Το ηλιοτρόπιο του... Σύμπαντος. Messier 63: ‘Sunflower’ Blooms in New Hubble Image

Το κοσμικό ηλιοτρόπιο σε όλο του μεγαλείο. The NASA/ESA Hubble Space Telescope has produced this beautiful image of the famous galaxy Messier 63, also known as the Sunflower Galaxy. The image was taken with Hubble’s Wide Field and Planetary Camera 2. Image credit: NASA / ESA / Hubble.

Μια εντυπωσιακή φωτογραφία του γαλαξία Messie 63 ή NGC 5055 τράβηξε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Σύμφωνα με τους αστρονόμους η εσωτερική δομή του γαλαξία θυμίζει πολύ αυτή του εσωτερικού στα ηλιοτρόπια για αυτό και ο γαλαξίας είναι γνωστός στην επιστημονική κοινότητα ως γαλαξίας-ηλιοτρόπιο.

A bright spiral galaxy of the northern sky, Messier 63 is about 25 million light-years distant in the loyal constellation Canes Venatici. Also cataloged as NGC 5055, the majestic island universe is nearly 100,000 light-years across. That's about the size of our own Milky Way Galaxy. Known by the popular moniker, The Sunflower Galaxy, M63 sports a bright yellowish core in this sharp, colorful galaxy portrait. Its sweeping blue spiral arms are streaked with cosmic dust lanes and dotted with pink star forming regions. A dominant member of a known galaxy group, M63 has faint, extended features that could be the result of gravitational interactions with nearby galaxies. In fact, M63 shines across the electromagnetic spectrum and is thought to have undergone bursts of intense star formation. Image Credit & Copyright: Bill Snyder (at Sierra Remote Observatories).

Βρίσκεται σε απόσταση 30 εκ. ετών φωτός στον αστερισμό Θηρευτικοί Κύνες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο πυρήνας του γαλαξία που αποτελείται από νεαρά άστρα.

Ο κάπτεν Χουκ των δεινοσαύρων. 'Lightning Claw' the Largest Carnivorous Dino Ever Found in Australia

Ο σαρκοβόρος δεινόσαυρος είχε πολύ γαμψά άνω άκρα. An illustration of the seven-metre long ‘lightning claw’ identified from a 25cm claw, part of a forearm, a metatarsal, a rib and parts of a hip and lower leg discovered by opal miners. Photograph: Julius Csotonyi

Ένα άγνωστο μέχρι σήμερα είδος  δεινοσαύρων ανακαλύφθηκε στην Αυστραλία. Πρόκειται για ένα θηρευτή που έμοιαζε με τον Τυραννόσαυρο ρεξ και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ήταν τα άνω του άκρα, τα χέρια του, που έμοιαζα με… γάντζους.

Εντυπωσιακός

The bones - comprising a foot bone, parts of the hip, ribs, forearm, and a giant claw from the hand - were discovered in the 1990s. One is pictured showing a flash of precious opal inside.

Τα απολιθώματα του δεινοσαύρου εντοπίστηκε στην περιοχή Lightning Ridge για αυτό και στον δεινόσαυρο δόθηκε το προσωνύμιο «Lightning claw», δηλαδή «γάντζος του Lightning». Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις των ερευνητών ο δεινόσαυρος αυτός ζούσε πριν από περίπου 110 εκ. έτη στην υπερήπειρο Γκοντβάνα η οποία περιείχε περιοχές της ανατολικής Ασίας (Ινδία, Κίνα) της Νοτίου Αμερικής και της Αφρικής καθώς και την Αυστραλία και την Ανταρκτική.

The fossils were found in the 1990s by opal miners digging at Carter’s Rush opal field south west of Lightning Ridge (shown on the map).

Την ανακάλυψη έκαναν παλαιοντολόγοι του Πανεπιστημίου New England στην Αυστραλία. Ο δεινόσαυρος είχε μήκος επτά μέτρων και είναι ο μεγαλύτερος σαρκοβόρος δεινόσαυρος που έχει ανακαλυφθεί στην Αυστραλία.

The unnamed beast had unusually large claws which it used like grappling hooks (stock image shown) to catch prey. It likely dominated the landscape of the southern supercontinent of Gondwana in the Early Cretaceous period around 110 million years ago.

