Το ιστολόγιο "Τέχνης Σύμπαν και Φιλολογία" είναι ένας διαδικτυακός τόπος που αφιερώνεται στην προώθηση και ανάδειξη της τέχνης, της επιστήμης και της φιλολογίας. Ο συντάκτης του ιστολογίου, Κωνσταντίνος Βακουφτσής, μοιράζεται με τους αναγνώστες του τις σκέψεις του, τις αναλύσεις του και την αγάπη του για τον πολιτισμό, το σύμπαν και τη λογοτεχνία.
Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.
Jean-Frédéric
Schall. Rencontre amoureuse. Huile
sur Toile, 30,9x26,6 cm, New York, Collection Particulière. H σεξουαλική κορύφωση αποτελεί την
καλύτερη... άσκηση για τον εγκέφαλο, σύμφωνα με έναν «γκουρού» του
συγκεκριμένου επιστημονικού πεδίου.
Αν
θέλετε να ακονίσετε το μυαλό σας (όπως προτείνουν οι επιστήμονες για γεράματα
με... διαύγεια), τότε αφήστε τα σταυρόλεξα και τα Sudoku και πιάστε το… σεξ. Αυτό προτείνει ο
καθηγητής Μπάρι Κομισάρουκ, ο οποίος υποστηρίζει ότι ο οργασμός εξασκεί
ολόκληρο τον εγκέφαλο, αντί για μια μόνο περιοχή του, με αποτέλεσμα να αποτελεί
το καλύτερο είδος νοητικής «γυμναστικής».
Παυσίπονη και
αντικαταθλιπτική κορύφωση
Pablo Picasso. Raphaël et la Fornarina d'après Ingres,
1968. Eau-Forte, 25x32,5 cm, Paris, Gallerie Louise Leiris.
Παράλληλα
ο οργασμός αποτελεί πολύ καλό παυσίπονο αλλά και αντικαταθλιπτικό, σύμφωνα με
τον καθηγητή. Αν λοιπόν οι επιστήμονες εκμεταλλευθούν τον μηχανισμό της ευχαρίστησης
που κρύβεται πίσω από την κορύφωση στο σεξ, τότε θα μπορούσαν να αναπτύξουν
θεραπείες κατά του στρες, της κατάθλιψης, ακόμη και του εθισμού σε ουσίες.
Ο
72χρονος καθηγητής μελετά τη γυναικεία σεξουαλική ικανοποίηση ήδη από τη
δεκαετία του 1960 – είχε ξεκινήσει τα πειράματά του με αρουραίους προτού
αρχίσει να μελετά τις γυναίκες το 1982. Η αφοσίωσή του σε ένα ερευνητικό πεδίο
το οποίο σκανδάλιζε τους συναδέλφους του στο Πανεπιστήμιο Ράτγκερς στο Νιου
Τζέρσι, τον έχει καθιερώσει ως έναν από τους ειδήμονες και τους φανατικότερους
(επιστημονικούς) οπαδούς του οργασμού και των όσων καλών μπορεί να προσφέρει
στον οργανισμό.
Μεγάλη
αύξηση της ροής του αίματος στον εγκέφαλο
What stimulates the
brain most? Picture: Thinkstock
«Κατά
τη διάρκεια του οργασμού καταγράφεται τρομακτική αύξηση της ροής του αίματος
προς τον εγκέφαλο» ανέφερε ο καθηγητής Κομισάρουκ στη βρετανική εφημερίδα «TheTimes» και προσέθεσε: «Έτσι, ο οργασμός δεν
μπορεί να είναι κακός για τον οργανισμό αφού μεταφέρει θρεπτικά συστατικά και
το οξυγόνο στον εγκέφαλο. Οι νοητικές ασκήσεις όπως τα σταυρόλεξα και τα Sudoku αυξάνουν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου
αλλά μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές του. Ο οργασμός ενεργοποιεί ολόκληρο τον
εγκέφαλο».
Ο
καθηγητής κατέληξε στα συμπεράσματά του μετά από παρακολούθηση εθελοντριών τις
οποίες υπέβαλλε σε απεικονιστικές μεθόδους του εγκεφάλου στο εργαστήριό του που
έχει την έδρα του στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ράτγκερς. Κατέγραφε τη
ροή του αίματος στον εγκέφαλό των γυναικών ενόσω εκείνες βρίσκονταν σε οργασμό.
