Γιάννης Κοντός, «Ο Αθλητής του Τίποτα και του Ανέφικτου»

Jean Béraud, Symphony in Red and Gold, 1895.

5.

Νοσοκομείο των ξανθών αγγέλων. Ο αγαπημένος μου

ποιητής χτυπημένος από το αίμα στην

καρδιά, κείτεται μόνο με το σλιπ πάνω στα νερά.

Στην άκρη του κρεβατιού, ο μικρός μου

αδελφός και εγώ κοιτάμε το καλοκαίρι. Μια κυρία

από τη Γαλλία μας μιλάει για σουρεαλισμό.

Εσύ κοιμάσαι μέσα στα χόρτα, πλάι σε

μια λίμνη με πολλούς φαντάρους.

15.

Gustave Doré, Dante et Vergil dans le neuvième cercle de l'enfer, Dante and Virgil in the Ninth Circle of Hell, 1861.

Το τραγούδι ξετυλίγεται τριχιά για το λαιμό

του κρεμασμένου. Και ο κρεμασμένος μπορεί

την τελευταία στιγμή να γλιτώσει. Εσύ όμως

που λες το τραγούδι είναι βέβαιο ότι θα πεθάνεις,

με ένα τσιγάρο στο στόμα - χωρίς να ξέρεις

ότι είναι το τελευταίο σου - μιλώντας ακατάπαυστα

για καθημερινές βλακείες, για πολιτική

οικονομία, για δημόσια οικονομική. Θα πέσεις

άπνους με το τσιγάρο αναμμένο, το κασκόλ

στον αέρα και το αλκοόλ χυμένο στο παντελόνι.

Η φωνή σου δεν θα απειλεί κανένα πια και η

τελευταία σου λέξη θα 'ναι μια πέτρα μπηγμένη

στο χώμα.

40.

Jean Béraud, Jeune femme traversant le boulevard.

Δεν με χωράει το σώμα μου. Θέλω να επεκταθώ,

να φύγω. Ανοίγω τη βρύση. Τρέχει το νερό.

Τρέχει η νύχτα. Σκύβω να πιω, να ξεχάσω.

Κτυπάω πάνω στο πεθαμένο μου πρόσωπο.

Ανάβει μια φωνή. Φωνή της σιωπής. Η ροή

της μνήμης με τινάζει πίσω στο κορμί σου. Τώρα

που γράφω το φεγγάρι χάνεται στα σκέλια

σου και το χορτάρι ψηλώνει άγριο, κόκκινο, σαν

φωτιά. Όλα τ' άλλα τυλιγμένα σε υαλοβάμβακα.

Μόνο τα μαλλιά σου τρίζουν και μεγαλώνουν,

αγνοώντας τα πολιτικά συστήματα και

την τριγωνομετρία. 

Από την ποιητική συλλογή του Γιάννη Κοντού, "Φωτοτυπίες" εκδόσεις Κέρδος.

Κυνηγοί νέων φαρμάκων ζητούν δείγματα εξωτικών εδαφών. Drugs from dirt: Scientists develop first global roadmap for drug discovery

Μια χούφτα χώμα μπορεί να κρύβει το αύριο της Ιατρικής. A recent paper in the journal eLife tells the tale of how, hoping to zoom in on new antibiotic and anticancer drugs, researchers with the Rockefeller University in the US got busy analyzing soil samples collected from beaches, deserts and forests all across the globe. A handful of promising drug candidates? (Marnie Burkhart/Corbis)

Σε μια προσπάθεια να ανακαλύψουν νέα αντιβιοτικά, αντικαρκινικά και άλλα φάρμακα, οι υπεύθυνοι ερευνητικού προγράμματος στις ΗΠΑ ζητούν από το κοινό να τους στείλει δείγματα χώματος από ασυνήθιστα περιβάλλοντα.

The soil bacterium Streptomyces lividans is a natural producer of the antibiotic Streptomycin.

