Μια
σημαντική ανακάλυψη των αρχαιολόγων συμπληρώνει το παζλ ενός κοσμοϊστορικού
γεγονότος. Στις ανατολικές ακτές της Σαλαμίνας, συγκεκριμένα στην περιοχή
Αμπελακίου-Κυνόσουρας βρέθηκε το σημείο που συγκεντρώθηκε ο ελληνικός στόλος
πριν από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Κυκλικός πύργος (διαμ. 7 μ.), από την
οχύρωση του Κλασικού λιμένος, στον Όρμο του Αμπελακίου (Αεροφωτογραφία Β.
Μεντόγιαννης) | Υπουργείο Πολιτισμού. The Greek Ministry of Culture
announced that the location where the Greek naval forces had gathered before
the historic sea battle of Salamis against Persians in 480 BC has been
discovered. The battle of Salamis is one of the most important battles in the
history of Ancient Greece. It was a naval battle fought between an alliance of
Greek city-states under Themistocles and the Persian Empire under King Xerxes in
480 BC which resulted in a decisive victory for the outnumbered Greeks. The
battle was fought in the straits between the Attica mainland and Salamis, an
island in the Saronic Gulf near Athens, and is deemed as the climax of the
second Persian invasion of Greece.
Το
εμπορικό και ίσως πολεμικό λιμάνι του αρχαίου Δήμου της Σαλαμίνας κατόρθωσαν να
χαρτογραφήσουν Έλληνες αρχαιολόγοι, σύμφωνα με τους οποίους είναι αυτό όπου συγκεντρώθηκαν
τμήματα του ελληνικού στόλου πριν από την ιστορική ναυμαχία του 480 π.Χ. και τη
νίκη επί των Περσών.
Σύμφωνα
με τη σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού η έρευνα πραγματοποιήθηκε
στην περιοχή Αμπελακίου-Κυνόσουρας, από 20μελή επιστημονική ομάδα της Εφορείας
Εναλίων Αρχαιοτήτων, του Ινστιτούτου Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών, με τη
συμμετοχή του Εργαστηρίου Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του
Πανεπιστημίου Πατρών, με κύρια οικονομική υποστήριξη από το Βρετανικό Ίδρυμα
Honor Frost.
Άποψη
του Όρμου του Αμπελακίου, από τα νοτιοδυτικά (Φωτογρ. Χρ. Μαραμπέα) | Υπουργείο
Πολιτισμού.
Κύριο
πεδίο της έρευνας του 2016 αποτέλεσε το εσώτερο (δυτικό) τμήμα του Όρμου του
Αμπελακίου, όπου πιθανότατα βρισκόταν ο εμπορικός και πολεμικός λιμένας της
Κλασικής και Ελληνιστικής πόλης-δήμου της Σαλαμίνος, τον σημαντικότερο και
πλησιέστερο του Αθηναϊκού κράτους, μετά από τους τρεις λιμένες του Πειραιώς
(Κάνθαρο, Ζέα, Μουνιχία).
Εκτιμάται
ότι εκεί συγκεντρώθηκε τμήμα του ενωμένου ελληνικού στόλου την παραμονή της
μεγάλης ναυμαχίας και ο χώρος γειτνιάζει με τα σημαντικότερα μνημεία της Νίκης:
το «πολυάνδρειον» (τύμβος) των Σαλαμινομάχων και το «Τρόπαιον», επί της
Κυνόσουρας.
Από
την έρευνα επιβεβαιώθηκε ότι και στις τρεις πλευρές του Όρμου του Αμπελακίου
(βόρεια, δυτική και νότια) διατηρούνται καταβυθισμένες αρχαιότητες, οι οποίες
σταδιακά βυθίζονται και αναδύονται, ανάλογα με τη μεταβολή της στάθμης της
θάλασσας, η πτώση της οποίας, ιδιαίτερα τον μήνα Φεβρουάριο, φθάνει το μισό
μέτρο.
Οι
αρχαιολόγοι αναγνώρισαν τόσο στον αιγιαλό όσο και στα ρηχά νερά λιμενικές
δομές, οχυρωματικές κατασκευές και διάφορες κτιριακές εγκαταστάσεις.
Μακρός
τοίχος (βραχίονας), μήκους 160 μ. περίπου, στο βορειοδυτικό τμήμα του Όρμου του
Αμπελακίου (Αεροφωτογραφία Β. Μεντόγιαννης) | Υπουργείο Πολιτισμού.
