Homo Sapiens: Έφτασε στο δυτικό σημείο της Ευρώπης 5.000 χρόνια νωρίτερα από ότι νομίζαμε. Modern humans reached westernmost Europe 5,000 years earlier than previously known

Μυστήριο παραμένει το πώς - Το έκανε ακολουθώντας ποτάμια στην ευρωπαϊκή ενδοχώρα ή μία παράκτια διαδρομή; Modern humans arrived in the westernmost part of Europe 41,000—38,000 years ago, about 5,000 years earlier than previously known, according to Jonathan Haws, Ph.D., professor and chair of the Department of Anthropology at the University of Louisville, and an international team of researchers. Tools discovered in Lapa do Picareiro in central Portugal. Credit: Jonathan Haws.

Οι πρόγονοι του σύγχρονου ανθρώπου (Homo sapiens) έφθασαν στο πιο δυτικό σημείο της Ευρώπης πριν από 41.000 έως 38.000 χρόνια, περίπου 5.000 χρόνια νωρίτερα από ό,τι εκτιμάτο έως τώρα, σύμφωνα με νέα επιστημονικά ευρήματα στην Πορτογαλία.

View of Lapa do Picareiro looking in from the entrance. Credit: Jonathan Haws

Η νέα εκτίμηση βασίζεται στην ανακάλυψη στο σπήλαιο Λάπα ντο Πικαρέιρο, κοντά στην ατλαντική ακτή της Κεντρικής Πορτογαλίας, λίθινων εργαλείων που χρονολογήθηκαν προ 38.000 έως 41.000 ετών και τα οποία -με βάση τη μορφολογία τους- εκτιμάται ότι ανήκαν σε προγόνους μας και όχι σε Νεάντερταλ, που πιθανώς συνυπήρχαν στην περιοχή εκείνη την εποχή.

View of the excavation of the early modern human (foreground) and Neanderthal layers (background) of Lapa do Picareiro. Credit: Jonathan Haws

Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ και διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), ανέφεραν ότι η ανακάλυψη υποδηλώνει πως υπήρξε ταχεία διασπορά του Homo sapiens διαμέσου της Ευρασίας και προς τα δυτικά, μέσα σε λίγες χιλιάδες χρόνια μετά την πρώτη εμφάνιση των προγόνων του σύγχρονου ανθρώπου στη νοτιοανατολική Ευρώπη.

Παραμένει ασαφές πώς ακριβώς οι πρόγονοί μας έφθασαν στο δυτικό άκρο της Ευρώπης, αν, δηλαδή, σύμφωνα με τους ερευνητές, το έκαναν ακολουθώντας ποτάμια στην ευρωπαϊκή ενδοχώρα ή αν ακολούθησαν μία παράκτια διαδρομή.

Πηγές: Jonathan A. Haws el al., "The early Aurignacian dispersal of modern humans into westernmost Eurasia," PNAS (2020). www.pnas.org/cgi/doi/10.1073/pnas.2016062117 - https://phys.org/news/2020-09-modern-humans-westernmost-europe-years.html - https://www.tovima.gr/2020/09/29/science/homo-sapiens-eftase-sto-dytiko-simeio-tis-eyropis-5-000-xronia-noritera-apo-oti-nomizame/

 

 

 

Ενδείξεις για τέσσερις υπόγειες λίμνες στον Άρη. On Mars, 4 supersalty lakes may be hiding under the south pole ice cap

Όχι μία αλλά τέσσερις λίμνες με αλμυρό νερό μπορεί να βρίσκονται θαμμένες κάτω από τους πάγους στο νότιο πόλο του Άρη, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις Ιταλών επιστημόνων, κάτι ανάλογο με αυτό που συμβαίνει στη Γη κάτω από τους πάγους της Ανταρκτικής. Using new radar data from ESA’s Mars Express spacecraft, researchers have detected three reservoirs of liquid water trapped below the south polar cap of the Red Planet. An artist’s impression of ESA’s Mars Express spacecraft. Image credit: ESA / ATG Medialab / DLR / FU Berlin / CC BY-SA 3.0 IGO.

Αν αυτό όντως επιβεβαιωθεί, αυξάνονται οι πιθανότητες εύρεσης ιχνών ζωής στον γειτονικό πλανήτη, όπως έχει βρεθεί να υπάρχουν μικροοργανισμοί στις υπόγειες λίμνες της Ανταρκτικής.

Με μπλε χρώμα οι θέσεις των υπόγειων λιμνών στο νότιο πόλο του Άρη. Potential underground lakes below the south pole of Mars are shown in blue.  (Image credit: Elena Pettinelli et al, Nature.)

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές σε σχετική δημοσίευση τους στο περιοδικό «Nature Astronomy», η ανάλυση των στοιχείων που συνέλλεξε μεταξύ 2012-2019 το ραντάρ MARSIS του σκάφους Mars Express του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού, το οποίο βρίσκεται σε τροχιά από το 2003 γύρω από τον Άρη, δείχνει ότι είναι πολύ πιθανό πως κάτω από 1.400 μέτρα πάγου βρίσκεται μια μεγάλη λίμνη, η οποία περιβάλλεται από τρεις μικρότερες.

Παλαιότερες παρατηρήσεις των ίδιων επιστημόνων από το 2018 -οι οποίες τότε είχαν αντιμετωπιστεί με ενθουσιασμό αλλά και σκεπτικισμό από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα- είχαν δώσει ενδείξεις ότι ίσως υπάρχει μια υπόγεια λίμνη διαμέτρου περίπου 19 χιλιομέτρων σε βάθος ενάμισι χιλιομέτρου κάτω από το νότιο πόλο του γειτονικού πλανήτη. Οι νέες μετρήσεις παρέχουν περισσότερα στοιχεία και μάλιστα για περισσότερες από μία αλμυρές λίμνες, οι οποίες είναι διασκορπισμένες σε μια έκταση περίπου 75.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

An artist's depiction of Mars covered in water, as it may have been about 4 billion years ago. (Image: © NASA/GSFC)

Οι επιστήμονες είναι βέβαιοι ότι κάποτε, πριν περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια, ο Άρης ήταν πολύ πιο ζεστός και υγρός από ό,τι τώρα. Οι Ιταλοί ερευνητές εκτιμούν ότι ένα μέρος από τα αρχαία επιφανειακά ύδατα υπάρχουν ακόμη κρυμμένα και δεν αποκλείουν να βρουν ενδείξεις για ακόμη πιο πολλές υπόγειες λίμνες στο μέλλον, ίσως και κάτω από το βόρειο πόλο του «κόκκινου» πλανήτη.

Mars Orbiter Laser Altimeter topographic map of Ultimi Scopuli and location of MARSIS profiles collected in the region. Image credit: Lauro et al, doi: 10.1038/s41550-020-1200-6.

Η νέα έρευνα, με επικεφαλής τη γεωφυσικό και πλανητική επιστήμονα δρα Έλενα Πετινέλι του Πανεπιστημίου της Ρώμης (Roma Tre), εκτιμά ότι η μεγάλη λίμνη έχει διαστάσεις 20 επί 30 χιλιόμετρα και είναι άγνωστο το βάθος της, καθώς το ραντάρ δεν μπορεί να διαπεράσει το αλμυρό νερό. Οι τρεις άλλες κοντινές λίμνες εκτιμάται ότι έχουν διαστάσεις της τάξης των δέκα χιλιομέτρων περίπου.

Η μεγάλη περιεκτικότητα των λιμνών σε άλατα τις βοηθά να παραμένουν υγρές και να μην παγώνουν, χωρίς να αποκλείεται η πιθανότητα μιας υπόγειας γεωθερμικής δραστηριότητας που λιώνει τους πάγους. Ως πιθανότερη πάντως εκδοχή θεωρούν ότι οι λίμνες περιέχουν πανάρχαιο νερό, «που κάποτε βρισκόταν στην επιφάνεια και, αν αυτό όντως συμβαίνει, ασφαλώς μπορεί να αποτελούν ένα καλό μέρος για να φιλοξενήσουν ζωή, εξαφανισμένη πια ή και τωρινή», ανέφερε η Πετινέλι. Όμως, όπως είπε, για να επιβεβαιώσει κανείς κάτι τέτοιο, πρέπει να κάνει γεώτρηση στον Άρη σε βάθος ενάμισι χιλιομέτρου, κάτι που δεν είναι εφικτό με την υπάρχουσα τεχνολογία.

Άλλοι πάντως πλανητικοί επιστήμονες και γεωφυσικοί, όπως ο Τζακ Χολτ του Πανεπιστημίου της Αριζόνα και ο Μάικ Σόρι του Πανεπιστημίου Πέρντιου της Ινδιάνα, εξέφρασαν στο περιοδικό «Nature» τις επιφυλάξεις τους για το κατά πόσο και τα νέα στοιχεία πράγματι αφορούν κανονικές αλμυρές λίμνες. Η κινεζική αποστολή Tianwen-1 καθ’ οδόν για τον Άρη, η οποία αναμένεται να εισέλθει σε τροχιά γύρω του το Φεβρουάριο του 2021 και μετά θα στείλει ένα ρομποτικό ρόβερ στην επιφάνεια του, το οποίο θα διαθέτει ραντάρ, ίσως ρίξει περισσότερο φως στο υγρό παρελθόν -και πιθανώς υγρό παρόν- του Άρη.

Πηγές: https://www.nature.com/articles/s41550-020-1200-6 - http://www.sci-news.com/space/mars-express-three-new-water-bodies-martian-south-pole-08895.html - https://www.space.com/mars-hiding-salty-subsurface-lakes - https://www.amna.gr/home/article/491890/Nees-endeixeis-gia-tesseris-upogeies-limnes-me-almuro-nero-sto-notio-polo-tou-Ari