To εγχειρίδιο του Τουταγχαμών έχει εξωγήινη προέλευση. King Tutankhamun's Dagger Was Literally Out Of This World

Το μέταλλο από το οποίο κατασκευάστηκε η λάμα του εγχειριδίου δεν μπορεί να προέρχεται από ορυχείο, λένε οι ερευνητές. Κατασκευάστηκε από σίδηρο που πρέπει να προήλθε από μετεωρίτη. This dagger, recovered from King Tutankhamun’s mummy, sports a rock crystal pommel, a golden hilt, and a blade hammered from meteoritic iron. Most iron objects from this era are heavily corroded, but the dry conditions in Tutankhamun’s tomb kept the dagger rust-free. Credit: Daniela Comelli

Ένα κομψό εγχειρίδιο που βρέθηκε στον τάφο του φαραώ Τουταγχαμών κατασκευάστηκε από σίδηρο που πρέπει να προήλθε από μετεωρίτη, αποκαλύπτει νέα μελέτη, επιβεβαιώνοντας τις υποψίες για την εξωγήινη προέλευση του σιδήρου που χρησιμοποιούσαν οι Αιγύπτιοι πριν από την Εποχή του Σιδήρου.

Το περίτεχνο μαχαίρι βρέθηκε ακουμπισμένο στον μηρό της μούμιας του Τουταγχαμών όταν ο βρετανός αρχαιολόγος Χάουαρντ Κάρτερ άνοιξε τον τάφο στην Κοιλάδα των Βασιλέων το 1925. Χρονολογείται στον 14ο αιώνα π.Χ. και είναι ένα από τα σχετικά λίγα σιδερένια αντικείμενα που κατασκευάστηκαν πριν περάσει η Αίγυπτος στην Εποχή του Σιδήρου -οι πρώτες ενδείξεις για χυτήρια σιδήρου στην Αίγυπτο χρονολογούνται στον έκτο αιώνα π.Χ.

Το εγχειρίδιο του Τουταγχαμών, το οποίο εκτίθεται στο Μουσείο του Καΐρου, δεν είχε υποβληθεί μέχρι σήμερα σε χημικές αναλύσεις, καθώς οι παλαιότερες διαθέσιμες μέθοδοι θα απαιτούσαν τη λήψη δειγμάτων. Χάρη σε μια νέα, φορητή συσκευή φασματομετρίας φθορισμού ακτίνων Χ, ερευνητές από την Ιταλία και την Αίγυπτο κατάφεραν να αναλύσουν το ανεκτίμητης αξίας εύρημα χωρίς καν να το αγγίξουν.

Το κράμα

A close-up of the Hoba meteorite, a massive iron meteorite in Namibia. TheLearningPhotographer/Shutterstock

Η εξέταση αποκάλυψε ότι το μεταλλικό κράμα περιείχε 11% νικέλιο, κάτι που παραπέμπει σε μετεωρίτη. Ο σίδηρος που εξορύσσεται στη Γη δεν υπερβαίνει το 4%, επισημαίνουν οι ερευνητές παρουσιάζοντας τα ευρήματα στην επιθεώρηση «Meteoritics & Planetary Science». Αυτό που επιβεβαίωσε τελικά επιβεβαίωσε τις υποψίες ήταν η παρουσία κοβαλτίου, ενός στοιχείου που σπανίζει από τα μεταλλεύματα των γήινων ορυχείων.

Επιπλέον, οι ερευνητές εξέτασαν όλους τους γνωστούς μετεωρίτες που έχουν βρεθεί σε ακτίνα 2.000 χιλιομέτρων από την Ερυθρά Θάλασσα και αναγνώρισαν έναν, τον μετεωρίτη του Κάργκα, ο οποίος βρέθηκε δυτικά της  Αλεξάνδρειας και παρουσιάζει ακριβώς την ίδια αναλογία σιδήρου-νικελίου-κοβαλτίου. Αυτό αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να κατασκευάστηκε το εγχειρίδιο του Τουταγχαμών από κάποιον διαστημικό βράχο που έπεσε στη Γη με την ίδια βροχή μετεωριτών όπως ο μετεωρίτης του Κάργκα.

Οι εκτιμήσεις

Αρχαίο αιγυπτιακό ιερογλυφικό που σημαίνει «σίδερο από τον ουρανό (Πηγή: Annual Meeting of the Meteoritical Society: results from meteorite, lunar and planetary research, Vail, CO (USA), 19 – 23 Jul 1993. Abstracts.)

