέχει μια περιοχή υψιπέδων στον Άρη η οποία έχει ονομαστεί «Γη του Προμηθέα». 

Το πλάτος του ποταμού είναι 7 χιλιόμετρα και το βάθος περίπου 300 μέτρα. The river-like channel is 7 km wide, and a depth of around 300m. It is believed to have been formed by flowing water, which cut through highland terrain and formed smooth plains.

Το κανάλι αποτελεί το απομεινάρι ενός μεγάλου ποταμού που υπήρχε κάποτε στον Άρη και είχε μήκος 1.500 χλμ και πλάτος 6,5 χλμ.

Αυτή η χρωματική διαφοροποίηση αποκαλύπτει το βάθος των κρατήρων και των κοιτών των ποταμών. This colour-coded overhead view reveals the depth of the craters and river beds.

Σύμφωνα με τους ειδικούς που μελέτησαν τις εικόνες, η μορφολογία του αρχαίου ποταμού παρουσιάζει πολύ μεγάλες ομοιότητες με περιοχές στη Γη των οποίων η μορφολογία έχει επηρεαστεί από την παρουσία παγετώνων. Όπως είναι ευνόητο, η παρουσία του καναλιού ενισχύει σημαντικά την άποψη ότι κάποτε στην επιφάνεια του Άρη έρεε νερό.