Τα μεγάλα γαμψά άνω άκρα ίσως τον βοηθούσαν στην αρπαγή των θηραμάτων του ή να τον διευκολύνουν στην κατανάλωση της τροφής. Οι ειδικοί θεωρούν ότι τα άνω άκρα του T.rex ήταν ουσιαστικά άχρηστα.

Παλαιολιθικό «σφαγείο ελεφάντων» στο λιγνιτωρυχείο Μεγαλόπολης. Site of elephant butchering came to light in Megalopoli

Μαραθούσα 1: Μερική άποψη του χώρου της ανασκαφής με τμήμα του σκελετού του ελέφαντα (φωτ. ΥΠΟΠΑΙΘ). An open air archaeological site of the Lower Paleolithic period was located and is being excavated in the coal mining area of the Public Power Corporation S.A. in Megalopoli of Arcadia, Greece. More particular, at the site Marathousa 1, stone artefacts were found, stratified in situ and in relation to elephant bones of the Elephas antiquus species and other mammals, which, according to preliminary dating, have an age of 300,000-600,000 years. Marathousa 1: View of the excavation with part of the elephant skeleton (photo: Ministry of Culture, Education and Religious Affairs).

Υπαίθρια αρχαιολογική θέση της Κατώτερης Παλαιολιθικής περιόδου εντοπίστηκε και ανασκάπτεται στο χώρο των λιγνιτωρυχείων της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας. Πρόκειται για τη θέση Μαραθούσα 1, όπου βρέθηκαν λίθινα τέχνεργα, στρωματογραφημένα κατά χώρα και σε συνάφεια με οστά ελέφαντα (του είδους Elephas antiquus) και άλλων θηλαστικών, που χρονολογούνται προκαταρκτικά στα 300.000-600.000 χρόνια πριν από σήμερα.

Τι βρέθηκε

Μαραθούσα 1: Οστό ελέφαντα σε στρωματογραφική συνάφεια με λίθινο εργαλείο (σε κύκλο) (φωτ. ΥΠΟΠΑΙΘ). Marathousa1: Elephant bone in stratification in correlation with stone tools (circled) (photo: Ministry of Culture, Education and Religious Affairs).

Εκείνη την εποχή η θέση βρισκόταν στις παρυφές αβαθούς λίμνης, σε περιοχή με πλούσια δασική βλάστηση φυλλοβόλων. Η ταχεία κάλυψη των αρχαιολογικών καταλοίπων με λιμναία ιζήματα συνέβαλε στην εξαιρετική διατήρησή τους. Αποκαλύφθηκε σχεδόν ολόκληρος ο σκελετός του ελέφαντα, καθώς και πλούσια πανίδα (τρωκτικά, πτηνά, αμφίβια και ερπετά) και χλωρίδα (τεμάχια ξύλου, καρποί κ.λπ.). 

Μαραθούσα 1: Φωτογραφία μέσω μικροσκοπίου, στην οποία διακρίνονται ίχνη κοπής σε οστό ελέφαντα (φωτ. ΥΠΟΠΑΙΘ). Marathousa 1: Microscope image showing cut marks on an elephant bone (photo: Ministry of Culture, Education and Religious Affairs). 

Σύμφωνα με τα πρώτα ανασκαφικά δεδομένα, οι άνθρωποι της Παλαιολιθικής κατασκεύασαν επί τόπου λίθινα τέχνεργα, κατάλληλα για την εκδορά και τον τεμαχισμό του ελέφαντα.  Ίχνη κοπής από τα λίθινα εργαλεία εντοπίστηκαν σε αρκετά από τα οστά του ελέφαντα, και δηλώνουν ότι η Μαραθούσα 1 αποτελεί μία «θέση σφαγής» («butchering site»).

Μαραθούσα 1: Λίθινα εργαλεία (φωτ. ΥΠΟΠΑΙΘ). Marathousa 1: Stone tools (photo: Ministry of Culture, Education and Religious Affairs).

Τα εργαλεία πάντως δεν είναι δυνατό να κατασκευάστηκαν από τον Homo sapiens, αφού ο σύγχρονος άνθρωπος εμφανίστηκε πολύ αργότερα στην Αφρική. Θα μπορούσαν θεωρητικά να κατασκευάστηκαν από τους Νεάντερταλ που κυριαρχούσαν εκείνη την εποχή στην Ευρώπη.