Τα περισσότερα σημερινά αντιβιοτικά, από την πενικιλίνη μέχρι την βανκομυκίνη, προέρχονται από μικρόβια του εδάφους. Το ίδιο ισχύει εξάλλου για αρκετά αντικαρκινικά φάρμακα και ανοσοκατασταλτικά για μεταμοσχεύσεις.

Με το πρόβλημα της ανθεκτικότητας των μικροβίων στα αντιβιοτικά να έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις σε όλο τον κόσμο, οι επιστήμονες βρίσκονται σε αγώνα δρόμου για την ανακάλυψη νέων αντιβιοτικών. Πριν από λίγες μέρες, εξάλλου, ανακοινώθηκε η ανακάλυψη ενός νέου,υποσχόμενου αντιβιοτικού που απομονώθηκε από μικρόβια του εδάφους.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι ελάχιστα από τα εκατομμύρια μικρόβια που ζουν στο χώμα μπορούν να καλλιεργηθούν και να μελετηθούν άμεσα στο εργαστήριο -τα περισσότερα παραμένουν εντελώς άγνωστα στην επιστήμη.

Το πρόγραμμα «Φάρμακα από το Χώμα»

Scientists have analyzed soils from beaches, forests, and deserts on five continents and discovered the best places in the world to mine untapped antibiotic and anticancer drugs. The findings provide new insights into the natural world as well as a road map for future drug discovery.

Το ερευνητικό πρόγραμμα Drugs from Dirt («Φάρμακα από το Χώμα) του Πανεπιστημίου Ρoκεφέλερ στη Νέα Υόρκη ακολουθεί μια σχετικά νέα προσέγγιση: αντί να καλλιεργεί τα ίδια τα μικρόβια, αναλύει το γενετικό υλικό τους σε δείγματα χώματος.

Κλειδί σε αυτή την προσέγγιση είναι το γεγονός ότι γονίδια που κωδικοποιούν για την παραγωγή αντιβιοτικών και άλλων σημαντικών βιομορίων παρουσιάζουν χαρακτηριστικές αλληλουχίες, οι οποίες μπορούν να εντοπιστούν ακόμα και αν η ταυτότητα του ίδιου του βιομορίου παραμένει άγνωστη.

Samples have already been taken from a lake near the Seward mountains in Alaska.

Η ερευνητική ομάδα έχει ήδη αρχίσει να αναλύει δείγματα εδαφών από ακτές, δάση και ερήμους σε πέντε ηπείρους.

Ενθαρρυντικά τα πρώτα αποτελέσματα των αναλύσεων

Getting dirty. Researchers, including postdoc Zach Charlop-Powers (above), are looking for antibiotics and other natural products by sequencing the genetic material found in soil.

Τα αποτελέσματα των αναλύσεων στα πρώτα 185 δείγματα, τα οποία δημοσιεύονται στην επιθεώρηση eLife, φαίνονται ενθαρρυντικά: σε δείγματα από μια θερμοπηγή στο Νιου Μέξικο βρέθηκαν ουσίες παρόμοιες με την εποξαμικίνη, από την οποία παράγονται αντικαρκινικά φάρμακα. Οι νέες ουσίες θα μπορούσαν θεωρητικά να δώσουν νέα παράγωγα των φαρμάκων αυτών.

Στα εδάφη της Βραζιλίας, επίσης, εντοπίστηκαν μόρια που θα μπορούσαν να δώσουν νέες μορφές του αντικαρκινικού φαρμάκου βλεομυκίνη.

Και στα εδάφη των νοτιοδυτικών ΗΠΑ, οι ερευνητές ελπίζουν να βρουν ενώσεις παρόμοιες με το αντιβιοτικό ριφαμυκίνη, οι οποίες θα μπορούσαν να δώσουν λύση στο πρόβλημα της ανθεκτικής φυματίωσης.

«Ο κόσμος είναι μεγάλος και δεν μπορούμε να φτάσουμε σε όλες τις γωνιές του» γράφουν οι ερευνητές στον δικτυακό τόπο του Drugs from Dirt.

