Βρέθηκε «άθικτο» το αρχαιότερο ελληνικό ναυάγιο στη Μαύρη Θάλασσα. World's oldest intact shipwreck discovered in Black Sea

Το αρχαιότερο «άθικτο» ναυάγιο που ανακαλύφθηκε ποτέ είναι, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους που το εντόπισαν στον βυθό της Μαύρης Θάλασσας, το ναυάγιο ενός ελληνικού πλοίου, ηλικίας άνω των 2.400 ετών. Πρόκειται για πλοίο 23 μ., που βρέθηκε με το κατάρτι και το πηδάλιό του, καθώς και με τους πάγκους για τους κωπηλάτες στη θέση τους. Ανακαλύφθηκε από την ερευνητική ομάδα του Θαλάσσιου Αρχαιολογικού Προγράμματος της Μαύρης Θάλασσας (Black Sea Maritime Arcaeology Project, MAP), σε βάθος περισσότερο από 1.600 μέτρα, σε μια περιοχή όπου έχουν αποκαλυφθεί δεκάδες ναυάγια της ρωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου, καθώς κι ένα πλοίο του 17ου αιώνα. Archaeologists say the 23-metre vessel has lain undisturbed for more than 2,400 years. The ship was surveyed and digitally mapped by two remote underwater vehicles. BLACK SEA MAP/EEF EXPEDITIONS

To αρχαιότερο «ακέραιο ναυάγιο» που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα εντόπισαν επιστήμονες στη Μαύρη θάλασσα. Πιστεύεται ότι το καράβι παρέμεινε στον βυθό για περισσότερα από 2.400 χρόνια.

Το 23 μέτρων καράβι, που οι ερευνητές θεωρούν σίγουρο ότι είναι αρχαιοελληνικό, βρέθηκε σχεδόν άθικτο, με το ιστίο, το πηδάλιο και τις θέσεις των κωπηλατών ακόμα στη θέση τους, σε βάθος περίπου 2 χιλιομέτρων κάτω από  την επιφάνεια της θάλασσας.

Πρόκειται για ελληνικό εμπορικό πλοίο μήκους περίπου 23 μέτρων, το οποίο βρέθηκε ολόκληρο στο βυθό της θάλασσας όπου πιστεύεται ότι παραμένει επί 2.400 χρόνια, σε μια περιοχή που θεωρείται νεκροταφείο πλοίων καθώς εκεί έχουν αποκαλυφθεί περισσότερα από 60 ναυάγια, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και γαλέρες της ρωμαϊκής και βυζαντινής εποχής.

The ‘Siren Vase’ in the British Museum: the shipwreck is believed to be a vessel similar to that shown bearing Odysseus. Photograph: Werner Forman/UIG via Getty Images

Σύμφωνα με τους επιστήμονες τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του πλοίου παραπέμπουν στην παράσταση που εικονίζεται στο «Βάζο των Σειρήνων» ένα αρχαιοελληνικό ερυθρόμορφο αγγείο  που φυλάσσεται στο Βρετανικό Μουσείο.

Στην συγκεκριμένη παράσταση εικονίζεται ο Οδυσσέας δεμένος πάνω στο κατάρτι ενός παρόμοιου πλοίου, πασχίζοντας να αποφύγει το τραγούδι των Σειρήνων.

Ο αρχικός εντοπισμός του πλοίου έγινε από την αρχαιολογική ομάδα το 2017 και πρόσφατα  ένα τηλεχειριζόμενο υποβρύχιο σκάφος, το οποίο κατευθυνόταν από βρετανούς επιστήμονες, εντόπισε το πλοίο σε απόσταση περίπου 50 μιλίων από τις ακτές της  Βουλγαρίας.

Η ηλικία του σκάφους 400 π.Χ. προέκυψε όταν ένα μικρό τμήμα του υπεβλήθη σε χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα.

Professor Jon Adams of The Black Sea Maritime Archaeology project holding a 3D model of a Greek shipwreck from 400BC, officially the World's oldest intact shipwreck, at the Wellcome Collection, London.