Στο
πλαίσιο του πειράματος οι εθελόντριες υποβάλλονται σε λειτουργική μαγνητική
τομογραφία (fMRI)
και φθάνουν σε σεξουαλική κορύφωση παρά το… αφιλόξενο για την περίσταση
περιβάλλον του εργαστηρίου.
«Κλειδί»
η κατανόηση του μηχανισμού της ευχαρίστησης
Utamaro. Deux Amants, 1790. Estampe colorée sur
bois, 20,3x30,4 cm. New York, Ronin Gallery.
Ο
δρ Κομισάρουκ πιστεύει ότι έχουμε να μάθουμε ακόμη πολλά για τη σεξουαλική
ευχαρίστηση και τα οφέλη της για τον ανθρώπινο οργανισμό. «Δεν ξέρουμε ουσιαστικώς τίποτα για την ευχαρίστηση. Είναι σημαντικό να
κατανοήσουμε πώς την παράγει ο εγκέφαλος. Ποιες περιοχές του εγκεφάλου
‘γεννούν’ την τόσο έντονη ευχαρίστηση και πώς μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε
για το καλό του οργανισμού;».
Τhis
scene combines seven images from the telephoto-lens camera on the
right side of the Mast Camera (Mastcam) instrument on NASA’s Mars
rover Curiosity on Sol 343 of the rover’s work on Mars (July 24,
2013). The center of the scene is toward the southwest. Credit:
NASA/JPL-Caltech/Malin Space Science Systems
Αύριο
συμπληρώνεται ακριβώς ένας
χρόνος από την προσγείωση του διαστημικού
ρόβερ Curiosity της NASA στην
επιφάνεια του πλανήτη Άρη.
Η
περιπέτεια του Curiosity ξεκίνησε με την
εκτόξευσή του από τη Γη στις 26 Νοεμβρίου
2011.
Το
Curiosity εκτοξεύθηκε με έναν πύραυλο Atlas V
στις 26 Νοεμβρίου 2011 και αφού ταξίδεψε
περίπου 250 εκατομμύρια χιλιόμετρα,
προσγειώθηκε
με επιτυχία στον Άρη στις 6 Αυγούστου
2012.
Η
«περιέργεια» είναι εξάτροχο πυρηνοκίνητο
όχημα 900 κιλών και διαθέτει χημικό
εργαστήριο, βιντεοκάμερες, μετεωρολογικό
σταθμό, τρυπάνι, ακτίνες λέιζερ καθώς
επίσης κι έναν ρομποτικό βραχίονα μήκους
δύο μέτρων.
Οι
πανηγυρισμοί του τεχνικού προσωπικού
της NASA για την επιτυχή προσγείωση του
Curiosity στις 6 Αυγούστου 2012.
Πρόκειται
για το πιο πολύπλοκο και υπερσύγχρονο
ρομποτικό διαστημικό σκάφος που
κατασκευάστηκε ποτέ με σκοπό την
εξερεύνηση άλλων πλανητών. Η αποστολή
του είναι ο εντοπισμός οργανικών ενώσεων
και άλλων χαρακτηριστικών που θα
αποδεικνύουν το αν ο πλανήτης είναι, ή
ήταν κάποτε ή θα μπορούσε να γίνει
κατοικήσιμoς.
Κατά
τη διάρκεια ενός έτους, το Curiosity διάνυσε
στην επιφάνεια του Άρη απόσταση 1,6
χιλιομέτρων περίπου και έχει στείλει
στη Γη πάνω από 190 gigabits δεδομένων
(φωτογραφίες, αναλύσεις σύνθεσης
πετρωμάτων, εδάφους, ατμόσφαιρας κλπ).
Μια
από τις πρώτες εικόνες που έστειλε η
«περιέργεια» στη Γη αμέσως μετά την
προσεδάφισή του στον κόκκινο πλανήτη.
Από τότε, κατά τη διάρκεια ενός έτους,
έστειλε πάνω από 71000 φωτογραφίες.
