Απονεμήθηκαν τα «Όσκαρ της Επιστήμης» για το 2016. Breakthrough Prizes 2016: Millions to Scientists for DNA, Quantum Field Theory

Τα βραβεία Breakthrough αρχίζουν να αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη δημοσιότητα αλλά και κύρος στην επιστημονική κοινότητα. Breakthrough prize recipients Kip Thorn, Rainer Weiss and Thomas Walter speak onstage during the 2016 Breakthrough Prize at NASA Ames Research Center Sunday night in Mountain View, Calif. (Photo by Kimberly White/Getty Images for Breakthrough Prize)

Για πέμπτη χρονιά απονεμήθηκαν χθες το βράδυ στις ΗΠΑ τα επιστημονικά Βραβεία Breakthrough, γνωστά και ως «Όσκαρ της Επιστήμης», κάνοντας 14 επιστήμονες πιο πλούσιους κατά συνολικά 25 εκατομμύρια δολάρια. Μπορεί τα Νόμπελ να έχουν τη δόξα, αλλά τα Breakthrough είναι τα πιο πλουσιοπάροχα επιστημονικά βραβεία στον κόσμο.

Science…Hollywood

Mark Zuckerberg (L) and Yuri Milner speak onstage during the 2016 Breakthrough Prize Ceremony. Steve Jennings—Getty Images for Breakthrough Prize

Η τελετή πραγματοποιήθηκε στο Ερευνητικό Κέντρο Ames της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) στην Καλιφόρνια, με τη δέουσα για την περίσταση...γκλαμουριά: κόκκινο χαλί οσκαρικού στιλ, ο χολιγουντιανός ηθοποιός Μόργκαν Φρίμαν σε ρόλο οικοδεσπότη και με μουσικά ονόματα όπως η Αλίσια Κιζ και ο ράπερ will.i.am.

Τα βραβεία δημιουργήθηκαν το 2012 με βασικό χρηματοδότη τον ρώσο δισεκατομμυριούχο Γιούρι Μίλνερ, ενώ βάζουν επίσης το χέρι στην τσέπη τους προσωπικότητες όπως ο Σεργκέι Μπριν της Google και ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ του Facebook, σε μια προσπάθεια να κάνουν τους επιστήμονες...ροκ σταρ.

Όπως παραδέχθηκε ο Μίλνερ, «η όλη πρωτοβουλία στην πραγματικότητα έχει να κάνει περισσότερο με τη δημόσια προβολή, καθώς θέλουμε να στείλουμε ένα σήμα στο ευρύ κοινό ότι η βασική επιστημονική έρευνα είναι σημαντική».

Οι νικητές

Artist's conception of two colliding binary black hole systems detected by LIGO. Photo: LIGO, A. Simonnet

Ένα από τα βραβεία, ύψους 3 εκατ. δολαρίων, είχε ήδη ανακοινωθεί νωρίτερα φέτος τον Μάιο και δόθηκε στην πολυμελή  ερευνητική κοινοπραξία LIGO, που ανίχνευσε για πρώτη φορά τα βαρυτικά κύματα. Το ένα εκατομμύριο θα μοιρασθούν τα τρία βασικά θεωρητικά «μυαλά» (οι φυσικοί Κιπ Θορν και Ρόναλντ Ντρέβερ του Caltech και ο Ράινερ Γουάις του ΜΙΤ), ενώ τα υπόλοιπα δύο εκατομμύρια θα μοιρασθούν 1.012 επιστήμονες (από περίπου 2.000 δολάρια ο καθένας).

Το βραβείο φυσικής “New Horizons” ($100,000) απονεμήθηκε στους θεωρητικούς φυσικούς: Ασημίνα Αρβανιτάκη, Peter Graham, Surjeet Rajendran, Simone Gombi, Xi Yin και Frans Pretorius.

Στο πεδίο της θεμελιώδους Φυσικής, άλλα τρία εκατομμύρια δολάρια θα μοιρασθούν οι φυσικοί Τζόζεφ Πολτσίνσκι (Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια-Σάντα Μπάρμπαρα) για την έρευνά του πάνω στον «ορίζοντα γεγονότων» των μαύρων οπών, καθώς επίσης Άντριου Στρόμινγκερ και Κάμραν Γουάφα του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ για τη συμβολή τους στη θεωρία της κβαντικής βαρύτητας και των χορδών. Η επιλογή να βραβευθεί η έρευνα πάνω στις χορδές, μια θεωρία που δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί πειραματικά, ασφαλώς δεν θα άρεσε σε όλους τους φυσικούς (αντίθετα, για να απονεμηθεί ένα Νόμπελ, η αντίστοιχη θεωρία πρέπει πρώτα να έχει επιβεβαιωθεί με κάποιο πείραμα ή παρατήρηση).

Το βραβείο Breakthrough για τα Μαθηματικά, ύψους 3 εκατ. δολ.,  δόθηκε στον Ζαν Μπουργκέν του Ινστιτούτου Προωθημένων Μελετών του Πανεπιστημίου Πρίνστον, για τις μελέτες του πάνω στη γεωμετρία των πολυδιάστατων χώρων, καθώς και για τις νέες τεχνικές του στην επίλυση των μερικών διαφορικών εξισώσεων.

Στον τομέα των Επιστημών της Ζωής απονεμήθηκαν πέντε βραβεία 3 εκατ. δολ. το καθένα στους:

-   Στέφεν Έλετζ (γενετιστή-Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Χάρβαρντ) για το πώς τα κύτταρα αντιδρούν στη βλάβη του DNA τους και πώς αυτό σχετίζεται με την ανάπτυξη και τη θεραπεία του καρκίνου.

