Έχει
ηλικία 340 εκατομμυρίων ετών, και δεν αποκλείεται να είναι απομεινάρι από την
εποχή της υπερηπείρου Γκοντβάνα. A 23,000 square mile section of rock
beneath the eastern Mediterranean (highlighted dark blue) could be the world's
oldest region of oceanic crust, dating back up to 340 million years.
Με
τα ηφαίστεια να αναβλύζουν λάβα και τις τεκτονικές πλάκες να κινούνται αέναα, ο
γήινος φλοιός ανανεώνεται συνεχώς και σχεδόν κανένα τμήμα του δεν μένει ίδιο.
Φαίνεται όμως ότι υπάρχει μια εξαίρεση: ένα κομμάτι φλοιού στην Ανατολική
Μεσόγειο που δείχνει να έχει ηλικία 340 εκατομμυρίων ετών, και δεν αποκλείεται
να είναι απομεινάρι από την εποχή της υπερηπείρου Γκοντβάνα.
Scientists believe
the region of oceanic crust in the eastern Mediterranean formed part of the
Tethys Ocean, which is thought to have begun forming around 340-320 million
years ago (illustrated above).
Μελέτη
στην επιθεώρηση «Nature Geoscience»
εξετάζει τη Λεκάνη του Ηροδότου, μια βαθιά περιοχή της Μεσογείου ανάμεσα στην
Κύπρο, την Κρήτη και την Αίγυπτο. Σε δύο αποστολές το 2012 και το 2014, το
ισραηλινό ερευνητικό πλοίο RV Mediterranean Explorer πόντισε ένα ευαίσθητο
μαγνητόμετρο και το έσυρε σε συνολική απόσταση 7.000 χιλιομέτρων, κινούμενο σε
παράλληλες γραμμές.
Αυτό
επέτρεψε στους ερευνητές να διαβάσουν τη μαγνητική υπογραφή του υποκείμενου
φλοιού, η οποία εξαρτάται από τον προσανατολισμό του γήινου μαγνητικού πεδίου
την εποχή που σχηματίστηκε το συγκεκριμένο τμήμα φλοιού από τη στερεοποίηση
μάγματος.
The oldest known
bit of oceanic crust is sitting at the bottom of the Mediterranean. incamerastock/Alamy
Stock Photo
Αυτό
που είδε η ερευνητική ομάδα είναι ότι το μαγνητικό πεδίο της Γης αντιστράφηκε
πολλές φορές όσο σχηματιζόταν ο φλοιός, κάτι που άφησε ένα αποτύπωμα από
εναλλασσόμενες μαγνητικές λωρίδες στα πετρώματα. Οι ίδιες λωρίδες, εξάλλου,
σημαδεύουν τον φρέσκο ωκεάνιο φλοιό που σχηματίζεται ακόμα και σήμερα από την άνοδο
μάγματος στη μέση του Ατλαντικού και του Ειρηνικού Ωκεανού.
Pangaea was a
supercontinent that as it split apart formed the continents that we see today
(illustrated).
Η
μέτρηση του αριθμού των μαγνητικών λωρίδων, σε συνδυασμό με προηγούμενες
παρατηρήσεις, οδηγεί στην εκτίμηση ότι ο φλοιός της Λεκάνης του Ηροδότου έχει
ηλικία 315 έως 265 εκατομμυρίων ετών. Αυτό, λένε οι συντάκτες της μελέτης,
αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να πρόκειται για τμήμα του ωκεάνιου φλοιού της
Τηθύος, ενός ωκεανού που χώριζε κάποτε τις υπερηπείρους της Γκοντβάνα και της
Λαυρασίας. Η Μεσόγειος και η Ερυθρά Θάλασσα θεωρούνται τμήματα αυτού του
αρχαίου ωκεανού.
The research found
that a section of the oceanic crust beneath the eastern Mediterranean
(highlighted on map above) may be the oldest on the planet.
Αν
οι ερευνητές έχουν δίκιο, ο φλοιός ανάμεσα στην Κύπρο και την Κρήτη είναι ο
αρχαιότερος γνωστός ωκεάνιος φλοιός. Θα ήταν πάντως δύσκολο να συλλεχθούν
δείγματα, καθώς σήμερα είναι θαμμένος από ένα στρώμα ιζημάτων που φτάνει σε βάθος
το εντυπωσιακό νούμερο των 15 χιλιομέτρων.
Πηγή:
Nature Geoscience, DOI:
10.1038/ngeo2784