Το κοινό στο κυνήγι της συλλογής δειγμάτων

Drugs in dirt: Scientists appeal for help. Αnalysing samples in the lab. From the 185 samples they have tested so far there are some promising results, the researchers say in the journal eLife.

«Θα θέλαμε τη βοήθειά σας για τη συλλογή δειγμάτων χώματος από όλο τον κόσμο. Αν σας ακούγεται ενδιαφέρον, εγγραφείτε» παροτρύνουν το κοινό, απευθυνόμενοι κυρίως σε σχολεία και πανεπιστήμια.

Αυτό που ενδιαφέρει βέβαια τους ερευνητές δεν είναι το χώμα ενός συνηθισμένου κήπου αλλά τα εδάφη από σπάνια και ανεξερεύνητα περιβάλλοντα όπως οι σπηλιές, οι θερμοπηγές και τα απομονωμένα νησιά. Τα εξωτικά αυτά εδάφη θα μπορούσαν να διαμορφώσουν το αύριο της ιατρικής.

Διάβασαν ελληνικούς παπύρους που έκαψε ο Βεζούβιος. Ancient scrolls charred in Vesuvius eruption come to life

Η έκρηξη του Βεζούβιου ανάμεσα στα άλλα έκαψε και παπύρους τους οποίους φαίνεται ότι θα καταφέρουμε να διαβάσουμε με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας. The scroll is among hundreds retrieved from the remains of a villa at Herculaneum, which along with Pompeii (preserved victim pictured) was one of several Roman towns that were destroyed when Mount Vesuvius (pictured in background) erupted in 79AD.

Αρχαίοι πάπυροι γραμμένοι στα ελληνικά, που είχαν καεί από την καταστροφική έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. και είχαν θαφτεί στις στάχτες της γειτονικής πόλης του Ηρακλείου (Ερκουλάνουμ), για πρώτη φορά θα αποκαλύψουν τα μυστικά τους, καθώς επιστήμονες κατάφεραν, με τη βοήθεια μιας νέας ισχυρής τεχνικής ακτίνων-Χ, να διαβάσουν τις πρώτες λέξεις σε δύο από αυτά τα χειρόγραφα.

Οι πάπυροι

Ένας από τους καμένους πάπυρους το περιεχόμενο του οποίου αναμένεται να αποκαλυφθεί με τη νέα τεχνική. For the first time, words have been read from a burnt, rolled-up scroll buried by Mount Vesuvius in AD79. The charred remains of the rolled papyrus scroll from Herculaneum. Photograph: E Brun

Οι εν λόγω πάπυροι, μαζί με εκατοντάδες άλλους, είχαν ανακαλυφθεί το 1754 και αποτελούσαν μέρος μιας βιβλιοθήκης με 600 έως 700 βιβλία, η οποία βρισκόταν σε ένα μικρό δωμάτιο μιας μικρής ρωμαϊκής βίλας του Ηρακλείου, μιας πόλης που καταστράφηκε μαζί με την Πομπηία, όταν εξερράγη το ηφαίστειο, γι’ αυτό ονομάστηκε «η άλλη Πομπηία».

An artist's impression of a street in Herculaneum. Credit: De Agostini Picture Library/Scala, Florence

Η βίλα και η βιβλιοθήκη (ουσιαστικά η μόνη που έχει διασωθεί από την κλασική αρχαιότητα), που είναι γεμάτη από επικούρειες φιλοσοφικές πραγματείες, πιστεύεται ότι ανήκε σε κάποιον πλούσιο ρωμαίο πολιτικό, ίσως τον πεθερό του Ιούλιου Καίσαρα, τον Καλπούρνιο Πίζο Καισονίνο.