-   Χάρι Νόλερ (μοριακό βιολόγο-Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια-Σάντα Κρουζ) για την ανακάλυψη του κεντρικού ρόλου του RNA στη σύνθεση των πρωτεϊνών στα κύτταρα.

-   Ρόελαντ Νούσε (αναπτυξιακό βιολόγο-Πανεπιστήμιο Στάνφορντ Καλιφόρνια) για την πρωτοποριακή εργασία του στο λεγόμενο «μονοπάτι Wnt» που ενθαρρύνει τα κύτταρα να διαιρεθούν και το οποίο παίζει κρίσιμο ρόλο στην αναπτυξιακή, καρκινική και βλαστοκυτταρική βιολογία.

-   Γιοσινόρι Οσούμι (βιολόγο-Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Τόκιο) για την ανακάλυψη των μηχανισμών της αυτοφαγίας, μέσω της οποίας τα κύτταρα αποσυντίθενται, ανακυκλώνονται και αυτοεπιδιορθώνονται. Ο ίδιος έλαβε και το φετινό Νόμπελ Φυσιολογίας/Ιατρικής.

-   Χούντα Γιαχία Ζόγκμπι (λιβανικής καταγωγής γενετίστρια-Κολλέγιο Ιατρικής Μπέιλορ του Τέξας) για τις ανακαλύψεις της σχετικά με τις γενετικές αιτίες και τους βιοχημικούς μηχανισμούς πίσω από τις νευροεκφυλιστικές και νευρολογικές παθήσεις.

Δόθηκε επίσης ένα εκατομμύριο δολάριο σε έξι νέους ερευνητές για τα επιτεύγματά τους στη φυσική και στα μαθηματικά, καθώς και ένα εφηβικό βραβείο για ένα πρωτότυπο επιστημονικό βίντεο.

Πηγή: https://breakthroughprize.org/News/34

Οι προϊστορικοί κυνηγοί εμπρηστές της Ευρώπης! Fires set by Ice Age hunters destroyed forests throughout Europe

Οι προϊστορικοί κυνηγοί κατηγορούνται ότι έβαζαν πυρκαγιές στα δάση της Ευρώπης. Large-scale forest fires started by prehistoric hunter-gatherers are probably the reason why Europe is not more densely forested, researchers report. Forest fire. Credit: © bruno alves / Fotolia

Τα δάση έχουν πολλούς εχθρούς: εργολάβους, οικοπεδοφάγους, απρόσεκτους, πυρομανείς κ.α. Όμως οι πρώτες σκόπιμες μεγάλης κλίμακας πυρκαγιές ξεκίνησαν από προϊστορικούς κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες πριν από τουλάχιστον 20.000 χρόνια και αυτοί πιθανότατα είναι η αιτία που σήμερα η Ευρώπη δεν έχει πια πολλά πυκνά δάση.

Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μια νέα διεθνή ευρωπαϊκή επιστημονική μελέτη, η οποία αναδεικνύει έναν μάλλον παραγνωρισμένο παράγοντα: το ρόλο που έπαιξαν οι μακρινοί πρόγονοί μας στη διαμόρφωση του σημερινού τοπίου της Ευρώπης.

Η αιτία

Έκαιγαν τα δάση για να δημιουργούν ανοικτούς χώρους προσέλκυσης θηραμάτων. Reconstruction of a fire in a semi-open landscape.

Ενώ η τελευταία εποχή των πάγων βρισκόταν στην πιο κρύα φάση της, πριν περίπου 20.000 χρόνια, οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες που τότε κυριαρχούσαν (δεν είχαν εμφανισθεί ακόμη οι γεωργοί) και ήξεραν προ πολλού να χρησιμοποιούν τη φωτιά, άναψαν σκοπίμως μεγάλες  δασικές πυρκαγιές. Η πρόθεσή τους ήταν να δημιουργήσουν ανοικτούς χώρους πρασίνου, όπως τα πάρκα, για να προσελκύσουν εκεί τα άγρια ζώα (μαμούθ, βίσωνες, αρκούδες κ.α.) και να μπορούν να τα σκοτώσουν πιο εύκολα.

Παράλληλα, εξαφανίζοντας τα δάση, θα ήταν ευκολότερο να συλλέξουν καρπούς, λαχανικά και άλλες εδώδιμες και μη πρώτες ύλες. Επιπλέον, σε ημιανοικτούς χώρους θα μετακινούνταν με μεγαλύτερη ευκολία, από ό,τι μέσα στα πυκνά -και εκφοβιστικά- προϊστορικά δάση. Οι επιστήμονες από την Ελβετία, τη Γερμανία και την Ολλανδία, με επικεφαλής τον καθηγητή Τζεντ Καπλάν του Πανεπιστημίου της Λωζάννης δεν αποκλείουν ότι αρκετές πυρκαγιές δεν ήταν σκόπιμες, αλλά προκλήθηκαν κατά λάθος, καθώς οι προϊστορικοί Ευρωπαίοι προσπαθούσαν να μαγειρέψουν ή να ζεσταθούν. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PLoS ONE».

Πηγή: Jed O. Kaplan, Mirjam Pfeiffer, Jan C. A. Kolen, Basil A. S. Davis. Large Scale Anthropogenic Reduction of Forest Cover in Last Glacial Maximum Europe. PLOS ONE, 2016; 11 (11): e0166726 DOI: 10.1371/journal.pone.0166726