Τα συμπεράσματα της ερευνητικής βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο και τον Ντέρεκ Σίαρς, ειδικό του Ερευνητικού Κέντρου Ames της NASA, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη. «Αν βρει κανείς ένα κομμάτι μέταλλο που περιέχει νικέλιο, αυτό αποτελεί ένδειξη ότι μπορεί να πρόκειται για μετεωρίτη» ανέφερε ο Σίαρς στο Discovery News. «Και αν βρει κανείς την αναλογία νικελίου-κοβαλτίου, όπως συνέβη σε αυτήν την μελέτη, τότε είναι σίγουρο πως πρόκειται πράγματι για μετεωρίτη» πρόσθεσε.

Επισήμανε μάλιστα πως στην αρχαία Αίγυπτο η κατασκευή αντικειμένων από σιδερένιους μετεωρίτες δεν ήταν ιδιαίτερα σπάνια: «Υπάρχουν ισχυρές υποψίες ότι το μεγαλύτερο μέρος του μετάλλου που ανακαλύφθηκε στις πυραμίδες προέρχεται από μετεωρίτες» είπε. Οι ιστορικοί επιβεβαιώνουν εξάλλου ότι ο ουρανός ήταν πράγματι σημαντικός για τους αρχαίους Αιγυπτίους, οι οποίοι πίστευαν μάλιστα ο θεοί είχαν οστά από σίδερο. Χρησιμοποιούσαν μάλιστα ένα ειδικό ιερογλυφικό που σήμαινε «σίδερο από το διάστημα».

The blade from a dagger that was found on the sarcophagus of the Egyptian pharaoh Tutankhamun is made from meteorites. Analysis by Milan Polytechnic, Pisa University and the Egyptian Museum in Cairo concluded that the nickel and cobalt ratio in the blade were consistent with that of iron meteorites. Credit: Space.com / animation: NASA / Dagger image: Daniela Comelli / Edited by @SteveSpaleta

Η τελευταία μελέτη έρχεται να προστεθεί σε έρευνα του 2013 που έδειχνε ότι μια σιδερένια μακρόστενη χάντρα που ανακαλύφθηκε το 1911 νότια του Καΐρου και χρονολογείται ακόμα παλαιότερα, στα 5.000 χρόνια πριν, ήταν κατασκευασμένη από υλικό μετεωρίτη. Το εγχειρίδιο, πάντως, φαίνεται πως δεν είναι το μόνο αντικείμενο μετεωρικής προέλευσης στον τάφο του Τουταγχαμών. To κόσμημα που βρέθηκε πάνω στο στήθος του περιλαμβάνει έναν πράσινο σκαραβαίο φτιαγμένο από φυσικό γυαλί της ερήμου της Λιβύης, για το οποίο πολλοί πιστεύουν ότι σχηματίστηκε κατά την πρόσκρουση μετεωριτών στην άμμο της ερήμου.

Πηγή: Daniela Comelli et al. The meteoritic origin of Tutankhamun's iron dagger blade, Meteoritics & Planetary Science (2016). DOI: 10.1111/maps.12664

Πρόταση για σύνθεση ανθρώπινου DNA εκ του μηδενός. Scientists Announce HGP-Write, Project to Synthesize the Human Genome

Κορυφαίοι επιστήμονες ζητούν με δημοσίευσή τους στην έγκριτη επιθεώρηση Science να ξεκινήσει μια νέα εποχή, αυτή της σύνθεσης του ανθρώπινου γονιδιώματος. Unaligned DNA base sequences, shown on a computer screen. Credit: Getty Images

Περίπου 15 χρόνια μετά την ανάγνωση του ανθρωπίνου γονιδιώματος, 25 κορυφαίοι επιστήμονες ζητούν μέσω της επιθεώρησης Science, να γίνει το επόμενο βήμα, δηλαδή να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα σύνθεσης του ανθρωπίνου γονιδιώματος εκ του μηδενός. 

Σε πρώτη φάση στόχος είναι να συντεθούν ολοένα μεγαλύτερα τμήματα DNA, ανθρώπινα χρωμοσώματα και κύτταρα, ενώ στο βάθος διαγράφεται η απώτερη προοπτική της εκ του μηδενός σύνθεσης ενός ολοκληρωμένου ανθρωπίνου γονιδιώματος.

Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι θα μπορούσαν να δημιουργηθούν κάποτε άνθρωποι χωρίς βιολογικούς γονείς. Ωστόσο, οι επιστήμονες σπεύδουν να διευκρινίσουν ότι δεν έχουν τέτοιους σκοπούς.

Διχασμένη η επιστημονική κοινότητα

Η πρόταση έρχεται μόλις λίγες εβδομάδες μετά την κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση ειδικών στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, όπου συζητήθηκε η σχετική πρωτοβουλία. Όπως τότε, όταν διέρρευσε το θέμα στον Τύπο, έτσι και τώρα που η πρόταση πλέον πήρε επίσημο χαρακτήρα, η επιστημονική κοινότητα εμφανίζεται διχασμένη, καθώς αρκετοί βλέπουν τις θετικές προοπτικές που διαγράφει η νέα γενετική τεχνολογία, ιδίως στην ιατρική. Αλλά επίσης ουκ ολίγοι επιστήμονες φοβούνται μήπως ανοίξει ο ασκός του Αιόλου για την ανθρωπότητα και επαναφέρει την ευγονική με νέο μανδύα.