A partial view of the ancient archaeological site of Pompeii is pictured in front of Mount Vesuvius April 17, 2014. CREDIT: REUTERS/CIRO DE LUCA

Μετά την έκρηξη του Βεζούβιου, ένα κύμα καυτού αέρα, που έφθασε τους 320 βαθμούς Κελσίου, έκαψε τους ευαίσθητους πάπυρους και τους άφησε απανθρακωμένους σε μια κατάσταση υπερβολικά ευάλωτη για να δοκιμάσουν οι ερευνητές να τους ανοίξουν και να τους διαβάσουν (συνήθως με υπέρυθρες κάμερες), χωρίς να διακινδυνεύσουν σοβαρά να τους καταστρέψουν. Έτσι, μέχρι σήμερα τα χειρόγραφα αυτά, που μπορεί να φθάνουν σε μήκος τα 15 μέτρα όταν ξετυλιχτούν, κρατούσαν τα μυστικά τους.

Η τεχνική

David Blank, professor of Classics from University of California, left, uses his laptop computer as he studies an ancient papyrus at the Naples' National Library, Italy. Photo: AP

Οι Ιταλοί επιστήμονες αξιοποίησαν μια νέα τεχνολογία τομογραφίας ακτίνων-Χ, η οποία διαχωρίζει το καμένο υπόστρωμα του παπύρου από τα γράμματα με μαύρο μελάνι, χάρη στην ανεπαίσθητη, αλλά διακριτή, διαφορά με την οποία τα δύο υλικά (ο πάπυρος και το μελάνι), διαθλούν τις ακτίνες-Χ.

The only distinct marks in documents such as this scroll, said the researchers, are rounded traces - shapes that aren't easily confused with papyrus fibres - running vertically and horizontally. Letters A, B, D, E, Z, Y, K, L, M, N, O, P, C, U, F, X, C and O (a) are easy to decipher. While G, H, I, X, P and T (b) are more easily confused.

Γι’ αυτό το σκοπό, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το Ευρωπαϊκό Σύγχροτρο, που βρίσκεται στη Γκρενόμπλ. Τα γράμματα βρίσκονται μόλις 0,1 χιλιοστά πάνω από την επιφάνεια του παπύρου, όμως είναι δυνατό να διαβαστούν Η νέα τεχνική έφερε στο φως μεμονωμένα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου, καθώς και μερικές ολοκληρωμένες ελληνικές λέξεις, σε δύο χειρόγραφα, εκ των οποίων το ένα είχε καταστεί δυνατό να ξετυλιχτεί προηγουμένως.

Ο συγγραφέας

Some of the texts recovered from what is called the Villa of the Papyri (ruins pictured) have been deciphered after being discovered in the 1750s. But many more remain a mystery because they were so badly damaged. It was feared that unrolling the papyrus they were written on would have destroyed them completely.

Οι δύο πάπυροι είχαν δοθεί ως δώρο στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη το 1802 και σήμερα ανήκουν στο Ινστιτούτο της Γαλλίας. Δεν είναι παράξενο που είναι γραμμένοι στα ελληνικά, καθώς στην περιοχή εκείνη της Ιταλίας υπήρχε μακρόχρονη ελληνική παρουσία.

Analysis is a painstaking job because the layers of paper are squashed and twisted.

Συγκρίνοντάς τους με έναν άλλο σωζόμενο πάπυρο από το Ηράκλειο, που είχε γραφεί από τον επικούρειο φιλόσοφο και ποιητή Φιλόδημο του 1ου αιώνα π.Χ., οι ερευνητές δεν αποκλείουν αυτός να είναι ο συγγραφέας και του ενός καμένου παπύρου.

The scrolls are the only library known to have survived from classical times.

Προς το παρόν, οι ερευνητές δεν έχουν καταφέρει να φωτίσουν το πλήρες περιεχόμενο των παπύρων, αλλά πιστεύουν ότι θα το πετύχουν, αν προσφύγουν σε ένα ακόμη ισχυρότερο μηχάνημα εκπομπής ακτίνων-Χ.

Για μία «επανάσταση στην παπυρολογία» έκανε λόγο ο Βίτο Μοτσέλα, ο οποίος ευελπιστεί ότι, χάρη στη νέα τεχνολογία, ανοίγει ο δρόμος για να διαβαστεί πλέον μια σωρεία αδιάβαστων μέχρι σήμερα αρχαίων κειμένων.