Toν
Σεπτέμβριο του 2012, το διαστημικό ρόβερ
Curiosity εντόπισε και φωτογράφισε μια
αρχαία κοίτη νερού.
Από
το μέγεθος των βότσαλων η επιστημονική
ομάδα του Curiosity συμπέρανε ότι το νερό
κυλούσε πριν από εκατομμύρια χρόνια με
ταχύτητα περίπου 1 μέτρο ανά δευτερόλεπτο
και βάθος έως και ένα μέτρο.
Aνάλυση
αρειανού πετρώματος από το Curiosity. Οι
κόκκινες κουκκίδες δείχνουν τα σημεία
όπου στόχευσε το λέιζερ της Κάμερας
Χημείας, οι μωβ αντιστοιχούν με τα σημεία
«στόχευσης» του φασματογράφου APXS. Τα
αποτελέσματα των πρώτων αναλύσεων
έδειξαν γήινα χαρακτηριστικά.
Tο
Curiosity συνέλεξε δείγμα εδάφους από τον
κρατήρα Gale στις 15 Οκτωβρίου με τον ειδικό
βραχίονα που διαθέτει το Curiosity και
πραγματοποίησε ανάλυση με περίθλαση
ακτίνων Χ. Με τη μέθοδο αυτή προσδιορίστηκε
για πρώτη φορά ποσοτικά η σύσταση του
αρειανού εδάφους και διαπιστώθηκε ότι
είναι παρόμοιο με τα ηφαιστειακά εδάφη
στη Χαβάη!
H
πρώτη ακτινογραφία αρειανού εδάφους
από το Curiosity. Aνάλυση με ακτίνες Χ του
εδάφους του Άρη, από την πειραματική
συσκευή Χημείας και Ορυκτολογίας
(Chemin).
Το
εν λόγω εύρημα, που επιβεβαιώνει τις
έως τώρα θεωρίες των επιστημόνων, αυξάνει
την πιθανότητα κάποτε ο «κόκκινος
πλανήτης» να είχε φιλοξενήσει μικροβιακή
ζωή.
Με
το ειδικό όργανο (SAM – Sample Analysis at Mars) που
φέρει το Curiosity πραγματοποιήθηκαν επίσης
μετρήσεις προσδιορισμού της περιεκτικότητας
των αερίων στην ατμόσφαιρα του Άρη.
Tα
πέντε αέρια κατά σειρά περιεκτικότητας
κατ’ όγκον στην ατμόσφαιρα του Άρη.
Βρέθηκε
να κυριαρχεί το διοξείδιο του άνθρακα,
που αποτελεί το 95,9 % του όγκου της
ατμόσφαιρας. Τα επόμενα 4 στοιχεία είναι
το αργό, το άζωτο, το οξυγόνο (μόνο 0,14%)
και το μονοξείδιο του άνθρακα.
Στις
αρχές Δεκεμβρίου 2012, η επιστημονική
ομάδα που ελέγχει το Curiosity ανακοίνωσε
την ανίχνευση ανίχνευση χλωροπαραγώγων
του μεθανίου (CH3Cl, CH2Cl2,
CHCl3, CCl4) από το μίνι χημικό
εργαστήριο SAM του Curiosity. Ανιχνεύθηκαν
επίσης και μερικά μόρια νερού (δεσμευμένα
σε κόκκους άμμου ή σκόνης, λίγο παραπάνω
από το αναμενόμενο.
Τον
Φεβρουάριο του 2013, η πρώτη γεώτρηση σε
πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος
είναι γεγονός. Το
τρυπάνι του διαστημικού ρόβερ Curiosity που
εξερευνά τον πλανήτη Άρη διείσδυσε σε
βάθος 6,4 εκατοστά στο έδαφος του κόκκινου
πλανήτη.
Οι
δυο τρύπες από το τρυπάνι του Curiosity – η
δεξιά έχει 16 χιλιοστά πλάτος και 20
χιλιοστά βάθος, η αριστερή έχει βάθος
64 χιλιοστά
Σύμφωνα
με τους ερευνητές της NASA που μελετούν
τα δεδομένα της αποστολής Curiosity,
ιζηματογενή πετρώματα που σχηματίστηκαν
παρουσία νερού υποδηλώνουν ότι το
περιβάλλον του Άρη θα μπορούσε να είχε
υποστηρίξει την εμφάνιση μικροβιακής
ζωής.
Οι χημικές αναλύσεις δειγμάτων
βράχου αποκάλυψαν ότι αποτελείται κατά
20% από άργιλο, ο οποίος πρέπει να
σχηματίστηκε από την αντίδραση τρεχούμενου
νερού με πυριγενή πετρώματα.
Ίχνη
από τέτοια υγρά περιβάλλοντα έχουν
βρεθεί και σε άλλες περιοχές του Άρη,
ωστόσο στο σημείο έρευνας του Curiosity το
νερό δεν ήταν έντονα όξινο και οξειδωτικό,
ούτε περιείχε αλάτι σε μεγάλες
συγκεντρώσεις – παράγοντες που θα
εμπόδιζαν την ανάπτυξη μικροβίων. Η
παρουσία θειικού ασβεστίου μαρτυρά ότι
το νερό ήταν ουδέτερο ή ήπια αλκαλικό.
Αυτοπροσωπογραφία
του διαστημικού ρόβερ Curiosity.
Επιπλέον,
σύμφωνα με ερευνητές του Ινστιτούτου
Τεχνολογίας της Καλιφόρνια τα υλικά
που ανίχνευσε το Curiosity θα μπορούσαν να
είχαν προσφέρει σε εξωγήινα μικρόβια
μια πηγή χημικής ενέργειας για την
ανάπτυξή τους.
Σύμφωνα
με τον επιστημονικό υπεύθυνο της
αποστολής στα κεντρικά της NASA στην
Ουάσινγκτον, Μάικλ Μέγιερ: «Μια θεμελιώδης
ερώτηση που καλείται να απαντήσει αυτή
η αποστολή είναι το κατά πόσο θα μπορούσε
ο Άρης να είχε προσφέρει ένα περιβάλλον
κατάλληλο για τη ζωή. Με βάση όσα
γνωρίζουμε μέχρι τώρα, η απάντηση είναι
ναι»
Η
επικοινωνία του Curiosity με την Γη διακόπηκε
για έναν μήνα περίπου από τις 4 Απριλίου
μέχρι την 1η Μαΐου, όταν η Γη, ο Ήλιος και
ο Άρης βρίσκονταν σχεδόν στην ίδια
ευθεία. Στη συνέχεια το διαστημικό ρόβερ
ξανάπιασε δουλειά κάνοντας νέες
γεωτρήσεις.
Το
σημείο στο αρεανό έδαφος που φέρει το
όνομα ‘Cumberland’ πριν και μετά τη γεώτρηση
(15 Μαΐου 2013).
Λίγο
πριν συμπληρωθεί ένας χρόνος από την
προσεδάφισή του στον Άρη, το διαστημικό
ρόβερ της NASA, άρχισε να κατευθύνεται
προς το όρος Sharp. Το όρος Σαρπ έχει ύψος
5,5 χιλιόμετρα και η μελέτη των διαδοχικών
στρωμάτων στις πλαγιές του θα δώσει
πληροφορίες για τα στάδια της εξέλιξης
του πλανήτη. Σύμφωνα με τον τεχνικό της
NASA Jim Erickson έχει ενεργοποιηθεί ένα νέο
λογισμικό – που ονομάζεται autonav ή
αυτόνομη πλοήγηση – που θα κάνει πιο
εύκολη την οδήγηση. Το ταξίδι αυτό
αναμένεται να διαρκέσει ένα χρόνο.
