Μια
καλλιτεχνική απεικόνιση του εξωπλανήτη LHS 1140b. Astronomers have
discovered a ‘super-Earth’ exoplanet in the habitable zone of LHS 1140, a
small, cool star in the constellation of Cetus, approximately 39 light-years
away from Earth. The super-Earth exoplanet LHS 1140b is located in the liquid
water habitable zone surrounding its parent star, LHS 1140. Image credit: M.
Weiss, CfA
Οι
αστρονόμοι ανακάλυψαν έναν ακόμη εξωπλανήτη που έχει ομοιότητες με το δικό μας
πλανήτη και ο οποίος θα μπορούσε να φιλοξενεί ζωή. Μάλιστα, ορισμένοι
επιστήμονες εκτιμούν ότι είναι μέχρι σήμερα ίσως ο καλύτερος υποψήφιος πλανήτης
για την ανίχνευση έμβιων όντων.
Ανακοίνωση
του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) αναφέρει ότι ο νέος εξωπλανήτης
είναι πιθανώς ο νέος κάτοχος του τίτλου «το καλύτερο μέρος να ψάξει κανείς για
ίχνη ζωής πέρα από το ηλιακό μας σύστημα».
Πρόκειται
για μια βραχώδη Υπερ-Γη (40% μεγαλύτερη από τη Γη) με όχι ακραίες θερμοκρασίες,
που κινείται γύρω από ένα μικρό και αχνό ερυθρό άστρο, με μέγεθος το ένα πέμπτο
του Ήλιου μας, σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός, στην κατεύθυνση του
αστερισμού του Κήτους.
Οι
ερευνητές από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Αυστραλία, με επικεφαλής τον Τζέισον
Ντίτμαν του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν, που έκαναν τη σχετική
δημοσίευση στο περιοδικό «Nature»,
πραγματοποίησαν την ανακάλυψη με τη βοήθεια των τηλεσκοπίων MEarth-South στην
Αριζόνα και του ESO στη Χιλή.
«Είναι ο πιο συναρπαστικός εξωπλανήτης που
έχω δει κατά την τελευταία δεκαετία. Δεν μπορούσαμε να ελπίζουμε σε καλύτερο
στόχο για να αναζητήσουμε ζωή πέρα από τη Γη» δήλωσε ο Ντίτμαν.
Exoplanet LHS 1140b
is believed to be about 40% larger than Earth and lies 39 light years away in
the constellation of Cetus, orbiting a red dwarf star. An artist’s impression
of exoplanet LHS 1140b, described by Jason Dittmann at the Harvard-Smithsonian
Center for Astrophysics as the most exciting he had seen in 10 years. Photograph: ESO/spaceengine.org
Πρόκειται
για πολύ μικρότερα και πιο κρύα άστρα από τον Ήλιο μας και γι’ αυτό, μολονότι ο
εξωπλανήτης είναι δέκα φορές πιο κοντά στο μητρικό άστρο του από ό,τι η Γη στον
Ήλιο, δέχεται μόνο τη μισή αστρική ακτινοβολία, σε σχέση με την ηλιακή
ακτινοβολία που φθάνει στο δικό μας πλανήτη.
Ο
εξωπλανήτης LHS 1140b εκτιμάται ότι είναι τουλάχιστον πέντε δισεκατομμυρίων
ετών, δηλαδή η ηλικία του είναι ανάλογη της Γης. Το έτος του, δηλαδή η διάρκεια
μιας πλήρους περιφοράς γύρω από το άστρο του, διαρκεί σχεδόν 25 γήινες μέρες.
Έχει
ακτίνα 1,4 φορές μεγαλύτερη της Γης (περίπου 18.000 χιλιόμετρα) και μάζα 6,6
φορές μεγαλύτερη. Λόγω της μεγάλης μάζας του, πιστεύεται ότι έχει βραχώδη
σύνθεση και θεωρείται μια Υπερ-Γη (Super-Earth) που διαθέτει πιθανώς πυρήνα από
σίδηρο.
Επίσης,
η χαμηλή έκθεσή του σε ακτινοβολία από το μικρό και αχνό άστρο του σημαίνει ότι
ο εξωπλανήτης δεν έχει ακραίες θερμοκρασίες. Οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι ο LHS
1140b πιθανώς βρίσκεται στην «κατοικήσιμη» ζώνη του μητρικού άστρου του και θα
μπορούσε να διαθέτει νερό σε υγρή μορφή. Αν αυτό όντως συμβαίνει, τότε δεν
μπορεί να αποκλεισθεί η πιθανότητα ανάπτυξης κάποιας μορφής ζωής στο
συγκεκριμένο πλανήτη.
Για
να υπάρχει ζωή σε ένα πλανήτη, όπως την ξέρουμε τουλάχιστον, αυτός πρέπει να
διαθέτει νερό σε υγρή μορφή και ατμόσφαιρα. Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι αν ο
πλανήτης LHS 1140b διαθέτει ατμόσφαιρα, κάτι που θεωρείται πιθανό αλλά όχι
βέβαιο, το υπάρχον διαστημικό τηλεσκόπιο «Χαμπλ» και τα άλλα υπό κατασκευή
μεγάλα τηλεσκόπια, όπως το επίγειο Γιγάντιο Μαγγελανικό Τηλεσκόπιο, το
Υπερβολικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο του ESO και το αμερικανικό διαστημικό «Τζέημς
Γουέμπ» που θα εκτοξευθεί το 2018, θα μπορούσαν μελλοντικά να αναζητήσουν
συγκεκριμένα ατμοσφαιρικά αέρια που αποτελούν τη χημική «υπογραφή» της ζωής,
όπως το μοριακό οξυγόνο.
Ένας
«γήινος» εξωπλανήτης είχε ανακαλυφθεί πέρυσι γύρω από το κοντινότερο άστρο στον
Ήλιο, τον Εγγύτατο του Κενταύρου, ενώ πιο πρόσφατα είχαν ανακαλυφθεί επτά
«γήινοι» εξωπλανήτες γύρω από το σχετικά κοντινό άστρο Trappist-1, σε απόσταση
39 ετών φωτός, αλλά υπάρχει αμφιβολία κατά πόσο όλοι είναι βραχώδεις.
Ένα
βίντεο με ένα φανταστικό ταξίδι στον εξωπλανήτη. This artist’s
impression video shows an imaginary trip to the exoplanet LHS 1140b, which
orbits a red dwarf star 40 light-years from Earth and may be the new holder of
the title “best place to look for signs of life beyond the Solar System”. Using
ESO’s HARPS instrument at La Silla, and other telescopes around the world, an
international team of astronomers discovered this super-Earth orbiting in the
habitable zone around the faint star LHS 1140. This world is a little larger
and much more massive than the Earth and has likely retained most of its
atmosphere. Credit:
ESO/spaceengine.org
Αντίθετα
με το Trappist-1, το άστρο LHS 1140 περιστρέφεται αργά και δεν εκπέμπει πολλή
ακτινοβολία υψηλής ενέργειας, πράγμα που διευκολύνει την ανάπτυξη συνθηκών
κατάλληλων για ζωή στον εξωπλανήτη του. Οι αστρονόμοι μάλιστα δεν αποκλείουν
ότι -όπως στην περίπτωση του Trappist-1- μελλοντικά θα ανακαλύψουν και άλλους
«αδελφούς» εξωπλανήτες γύρω από το άστρο LHS 1140.