Ο Τζον Άνταμς, επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας, δήλωσε ότι το σκάφος είναι πολύ καλά διατηρημένο, καθώς ακόμη και το πηδάλιο βρίσκεται ακόμη στη θέση του.

«Ένα πλοίο, που έχει διατηρηθεί σχεδόν άθικτο προερχόμενο από την κλασική εποχή σε βάθος 2 χιλιομέτρων κάτω από τη θάλασσα , είναι κάτι που δεν θα θεωρούσα ποτέ δυνατό να συμβεί».

Η ανακάλυψη θα αλλάξει τον τρόπο που κατανοούμε τη ναυπήγηση των αρχαίων πλοίων και τις μεθόδους της θαλασσοπορίας, πρόσθεσε ο ίδιος.

Προ της συγκεκριμένης ανακάλυψης, από αρχαία ναυάγια εντοπίζονταν μόνο τμήματά τους, το αρχαιότερο εκ των οποίων προέκυψε ηλικίας 3.000 ετών.

Ο επικεφαλής της αρχαιολογικής ομάδας, δήλωσε επίσης ότι η ανακάλυψη θα δείξει πόσο μακριά μπορούσαν να φτάσουν οι Έλληνες έμποροι στην αρχαιότητα.

The ship lies in over 2km of water, deep in the Black Sea where the water is anoxic (oxygen free) which can preserve organic material for thousands of years.

Όσο για την αιτία της βύθισης του πλοίου, αυτή πιθανολογείται ότι ήταν μία καταιγίδα, με το πλήρωμα πιθανότατα να μην πρόλαβε να βγάλει έγκαιρα τα νερά και να σώσει το πλοίο.

Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν επίσης ότι στο πλοίο επέβαινε πλήρωμα περίπου 15 έως 25 ναυτών, λείψανα των οποίων μπορεί να έχουν διασωθεί σε διάφορα σημεία του πλοίου, αν και το πιθανότερο είναι να έχουν διαβρωθεί πλήρως από βακτήρια.

Πηγές: https://www.theguardian.com/science/2018/oct/23/oldest-intact-shipwreck-thought-to-be-ancient-greek-discovered-at-bottom-of-black-sea - https://www.bbc.com/news/world-europe-45951132 - http://www.kathimerini.gr/991285/gallery/epikairothta/kosmos/vre8hke-a8ikto-to-arxaiotero-ellhniko-nayagio-sth-mayrh-8alassa-vinteo

Ο Άρης μπορεί να έχει φιλοξενήσει ζωή στο παρελθόν ή να φιλοξενεί ακόμη. Salty waters on Mars could host Earth-like life

Το αλμυρό νερό που πιθανότατα βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του Άρη, μπορεί να περιέχει αρκετό διαλυμένο οξυγόνο για να υποστηρίξει όχι μόνο μικροβιακή ζωή, αλλά ίσως ακόμη και κάποιους ζωικούς οργανισμούς, όπως σπόγγους σε κάποια σημεία. The latest look at possible brines “completely changes our understanding of the potential for life on current-day Mars.” Dunes litter the floor of Aram Chaos, an eroded impact crater east of Mars’ Valles Marineris canyon range. Exposed layers of rock, the ribbons of color near the bottom of the image, may contain iron-bearing sulfates and clay minerals, which hint at past water. PHOTOGRAPH BY NASA/JPL-CALTECH/UNIVERSITY OF ARIZONA

Το αλμυρό νερό που πιθανότατα βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του Άρη, μπορεί να περιέχει αρκετό διαλυμένο οξυγόνο για να υποστηρίξει όχι μόνο μικροβιακή ζωή, αλλά ίσως ακόμη και κάποιους ζωικούς οργανισμούς, όπως σπόγγους σε κάποια σημεία.

Αυτή είναι η κάπως απρόσμενη εκτίμηση μιας νέας αμερικανικής επιστημονικής μελέτης, που έρχεται να ενισχύσει τις πιθανότητες ότι ο γειτονικός πλανήτης μπορεί να έχει φιλοξενήσει ζωή στο παρελθόν – ή να φιλοξενεί ακόμη.

