Ο καιρός στον πλανήτη Ουρανό είναι πολύ άσχημος, Uranus has Bizarre Weather

Νέες υπέρυθρες εικόνες του πλανήτη Ουρανού μας αποκαλύπτουν την “παγωμένη κόλαση” που επικρατεί στην επιφάνειά του. New infrared images of Uranus show details not seen before. Credit: NASA/ESA/L. A. Sromovsky/P. M. Fry/H. B. Hammel/I. de Pater/K. A. Rages

Εδώ και δεκαετίες, οι καλύτερες εικόνες του μακρινού πλανήτη Ουρανό δείχνουν μόνο μια γαλαζοπράσινη σφαίρα χωρίς κανένα ορατό χαρακτηριστικό. Τώρα, μια νέα τεχνική παρατήρησης επέτρεψε στους αστρονόμους να διακρίνουν λεπτομέρειες και βίαια μετεωρολογικά συστήματα.

Uranus, seen by Voyager 2. Image credit: NASA/JPL

Αν και είναι ο τρίτος μεγαλύτερος πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος, μετά τον Δία και τον Κρόνο, ο Ουρανός παραμένει μυστηριώδης, αφού βρίσκεται 30 φορές πιο μακριά από τον Ήλιο, σε σχέση με τη Γη, και παραμένει κρυμμένος στο αιώνιο λυκόφως. Ακόμα και η αποστολή Voyager, η οποία πέρασε από τον Ουρανό το 1986, κατάφερε να δει μόνο μια τιρκουάζ σφαίρα.

Οι νέες εικόνες αποκαλύπτουν ότι ο Ουρανός μοιάζει τελικά με τους υπόλοιπους αέριους γίγαντες του Ηλιακού Συστήματος, τον Δία, τον Κρόνο και τον Ποσειδώνα: είναι τυλιγμένος σε ζώνες περιστρεφόμενων σύννεφων και η ατμόσφαιρά του μαστίζεται από γιγάντιους κυκλώνες.

Near-infrared views of Uranus reveal its otherwise faint ring system, highlighting the extent to which the planet is tilted. CREDIT: Lawrence Sromovsky, (Univ. Wisconsin-Madison), Keck Observatory

Τα νέα πορτρέτα του Ουρανού συνδυάζουν πολλαπλές υπέρυθρες λήψεις με το τηλεσκόπιο Keck II, το οποίο βρίσκεται στην κορυφή του ηφαιστείου Μάουνα Κέα της Χαβάης. Με επικεφαλής τον Λάρι Σρομόφσκι του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν στο Μάντισον, οι ερευνητές κατάφεραν να απομονώσουν το θόρυβο και να αποκαλύψουν έτσι τα χαρακτηριστικά της ατμόσφαιρας.

Οι αστρονόμοι διαπίστωσαν ότι βαθιά μέσα στην ατμόσφαιρα του Ουρανού, η οποία αποτελείται από υδρογόνο, ήλιο και μεθάνιο, οι άνεμοι πνέουν συνήθως από τα ανατολικά, με ταχύτητες που φτάνουν τα 900 χιλιόμετρα την ώρα.

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι ο άνεμος είναι τόσο ισχυρός, δεδομένου ότι η ενέργεια της ατμόσφαιρας είναι περιορισμένη στη θερμοκρασία των -240 βαθμών Κελσίου.

«Ο ήλιος είναι στον ουρανό 900 φορές πιο ασθενής από ό,τι στη Γη, οπότε πέφτει και η ένταση της ηλιακής ενέργειας που τροφοδοτεί το σύστημα» εξηγεί ο Δρ Σρομόφσκι.

Επισημαίνει επίσης ότι στο βόρειο πόλο του Ουρανού διακρίνονται για πρώτη φορά ρεύματα μεταφοράς θερμότητας, τα οποία θυμίζουν τη γιγάντια δίνη που μαίνεται στο νότιο πόλο του Κρόνου. Η μελέτη παρουσιάστηκε σε συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Αστρονομίας στο Ρένο της Νεβάδα.

Φραντσέσκα Γούντμαν. Francesca Woodman

House 3, Providence, Rhode Island, 1975-1976.

Κόρη των γνωστών καλλιτεχνών George Woodman και Betty Woodman, γεννήθηκε στο Denver του Coloranto των ΗΠΑ στις 3 Απριλίου 1958.

It must be time for lunch now, 1979.

Ασχολήθηκε από μικρή με τη φωτογραφία και σε ηλικία 13 ετών έκανε τις πρώτες της εκτυπώσεις σε ασπρόμαυρο φιλμ.