Υπαίθριες στρωματογραφημένες θέσεις της Κατώτερης Παλαιολιθικής είναι εξαιρετικά σπάνιες και προσφέρουν ανεκτίμητες πληροφορίες για την εξέλιξη, τη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής των πρώιμων ανθρώπων. Η Μαραθούσα 1 είναι η μοναδική υπαίθρια «θέση σφαγής» ελέφαντα γνωστή μέχρι σήμερα στα Βαλκάνια, και μία από τις αρχαιότερες αρχαιολογικές θέσεις στην Ελλάδα. Ως εκ τούτου, είναι εξαιρετικά σημαντική για την κατανόηση της απώτατης προϊστορίας της Ευρώπης.

Η ανασκαφή διενεργείται από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας, υπό τη διεύθυνση της αρχαιολόγου Δρ. Ελένης Παναγοπούλου, με τη συμμετοχή της παλαιοανθρωπολόγου καθηγήτριας Κατερίνας Χαρβάτη και πλειάδας επιστημόνων συναφών ειδικοτήτων.

Η διεθνούς φήμης Δρ Χαρβάτη, ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν στη Γερμανία, είναι γνωστή μεταξύ άλλων για την ανακάλυψη οστών Νεάντερταλ στην Πελοπόννησο και για μελέτες σχετικά με την έξοδο του Homo sapiens από την Αφρική.

Γαλαξιακός Γαργαντούας! Extreme starburst in the core of a gargantuan galaxy cluster

Εκπληκτικό σμήνος γαλαξιών που παράγουν συνεχώς άστρα. A massive cluster of galaxies, called SpARCS 1049+56, can be seen in this multi-wavelength view from NASA’s Hubble and Spitzer space telescopes. At the middle of the picture is the largest, central member of the family of galaxies (upper right red dot of central pair). Unlike other central galaxies in clusters, this one is bursting with the birth of new stars. Scientists say this star birth was triggered by a collision between a smaller galaxy and the giant, central galaxy. The smaller galaxy’s wispy, shredded parts, called a tidal tail, can be seen coming out below the larger galaxy. Throughout this region are features called “beads on a string,” which are areas where gas has clumped to form new stars. This type of “feeding” mechanism for galaxy clusters — where gas from the merging of galaxies is converted to new stars — is rare. The Hubble data in this image show infrared light with a wavelength of 1 micron in blue, and 1.6 microns in green. The Spitzer data show infrared light of 3.6 microns in red. Image credit: NASA/STSCI/ESA/JPL-Caltech/McGill University.

Τα διαστημικά τηλεσκόπια Spitzer και Hubble ένωσαν τις δυνάμεις τους με τα τηλεσκόπια που βρίσκονται στη Χαβάη και εντόπισαν ένα άγνωστο μέχρι σήμερα γαλαξιακό σμήνος. Οι επιστήμονες που το μελετούν το χαρακτήρισαν «γαλαξιακό σμήνος Γαργαντούα»! Το σμήνος έλαβε την κωδική ονομασία SpARCS 1049+56 και βρίσκεται στα βάθη του σύμπαντος, περίπου 9.8 δισεκατομμύρια έτη φωτός από εμάς.

The center of the galaxy cluster has undergone a wet merger. There is a tidal tail (outlined) that is produced from this interaction. Image credit: NASA/STScI/ESA/JPL-Caltech/McGill.

Ο χαρακτηρισμός Γαργαντούας δεν αφορά τον μεγάλο αριθμό των γαλαξιών που αποτελούν το σμήνος αλλά το μέγεθος τους. Το σμήνος αποτελείται από τουλάχιστον 27 γαλαξίες οι οποίοι παράγουν συνεχώς νέα άστρα. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η μάζα των γαλαξιών του σμήνους είναι ίση με εκείνη 400 τρισεκατομμυρίων άστρων σαν τον Ήλιο. Κατά μέσο όρο κάθε γαλαξίας του σμήνους παράγει περίπου 40 άστρα ετησίως όταν στην καλύτερη περίπτωση ο δικός μας γαλαξίας παράγει δύο άστρα ετησίως. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal».