Η «Ελλάς» του Άρη περιείχε πολυάριθμες λίμνες νερού. Groundwater and Precipitation Provided Water to Form Lakes along the Northern Rim of Hellas Basin throughout Mars’s History

Για 34 παλαιολίμνες νερού κάνουν λόγο αμερικανοί επιστήμονες - έως τώρα είχε εντοπιστεί μόνο μία. H λεκάνη «Ελλάς» στον πλανήτη Άρη. The Hellas impact basin... contained numerous ephemeral lakes throughout Mars’ history, a new study reveals. A color image of the Hellas Planitia region of Mars. Image Credit: NASA/JPL/USGS

Πολλές αρχαίες λίμνες νερού υπήρχαν κάποτε στην τεράστια λεκάνη «Ελλάς» του Άρη, η οποία ουσιαστικά αποτελεί τον μεγαλύτερο ορατό κρατήρα πρόσκρουσης στο ηλιακό μας σύστημα.

Οι επιστήμονες της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) και του Ινστιτούτου Αναζήτησης Εξωγήινης Νοημοσύνης (SETI), με επικεφαλής τον Χένρικ Χαργκιτάι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροβιολογίας «Astrobiology», βρήκαν βάσιμες ενδείξεις ότι στο νοτιοανατολικό τμήμα της «Hellas» στο νότιο ημισφαίριο του γειτονικού πλανήτη υπήρχαν 34 παλαιολίμνες νερού, ενώ έως τώρα μόνο τέτοια πανάρχαια λίμνη είχε εντοπισθεί.

The map of the studied region. Light blue regions with labels show candidate paleolakes, dark blue lines represent channels and valleys. Paterae shown by red asterisks are volcanic centers that were active at the time when the channels and lakes formed. Map by the authors.

Η υδρογεωγραφική ανάλυση δείχνει ότι το νερό των λιμνών -σε μια εποχή που το κλίμα του Άρη ήταν πολύ πιο θερμό και υγρό- προερχόταν από διάφορες πηγές, όπως βροχοπτώσεις, ποτάμια, πλημμύρες και υπόγεια ύδατα. Μερικές λίμνες είχαν μήκος 77 χιλιομέτρων.

Η νέα μελέτη ενισχύει την εικόνα των επιστημόνων ότι προτού ο Άρης γίνει ένα απαγορευτικά κρύο και ξηρό μέρος, άφθονα νερά κυλούσαν στην επιφάνειά του, όπως συμβαίνει σήμερα στη Γη. Οι ερευνητές δεν αποκλείουν μάλιστα ότι αν οι λίμνες ήσαν αρκετά κοντά σε κάποια πηγή θερμότητας, μπορεί να φιλοξενούσαν κάποια μορφή ζωής.

Πηγές: https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/ast.2018.1816?journalCode=ast - https://www.seti.org/groundwater-and-precipitation-provided-water-form-lakes-along-northern-rim-hellas-basin-throughout - https://www.amna.gr/home/article/307247/I-Ellas-tou-Ari-eiche-kapote-poluarithmes-limnes-nerou 

Προκαλώντας την προσοχή των εξωγήινων. E.T., we’re home

Δημιουργία «φάρου» με λέιζερ για επικοινωνία με πιθανούς εξωγήινους πολιτισμούς. An MIT study proposes that laser technology on Earth could emit a beacon strong enough to attract attention from as far as 20,000 light years away. Image: MIT News

Υπάρχουσες τεχνολογίες λέιζερ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ενός «φάρου» που θα προκαλούσε την προσοχή των αστρονόμων από πιθανούς εξωγήινους πολιτισμούς του γαλαξία μας, σύμφωνα με μελέτη του ΜΙΤ.

Ο «φάρος» αυτός, τον οποίο προτείνει ο Τζέιμς Κλαρκ στη μελέτη του, που δημοσιεύτηκε στο The Astrophysical Journal, θα ήταν αρκετά ισχυρός για να προσελκύσει ενδιαφέρον πιθανών παρατηρητών σε απόσταση μέχρι και 20.000 ετών φωτός. Όπως αναφέρει το MIT News, στη μελέτη προτείνεται η χρήση ενός λέιζερ 1-2 megawatt, εστιαζόμενου μέσω ενός τεράστιου τηλεσκοπίου 30-45 μέτρων, που θα είναι στραμμένο προς το διάστημα, παράγοντας μια ακτίνα υπέρυθρης ακτινοβολίας, αρκετά ισχυρή για να μπορεί να ξεχωρίζει από την ενέργεια του ήλιου.

Ένα τέτοιο σήμα θα μπορούσε να ανιχνευθεί από εξωγήινους αστρονόμους που ίσως παρατηρούν την κοσμική μας «γειτονιά», ειδικά εάν ζουν σε κοντινά (σχετικά) συστήματα, όπως π.χ. κοντά στον Εγγύτατο Κενταύρου (Proxima Κενταύρου) – το κοντινότερο στη Γη άστρο – ή το TRAPPIST-1, ένα άστρο σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός που «φιλοξενεί» επτά εξωπλανήτες, τρεις εκ των οποίων θεωρούνται κατοικήσιμοι. Σύμφωνα με τη μελέτη, εάν το σήμα αυτό εντοπιζόταν από πολιτισμούς σε κάποια από αυτά τα συστήματα, το ίδιο αυτό λέιζερ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την αποστολή ενός σύντομου μηνύματος υπό τη μορφή παλμών, όπως στα σήματα Μορς.

«Αν καταφέρναμε να πραγματοποιήσουμε επιτυχώς μια «χειραψία» κι αρχίζαμε να επικοινωνούμε, θα μπορούσαμε να στείλουμε ένα μήνυμα σε data rate μερικών εκατοντάδων bits/δευτερόλεπτο, που θα έφτανε εκεί σε μερικά χρόνια» λέει ο Κλαρκ, τελειόφοιτος του Τμήματος Αεροναυτικής και Αστροναυτικής του ΜΙΤ.

Αν και ως σχέδιο φαντάζει εκ πρώτης όψεως ιδιαίτερα μεγαλόπνοο, ο ερευνητής υποστηρίζει πως είναι δυνατή η υλοποίησή του με έναν συνδυασμό τεχνολογιών που υπάρχουν σήμερα και που θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα στο όχι πολύ μακρινό μέλλον. «Θα ήταν ένα εγχείρημα-πρόκληση, αλλά όχι αδύνατο. Τα είδη λέιζερ και τηλεσκοπίων που κατασκευάζονται σήμερα μπορούν να παράγουν ένα ανιχνεύσιμο σήμα, ώστε ένας αστρονόμος να μπορεί να ρίξει μια ματιά στο άστρο μας και αμέσως να δει κάτι ασυνήθιστο… Δεν ξέρω αν το πρώτο που θα σκέφτονταν θα ήταν νοήμονα όντα γύρω από τον ήλιο μας, αλλά σίγουρα θα προσέλκυε μεγαλύτερο ενδιαφέρον» υποστήριξε.

Ο Κλαρκ εξέτασε συνδυασμούς λέιζερ και τηλεσκοπίων διαφορετικής ισχύος και μεγεθών και κατέληξε στο συμπέρασμα πως ένα λέιζερ των 2 megawatt, που θα στοχευόταν μέσω ενός τηλεσκοπίου 30 μέτρων, θα μπορούσε να παράγει ένα σήμα αρκετά ισχυρό για να εντοπίζεται από αστρονόμους στον Εγγύτατο Κενταύρου β, έναν πλανήτη σε τροχιά γύρω από το κοντινότερο σε εμάς άστρο, σε απόσταση τεσσάρων ετών φωτός. Αντίστοιχα, ένα λέιζερ του ενός megawatt, μέσα από τηλεσκόπιο 45 μέτρων, θα μπορούσε να παράγει ένα καθαρό σήμα για οποιαδήποτε έρευνα αστρονόμων στο TRAPPIST-1, σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός. Και στις δύο περιπτώσεις, το σήμα θα ήταν εντοπίσιμο σε απόσταση μέχρι και 20.000 ετών φωτός. Και στα δύο σενάρια η τεχνολογία λέιζερ και τηλεσκοπίων που απαιτείται υπάρχει ήδη ή είναι (πρακτικά) πολύ κοντά, υπογραμμίζει ο Κλαρκ. Για παράδειγμα, ο ερευνητής υπολόγισε πως η απαιτούμενη ισχύς του 1 ή των 2 megawatts είναι αντίστοιχη αυτής του Airborne Laser της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας – ενός συστήματος το οποίο προοριζόταν να τοποθετείται σε στρατιωτικά αεροσκάφη και να καταρρίπτει βαλλιστικούς πυραύλους. Όσον αφορά στα τηλεσκόπια, αν και ένα 30 μέτρων τηλεσκόπιο θα ήταν μεγαλύτερο από ό,τι υπάρχει σήμερα, υπάρχουν ήδη σχέδια για τέτοια όργανα στο κοντινό μέλλον, όπως το 24 μέτρων Giant Magellan Telescope και το 39 μέτρων European Extremely Large Telescope, που κατασκευάζονται ήδη στη Χιλή.

Ο Κλαρκ οραματίζεται κατασκευή ενός τέτοιου «φάρου» πάνω σε ένα βουνό, για την ελαχιστοποίηση της παρεμβολής από την ατμόσφαιρα. Για την ασφάλεια του εγχειρήματος, πάντως, αναγνωρίζει πως θα ετίθετο ζήτημα, καθώς θα μπορούσε να προκαλέσει βλάβες σε τεχνικό εξοπλισμό σκαφών που θα περνούσαν από την περιοχή ή στην όραση ανθρώπων που θα το κοιτούσαν ευθέως, οπότε και μια άλλη πρότασή του θα ήταν η κατασκευή του στην άλλη πλευρά της Σελήνης.

Πηγές: Optical detection of lasers with near-term technology at interstellar distances, Astrophysical Journal (2018). DOI: 10.3847/1538-4357/aae380 - http://news.mit.edu/2018/laser-attract-alien-astronomers-study-1105 - https://www.naftemporiki.gr/story/1410159/mit-leizer-gia-dimiourgia-farou-gia-epikoinonia-me-pithanous-eksogiinous-politismous