Σπούδασε στο Rhode Island School of Design και το 1977 μετατέθηκε στο παράρτημα του RISD στην Ιταλία όπου και φοίτησε για ένα χρόνο. Εκεί ήρθε σε επαφή με έναν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα κύκλο διανοούμενων και καλλιτεχνών, γνώρισε το σουρεαλισμό και το φουτουρισμό.

Francesca Woodman

Με την επιστροφή της στη γενέτειρά της τελείωσε τις σπουδές της και μετακόμισε στην Νέα Υόρκη το 1979 με σκοπό να κάνει καριέρα στη μόδα. Έκανε κάποιες προσπάθειες στέλνοντας το portfolio της σε γνωστούς φωτογράφους μόδας, όμως οι προσπάθειες αυτές ναυάγησαν, ενώ παράλληλα βίωσε και την αποτυχία ενός μεγάλου έρωτα.

Η πρώτη μονογραφία της εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 1981. Στις 19 του ίδιου μήνα η Francesca Woodman αυτοκτόνησε πηδώντας από το παράθυρο ενός loft στη Νέα Υόρκη λίγο πριν κλείσει τα 23 της χρόνια.

Self portrait of Francesca Woodman, dated c. 1977

Στις περισσότερες των φωτογραφιών της χρησιμοποιεί τον εαυτό της ως μοντέλο και την οικία της ως χώρο, γιατί, όπως υποστήριζε, ήταν πάντα διαθέσιμη.

Δεν έχουν δημοσιευθεί περισσότερες από 120 φωτογραφίες της Woodman, ενώ ένας μεγάλος αριθμός αρνητικών (περίπου 10.000) φυλάσσονται από τους γονείς της.

Άραγε θα μας απασχολούσε η περίπτωση της Φραντσέσκα Γούντμαν, 30 χρόνια μετά τον θάνατό της, αν δεν είχε πεθάνει νεότατη, μόλις στα 22 της, το 1981, και δη με τρόπο σοκαριστικό, πηδώντας δηλαδή από το παράθυρο ενός νεοϋορκέζικου λοφτ; Μια άλλη αυτόχειρ, η Νταϊάν Αρμπους, έχει αφήσει πίσω της πλούσιο φωτογραφικό υλικό – πέθανε εξάλλου στα 48 της χρόνια και όχι στα 22 – και το πέρασμά της στη σφαίρα των σημαντικών φωτογράφων του 20ού αιώνα θεωρείται αναμφισβήτητο. 

Όπως και ο Ιρλανδός Μπομπ Κάρλος Κλαρκ, ο οποίος ενίσχυσε την καλτ αύρα της ερωτικής εικονογραφίας του, πέφτοντας στις ράγες ενός τρένου στα 55 του. Η Γούντμαν, από την άλλη, άφησε πίσω της 800 περίπου φωτογραφίες τραβηγμένες σε ένα διάστημα εννέα χρόνων, δεδομένου ότι η ενασχόλησή της με τη φωτογραφία είχε ξεκινήσει από τα 13 της. Με έντονες τις επιρροές οι οποίες εκούσια ή ακούσια ενσωματώθηκαν στο εφηβικό και μετεφηβικό έργο της. Λίγο μπαρόκ, λίγος σουρεαλισμός, λίγη φωτογραφία μόδας και άπλετη αυτοεξερεύνηση. Η ίδια πίσω από τον φακό, η ίδια τις περισσότερες φορές και μπροστά από αυτόν, με φόντο το σπίτι της και στούντιό της, το λοφτ από το οποίο έκανε το άλμα της. 

Παρούσα ως υπόσταση, σχεδόν πάντα φευγαλέα, σπανίως χειροπιαστή. Με τα μαλλιά να καλύπτουν το πρόσωπο, με το κεφάλι εκτός κάδρου, με το σώμα εκτός εστίασης ή θολό εξαιτίας της κίνησης. Μια σημαντική διαφοροποίηση από τις υπόλοιπες απανταχού κοπέλες οι οποίες ως έφηβες έχουν αποπειραθεί να φωτογραφίσουν τον εαυτό τους, ηδυπαθή, ευάλωτο, ευαίσθητο, μοιραίο, όπως τον φαντασιώνονται, όπως θα τον ήθελαν, όπως προσπαθούν να τον ανακαλύψουν. «Μου αρέσουν το ροζ και οι δαντέλες» έγραφε σε ημερολόγιό της η Γούντμαν, αποκαλύπτοντας τη θηλυκή, την κοριτσίστικη πλευρά της. «Δεν με τρομάζει η πραγματικότητα, αλλά τα πράγματα που έχω μέσα στο κεφάλι μου» έδινε δείγμα του ταραγμένου ψυχισμού της. «Είμαι τόσο ματαιόδοξη και μαζοχίστρια. Πώς γίνεται να συνυπάρχουν αυτές οι δύο πλευρές;» συνόψιζε τα συναισθήματα που βίωνε.