Branching gullies cut through the dunes of Russell Crater, an ancient impact crater. Scientists periodically photograph the dunes to track seasonal changes in Martian frost, which is made of frozen carbon dioxide. PHOTOGRAPH BY NASA

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Βλάντα Σταμένκοβιτς του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της Αμερικανικής Υπηρεσίας Διαστήματος (NASA), που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωεπιστημών «Nature Geoscience», χρησιμοποίησαν μοντέλα σε υπολογιστές για να βγάλουν συμπεράσματα για τις αλμυρές λίμνες που κρύβονται κάτω από την αρειανή επιφάνεια.

The water is beneath the south pole. (Image: GETTY)

Τα υπολογιστικά μοντέλα έδειξαν ότι μπορεί να υπάρχει αρκετό οξυγόνο μέσα σε αυτές τις υπόγειες λιμνούλες, ώστε να δίνει ζωή όχι μόνο σε μικροοργανισμούς, αλλά ακόμη και σε σπόγγους (θεωρούνται από πολλούς επιστήμονες οι αρχαιότεροι πρόγονοι των ζώων στη Γη). Το αλμυρό νερό, άρα και το οξυγόνο, εκτιμάται ότι βρίσκονται κυρίως στους πόλους του «κόκκινου» πλανήτη.

«Ελπίζω ότι η νέα μελέτη θα δημιουργήσει αρκετό ενδιαφέρον στην επιστημονική κοινότητα, σε όλο τον κόσμο, ώστε να σκεφθεί τον Άρη ως ένα πιθανό μέρος για ύπαρξη ζωής, ίσως ακόμη και σήμερα» δήλωσε ο Σταμένκοβιτς.

The body of water. (Image: USGS Astrogeology Science Center, Arizona State University, INAF)

Το νερό εξαφανίσθηκε από την επιφάνεια του Άρη, πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, μετά την εξαφάνιση της ατμόσφαιράς του. Όμως πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι παραμένουν θύλακες κυρίως αλμυρού νερού κάτω από την επιφάνεια (λόγω των αλάτων το νερό μπορεί να παραμείνει υγρό σε πολύ χαμηλότερη θερμοκρασία). Μέσα σε αυτό το νερό, μπορεί να υπάρχει άφθονο οξυγόνο σε διαλυμένη μορφή.

Η ζωή, όπως την ξέρουμε στη Γη, δεν απαιτεί κατ’ ανάγκη οξυγόνο. Οι πρώτοι γήινοι μικροοργανισμοί ήσαν αναερόβιοι, αλλά στην πορεία αξιοποίησαν το οξυγόνο ως πηγή ενέργειας, με αποτέλεσμα να αναδυθούν σταδιακά στον πλανήτη μας πιο πολύπλοκες μορφές ζωής και, τελικά, σήμερα σχεδόν όλοι οι πολυκύτταροι οργανισμοί να αναπνέουν οξυγόνο.

A new look at Mars' chemistry suggests that oxygen-loving microbes and, in some cases, even simple animals like sponges could thrive in any potential brines on the red planet's surface. PHOTOGRAPH BY NASA/JPL/MALIN SPACE SCIENCE SYSTEMS

Όμως από τα μοντέλα ως την πραγματικότητα υπάρχει μια απόσταση. Οι εκτιμήσεις της νέας μελέτης θα πρέπει να επιβεβαιωθούν από παρατηρήσεις, προτού ξεκινήσουν για τον Άρη οι…σφουγγαράδες!

Πηγές: https://www.nature.com/articles/s41561-018-0243-0 - https://www.nationalgeographic.com/science/2018/10/news-mars-oxygen-brine-water-life-space/?user.testname=lazyloading:1 - https://www.tovima.gr/2018/10/23/science/o-aris-mporei-na-exei-filoksenisei-zoi-sto-parelthon-i-na-filoksenei-akomi/