Οι 25 επιστήμονες, κυρίως Αμερικανοί, με επικεφαλής τον βιολόγο Τζεφ Μπέκε του Ιατρικού Κέντρου «Langone» του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και τον γενετιστή Τζορτζ Τσερτς της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, ζητούν να υπάρξει, κατά το πρότυπο του Προγράμματος Ανθρωπίνου Γονιδιώματος (Human Genome Project - HGP), ένα νέο πρόγραμμα με την ονομασία Human Genome Project-Write (HGP - Write), δηλαδή Πρόγραμμα Εγγραφής (Σύνθεσης) Ανθρωπίνου Γονιδιώματος.

Πρόγραμμα με ορίζοντα δεκαετίας

A DNA sequencing machine. Scientists have proposed a plan to synthesize human DNA. Credit Gregg Vigliotti for The New York Times

Αυτό το πρόγραμμα θα έχει ορίζοντα δεκαετίας και θα υποστηριχθεί με δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια τουλάχιστον 100 εκατομμυρίων δολαρίων μόνο για εφέτος, ενώ στην πορεία θα απαιτηθούν δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι «25» επισημαίνουν ότι και το HGP είχε συναντήσει αντιστάσεις ωσότου ξεκινήσει, ενώ καθησυχάζουν ότι δεν προτίθενται να δημιουργήσουν ένα ολόκληρο ανθρώπινο ον, αλλά να ξεκινήσουν τις έρευνες πάνω στη σύνθεση ανθρωπίνου DNA σε μικρότερη κλίμακα. Αναγνωρίζουν πάντως ότι το ζήτημα εγείρει πληθώρα ηθικών, νομικών, κοινωνικών και άλλων ζητημάτων και τονίζουν ότι αυτά τα θέματα πρέπει να τεθούν σε δημόσιο διάλογο, με προτεραιότητα στην ασφάλεια των ανθρώπων και των οικοσυστημάτων.

Πολλές πρακτικές εφαρμογές

Το γονιδίωμα σας, το γονιδίωμα κάθε ανθρώπου, αποτελείται από μία μοναδική αλληλουχία DNA αζωτούχων βάσεων αδενίνης Α, θυμίνης Τ, γουανίνης G και κυτοσίνης C, οι οποίες λένε στα κύτταρά σας πώς να λειτουργούν. Χάρη στην τεχνολογική πρόοδο, οι επιστήμονες είναι τώρα σε θέση να γνωρίζουν την αλληλουχία των γραμμάτων που συνθέτει ένα μοναδικό γονιδίωμα, σχετικά γρήγορα κι ανέξοδα. Ο Μαρκ Τζ. Κίελ ρίχνει μία διεξοδική ματιά στην επιστήμη πίσω από την αλληλούχηση. Μάθημα από τον Μαρκ Τζ. Κίελ, κινούμενη απεικόνιση από τον Μαρκ Χριστοφορίδη.

Οι υποστηρικτές του σχεδίου θεωρούν ότι αυτό θα έχει πλειάδα χρήσιμων πρακτικών εφαρμογών στο μέλλον, οδηγώντας στη θεραπεία κληρονομικών παθήσεων, στην καλλιέργεια ανθρωπίνων οργάνων προς μεταμόσχευση, στη βελτίωση της ανοσοποίησης έναντι των παθογόνων μικροοργανισμών και του καρκίνου, στην επιτάχυνση της δημιουργίας εμβολίων, στην ανάπτυξη νέων αποτελεσματικότερων φαρμάκων κ.α.

Επιμένουν ότι η σύνθεση του ανθρωπίνου DNA δεν αποτελεί παρά τη λογική επέκταση των ήδη διαθέσιμων τεχνικών και εργαλείων γενετικής μηχανικής.

Όχι σε μια νέα εποχή ευγονικής

Electrophoresis gel showing a DNA sequence. Scientists have proposed a plan to synthesize human DNA. Credit Jon Wilson/Science Source

«Δεν προσπαθούμε να φτιάξουμε έναν στρατό από κλώνους ή να ξεκινήσουμε μια νέα εποχή ευγονικής. Δεν είναι αυτό το σχέδιο μας» ξεκαθαρίζει ο δρ Μπέκε.

Με δεδομένο πάντως ότι οι άνθρωποι έχουν πάνω από 20.000 ζωτικά γονίδια (και χιλιάδες άλλα γονίδια που δεν κωδικοποιούν για τη σύνθεση πρωτεϊνών), η σύνθεση του ανθρωπίνου DNA θα είναι πολύ δύσκολη υπόθεση.