Στις φωτογραφίες της αυτά οπτικοποιούνταν με μια εικονογραφία που περιελάμβανε το σώμα της γυμνό να αναδύεται από τους τοίχους και την ξεφλουδισμένη ταπετσαρία, τις σάρκες της να πιέζονται πίσω από γυάλινες επιφάνειες, να ασφυκτιούν και να ξεχύνονται μέσα από κορδέλες που σφίγγουν τα πόδια της, θυμίζοντας τις κούκλες του Χανς Μπέλμερ. Θα μας ασκούσε λοιπόν την ίδια γοητεία αυτή η Αμερικανίδα, η 52χρονη, αν ζούσε σήμερα, Γούντμαν; 

Θα εξακολουθούσε να παράγει εικόνες ανάλογης δύναμης σαν και αυτές, τις «πρωτόλειες», χάρη στις οποίες έχει διατηρηθεί μια φήμη η οποία όχι μόνο δεν έχει ατονήσει αλλά τροφοδοτείται συστηματικά από εκθέσεις που διοργανώνονται με επιτυχία σε διαφορετικά μήκη και πλάτη της Γης; Στα Μουσεία Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) της γενέτειράς της, στο «Fondation Cartier Pour l’Art Contemporain» του Παρισιού αλλά και στην Γκαλερί Victoria Miro στο Λονδίνο, στην πιο πρόσφατη έκθεση αφιερωμένη στο έργο της.

Ακόμη και ντοκυμαντέρ έχει εμπνεύσει η περίπτωσή της: Το «Woodmans» διακρίθηκε ως «Best New York Documentary» στο εφετινό 9ο Φεστιβάλ της Τραϊμπέκα στη Νέα Υόρκη. Στο συγκεκριμένο ντοκυμαντέρ ο σκηνοθέτης Σκοτ Γουίλις προσεγγίζει το οικογενειακό περιβάλλον της προκειμένου να σκιαγραφηθεί μέσα από τους γονείς και τον αδελφό της ένα πιο πλήρες πορτρέτο της ή ένα επεξηγηματικό «μακροσκελές επιθανάτιο σημείωμα» της Φραντσέσκα. Αλήθεια, τι ωθεί μια νέα, όμορφη, ταλαντούχα, αγαπητή, ευαίσθητη κοπέλα να πηδήξει από το παράθυρό της; 

Μια κοπέλα που γεννήθηκε σε ένα προνομιούχο περιβάλλον στο Κολοράντο, με μητέρα μια διακεκριμένη κεραμίστρια, πατέρα έναν ζωγράφο, έργα του οποίου βρίσκονται στο Μουσείο Whitney της Νέας Υόρκης, και αδελφό έναν εξίσου διακεκριμένο καλλιτέχνη ηλεκτρονικής τέχνης; Μια εκκολαπτόμενη καλλιτέχνις με λαμπρές σπουδές στη σχολή Rhode Island School of Design αλλά και στη Ρώμη, μια ξεχωριστή φωτογράφο, η οποία από το 1979 αναζητούσε την επαγγελματική της τύχη στη Νέα Υόρκη;

«Υπάρχει ψυχικό ρίσκο στο να είσαι καλλιτέχνης» λέει ο πατέρας Γούντμαν σε απόσπασμα της ταινίας. O οποίος πατέρας ασχολήθηκε και με τη φωτογραφία μετά τον θάνατο της κόρης του, δημιουργώντας όμως κάδρα που είχαν τρομακτική ομοιότητα με αυτά της κόρης του. Η μητέρα σπεύδει να διευκρινίσει ότι αυτός μάλλον είναι ο τρόπος του να αντιμετωπίσει την τόσο επώδυνη απώλεια, όμως δεν επεξηγεί ένα σχόλιό του για την κόρη του: «Ήταν τόσο καλή, που έκανε τη δική μου δουλειά να φαίνεται αφελής». Ακόμη όμως και αυτές οι φιλότιμες προσπάθειες του σκηνοθέτη, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται τρία χρόνια έρευνας, ενδελεχούς ανάγνωσης των ημερολογίων της και γυρισμάτων, συν τρία χρόνια που χρειάστηκαν για να πείσει τους γονείς της να δεχτούν να συμμετάσχουν, δεν μπορούν να οδηγήσουν στην εξαγωγή συμπερασμάτων για τη μυστηριώδη, εύθραυστη φύση αυτής της πολλά υποσχόμενης καλλιτέχνιδος. 