Χάρη
στην αεροφωτογράφηση, τη φωτογραμμετρική επεξεργασία και την τοπογραφική και
αρχιτεκτονική τεκμηρίωση όλων των ορατών στοιχείων, προέκυψε ο πρώτος ενάλιος
αρχαιολογικός χάρτης της περιοχής, στον οποίο θα βασιστούν οι έρευνες που
γίνουν τα επόμενα έτη.
Χάρη
στη γεωφυσική και γεωαρχαιολογική έρευνα, από την ομάδα του Πανεπιστημίου
Πατρών, εντοπίστηκαν δεδομένα που αναμένεται να συμβάλουν σημαντικά στην
ανασύνθεση της παράκτιας παλαιογεωγραφίας της περιοχής.
Τμήμα
θεμελίωσης στιβαρής κτηριακής ή άλλης κατασκευής της Κλασικής περιόδου, δίπλα
σε νεώτερο μώλο από αρχαίο δομικό υλικό, στην βόρεια πλευρά του Όρμου του
Αμπελακίου (Φωτογρ. Χρ. Μαραμπέα) | Υπουργείο Πολιτισμού. The
findings include harbor structures, fortifications and various premises and are
considered of major historical significance for archaeologists and fans of
Ancient Greece. Ancient Greek historian Herodotus recorded that there were 378
triremes in the Allied fleet. The Persian fleet initially numbered 1,207
triremes. However, by his reckoning they lost approximately a third of these
ships in a storm off the coast of Magnesia, 200 more in a storm off the coast
of Euboea, and at least 50 ships to Allied action at the Battle of Artemisium.
Στη
θαλάσσια και εν μέρει βαλτώδη έκταση στην βορειοδυτική πλευρά του Όρμου
βρέθηκαν μακρύς τοίχος (βραχίονας) εντυπωσιακού μήκους (160 μ. περίπου), στο
πέρας του οποίου υπάρχει κυκλικός αμυντικός πύργος διαμέτρου 7 μ. (τύπος
γνωστός από άλλους οχυρωμένους λιμένες), και στα ανατολικά, νεώτερος μόλος
(μήκους 48 μ.), κατασκευασμένος με αρχαίο οικοδομικό υλικό, ενδεχομένως επάνω
σε αρχαίο υπόβαθρο.
Στα
δυτικά του νεώτερου μώλου αποκαλύφθηκε, με επιφανειακό καθαρισμό, σειρά μεγάλων
καλά λαξευμένων δόμων, στον άξονα Β.-Ν. και σε μήκος 12 μ. περίπου, που
φαίνεται να ανήκει σε στιβαρή και επιμελημένη κτηριακή ή άλλη δομή, πιθανώς δημοσίου
χαρακτήρα. Δυτικότερα
τεκμηριώθηκε η ύπαρξη μεγάλης επιμήκους κατασκευής, διαστάσεων 21 x 9,20 μ.
περίπου.
Στη
νότια πλευρά του Όρμου εντοπίστηκαν, από τα δυτικά προς τα ανατολικά,
λιθορριπές (κυματοθραύστες), μόλος μήκους 40μ. και μακρός τοίχος (μήκους 30 μ.
περίπου) παράλληλος προς την ακτή, με συναπτόμενη τετράγωνη, ίσως πυργοειδή
κατασκευή, διαστάσεων 6 x 6 μ.
Επίσης,
πραγματοποιήθηκε περισυλλογή επιφανειακών χαρακτηριστικών ευρημάτων στη βόρεια
και στη δυτική πλευρά του Όρμου, που απέδωσε πλήθος θραυσμάτων εμπορικών
(οξυπύθμενων) αμφορέων και άλλων αγγείων διαφόρων περιόδων, 1 χάλκινο νόμισμα
Κορίνθου του 4ου αι. π.Χ. και μικροαντικείμενα.
Εξ
αυτών, το μεγαλύτερο ποσοστό της επιφανειακής κεραμικής χρονολογείται στην
Κλασική και στην Ελληνιστική Εποχή και οπωσδήποτε συνδέεται με τη λειτουργία
των κύριων εγκαταστάσεων του λιμένος της Σαλαμίνος κατά τις ακμαιότερες φάσεις
της ιστορίας της αρχαίας Αθήνας.
Πηγή:
https://www.efsyn.gr