Η ίδια έγραφε για τελευταία φορά στο ημερολόγιό της: «Δεν έχει να κάνει με το ότι δεν μπορώ να αντιμετωπίσω τη μεγάλη πόλη, δεν έχει σχέση με αυτοαμφισβήτηση ή με το ότι η καρδιά μου είναι λειψή. Και ούτε για να δώσω ένα μάθημα στους ανθρώπους. Απλώς είναι η άλλη πλευρά».

Η μεγάλη «επανάσταση» της ελληνικής τέχνης. The great “revolution” of Greek art

Tête de Femme, Sanctuaire d'Aphrodite à Arsos, Vers 300 - 200 avant JC., Calcair.

Femme voilée assise, fragment de stèle funéraire attique, marbre, H. 1.22 m

Tête du guerrier B de Riace, Bronze

«Η μεγάλη επανάσταση της ελληνικής τέχνης, η ανακάλυψη της φυσικής μορφής και της βράχυνσης, συνέβη σε μιαν εποχή που μπορεί να θεωρηθεί γενικά η πιο εκπληκτική στην ανθρώπινη ιστορία. Είναι η εποχή που οι άνθρωποι στις ελληνικές πόλεις αρχίζουν να αμφισβητούν τις παραδόσεις και τους μύθους που αφορούσαν τους θεούς, και ερευνούν δίχως προκατάληψη τη φύση των πραγμάτων. 

Dionysos in a ship, sailing among dolphins. Attic black-figure kylix, ca. 530 BC. From Vulci.

Είναι η εποχή που γεννιούνται η φιλοσοφία και η επιστήμη, όπως την εννοούμε σήμερα, και που ξεπηδά το θέατρο από τις τελετές προς τιμήν του Διονύσου. Δεν πρέπει ωστόσο να νομίσουμε πως οι καλλιτέχνες ανήκαν τότε στην τάξη των διανοουμένων. Οι πλούσιοι που κυβερνούσαν τις πόλεις και που περνούσαν τον καιρό τους στην αγορά με ατελεύτητες συζητήσεις, ίσως ακόμη και οι ποιητές και οι φιλόσοφοι, αντιμετώπιζαν συνήθως με συγκατάβαση τους γλύπτες και τους ζωγράφους. Οι καλλιτέχνες δούλευαν με τα χέρια, και το έκαναν για να βγάλουν το ψωμί τους. Εργάζονταν στα χυτήρια, ιδρωμένοι και βρώμικοι, μοχθούσαν σαν τον κοινό σκαφτιά. Δεν μπορούσαν λοιπόν να θεωρηθούν μέλη της «καλής κοινωνίας». Ο ρόλος τους ωστόσο στη ζωή της πόλης ήταν ασύγκριτα μεγαλύτερος από το ρόλο του Αιγύπτιου ή του Ασσύριου τεχνίτη, γιατί οι περισσότερες ελληνικές πόλεις, και ιδιαίτερα η Αθήνα, ήταν δημοκρατίες, όπου αυτοί οι ταπεινοί εργάτες, περιφρονημένοι από τους υπεροπτικούς πλούσιους, μπορούσαν ωστόσο να μετέχουν, ως ένα βαθμό, στη διαχείριση των κοινών.»

E. H. Gombrich,Το χρονικό της τέχνης, ΜΙΕΤ, Αθήνα, 1994, σ. 82

«Ταΐζοντας» το… τέρας της Google. Inside the internet: Google allows first ever look at the eight vast data centres that power the online world

Τις πρώτες εικόνες από τα οκτώ κέντρα δεδομένων της Google, τα οποία στηρίζουν τον διαδικτυακό κόσμο της δημοφιλέστερης μηχανής αναζήτησης, έδωσε στη δημοσιότητα ο αμερικανικός κολοσσός.

Το εντυπωσιακό φωτογραφικό υλικό αποκαλύπτει ένα δαιδαλώδες δίκτυο από μονάδες ηλεκτρονικών υπολογιστών, servers, πολύχρωμα καλώδια και εκλεπτυσμένο ηλεκτρονικό εξοπλισμό.

Το λειτουργικό «χταπόδι»

Η έκταση των οκτώ μέγα-κέντρων που εντοπίζονται στη Βόρεια και στη Νότια Καρολίνα, στην Αϊόβα, στην Τζόρτζια, στην Οκλαχόμα, στο Όρεγκον, στη Φινλανδία και στο Βέλγιο, είναι τέτοια ώστε οι ειδικοί που εργάζονται εκεί να κινούνται στους διαδρόμους με ποδήλατα. Στην παρούσα φάση, η Google ετοιμάζεται να ρίξει τα τροφοδοτικά της «δίχτυα» στη Χιλή, στο Χονγκ Κονγκ, στη Σιγκαπούρη και στην Ταϊβάν.

The data centers represent Google's nerve center, although none are located near the company's headquarters in Mountain View, Calif

«Πολύ λίγα άτομα έχουν μπει μέσα σε ένα κέντρο δεδομένων της Google και υπάρχει λόγος για αυτό: πρώτη προτεραιότητά μας είναι η ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων των χρηστών και για αυτό λαμβάνουμε πολύ αυστηρά μέτρα απαγορεύοντας οποιαδήποτε είσοδο στα κτήριά μας. Μόνο ένας μικρός αριθμός εργαζομένων έχει πρόσβαση στον όροφο με τους servers» εξηγεί σε επίσημη ανακοίνωσή της η εταιρεία.

«Σήμερα για πρώτη φορά μπορείτε να ρίξετε μια ματιά στο τι υπάρχει στο εσωτερικό των κέντρων δεδομένων και να πραγματοποιήσετε μια εικονική περιοδεία. Μέσα από τον διαδικτυακό τόπο “Where the Internet lives” (http://www.google.com/about/datacenters/gallery/#/all)  οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν φωτογραφίες του φωτογράφου Κόνι Ζου και να δουν με διαφορετικό μάτι την τεχνολογία, το προσωπικό και τα κέντρα που κρατούν την Google “εν ζωή”» επισημαίνει η Google.

Το πρώτο τεστ ζωής στον Άρη. Mars Soil Sample Delivered for Analysis Inside Rover

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εικόνα με το δείγμα εδάφους που έχει συλλέξει το Curiosity και το οποίο θα αναλύσει αναζητώντας ίχνη ζωής στον Άρη. The robotic arm on NASA's Mars rover Curiosity delivered a sample of Martian soil to the rover's observation tray for the first time during the mission's 70th Martian day, or sol (Oct. 16, 2012). Image Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS

Το Curiosity, ο ρομποτικός εξερευνητής του Άρη, συνέλεξε ένα μικρό δείγμα εδάφους του Κόκκινου Πλανήτη και ξεκίνησε τις αναλύσεις με τα προηγμένα όργανα που διαθέτει. Βασικός στόχος των επιτελών της αποστολής σε αυτή την εξέταση είναι να αποκαλυφθούν τα διάφορα συστατικά του εδάφους και ειδικότερα εκείνα των μεταλλικών στοιχείων που υπάρχουν σε αυτό. Η ανάλυση θα αποκαλύψει εκτός των άλλων και το κατά πόσον είναι πιθανόν τα συστατικά αυτά να υποστηρίξουν τη μικροβιακή ζωή.

This image shows part of the small pit or bite created when NASA's Mars rover Curiosity collected its second scoop of Martian soil at a sandy patch called "Rocknest." Image credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS

Τα λαμπερά ρινίσματα

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προξένησαν στους ερευνητές κάποια λαμπερά ρινίσματα που αρχικώς αποδόθηκαν σε υλικό προερχόμενο από τον ίδιο τον ρομποτικό εξερευνητή Curiosity. Τελικά όμως φαίνεται πως μάλλον τα ρινίσματα αυτά προέρχονται από κάποιο μέταλλο του Κόκκινου Πλανήτη και διεσπάρησαν ύστερα από την τομή που πραγματοποίησε στο έδαφος ο ρομποτικός βραχίονας. Σε κάθε περίπτωση οι ερευνητές θα επιχειρήσουν να συντάξουν την πλήρη «λίστα» των ορυκτών του Άρη.

Three bite marks left in the Martian ground by the scoop on the robotic arm of NASA's Mars rover Curiosity are visible in this image taken by the rover's right Navigation Camera during the mission's 69th Martian day, or sol (Oct. 15, 2012). Image Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS

Τα ρομπότ που τα προηγούμενα χρόνια εξερεύνησαν τον Άρη δεν διέθεταν τέτοια όργανα ανάλυσης και έτσι είναι η πρώτη φορά που θα γίνει ένα τεστ που μπορεί ενδεχομένως να αποκαλύψει την ύπαρξη ζωής στον πλανήτη. Γι αυτό και η επιστημονική κοινότητα αναμένει τα αποτελέσματα της ανάλυσης με μεγάλο ενδιαφέρον.