Αυτός
ο χάρτης δείχνει το σημείο προσγείωσης
του Curiosity τον Αύγουστο του 2012 στο σημείο
“Bradbury Landing”, την περιοχή που ερεύνησε
το όχημα από τον Νοέμβριο του 2012 μέχρι
τον Μάιο του 2013 κοντά στον βράχο “John
Klein” στην περιοχή “Glenelg” και τον επόμενο
σημαντικό προορισμό της αποστολής στους
πρόποδες του όρους Sharp. The total distance driven
by NASA’s Mars rover Curiosity passed the one-mile mark a few days
before the first anniversary of the rover’s landing on Mars. This
map traces where Curiosity drove between landing at “Bradbury
Landing” on Aug. 5, 2012, PDT, (Aug. 6, 2012 (Universal Time and
EDT) and the position reached during the mission’s 351st Martian
day, or sol, (Aug. 1, 2013). The Sol 351 leg added 279 feet (85.1
meters) and brought the odometry since landing to about 1.05 miles
(1,686 meters). Credit: NASA/JPL-Caltech/Univ. of Arizona
To
Curiosity την 1 Αυγούστου 2013 συνέλαβε μια
σπάνια εικόνα με τα δυο μικροσκοπικά
φεγγάρια του Άρη Φόβο και Δείμο. (Credit:
NASA/JPL/MSSS, contrast enhanced by Marco Di Lorenzo and Ken Kremer).
Your
sense of direction may be better than you think (Image: Ruth
Eastham/Max Paoli/Lonely Planet/Getty)
Αμερικανοί
επιστήμονες εντόπισαν για πρώτη φορά
σε ανθρώπους εξειδικευμένα εγκεφαλικά
κύτταρα που παίζουν τον ρόλο GPS, δηλαδή
βοηθούν στο να βρίσκει κανείς τον δρόμο
του και να προσανατολίζεται σε ένα
ανοιχτό άγνωστο περιβάλλον. Τέτοια
κύτταρα είχαν στο παρελθόν βρεθεί μόνο
σε ορισμένα ζώα.
Η
ανακάλυψη μπορεί να βοηθήσει μελλοντικά
στην ανάπτυξη νέων φαρμακευτικών ή
άλλων θεραπειών για ανθρώπους που
χάνονται συχνά και δυσκολεύονται να
«πλοηγηθούν» σε ανοιχτούς χώρους, όπως
όσοι πάσχουν από Αλτσχάιμερ.
Η
μελέτη
Διάφορα
κύτταρα στον εγκέφαλο τον βοηθούν να
προσανατολίζεται.
Disorientation:
Without effective grid cells in the brain, humans frequently get
lost.
Προηγούμενες
έρευνες είχαν δείξει ότι μερικά ζώα
χρησιμοποιούν τρία διαφορετικά είδη
κυττάρων για να προσανατολισθούν στον
χώρο: κύτταρα κατεύθυνσης (ενεργοποιούνται
όταν το ζώο κοιτάζει προς μια συγκεκριμένη
κατεύθυνση), κύτταρα τοποθεσίας
(ενεργοποιούνται μόνο σε συγκεκριμένα
γεωγραφικά σημεία) και κύτταρα πλέγματος
(ενεργοποιούνται κατά τακτά χρονικά
διαστήματα καθώς το ζώο κινείται στον
χώρο και δείχνουν τη σχετική θέση του
ζώου σε σχέση με άλλα σημεία).Όλα
αυτά τα κύτταρα στέλνουν πληροφορίες
στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου, όπου
σχηματίζονται οι μνήμες κι έτσι το ζώο,
μέσα από αυτήν τη συνδυασμένη κυτταρική
δραστηριότητα, δημιουργεί «χάρτες» που
το βοηθούν να προσανατολίζεται. Μέχρι
σήμερα είχαν ανακαλυφθεί σε ανθρώπους
κύτταρα κατεύθυνσης και τοποθεσίας,
αλλά όχι πλέγματος. Οι ερευνητές,
με επικεφαλής τον καθηγητή Τζόσουα
Τζέικομπς της
Σχολής Βιοϊατρικής Μηχανικής και
Συστημάτων Υγείας του πανεπιστημίου
Ντρέξελ της Φιλαδέλφεια, που έκαναν τη
σχετική δημοσίευση στο περιοδικό
νευροεπιστημών «Nature Neuroscience» (σύμφωνα
με το New Scientist), μελέτησαν 14 επιληπτικούς
που είχαν ήδη εμφυτευμένα ηλεκτρόδια
στον εγκέφαλό τους για θεραπευτικούς
λόγους.
Οι επιστήμονες κατέγραψαν
την εγκεφαλική δραστηριότητα των
εθελοντών, ενώ αυτοί έπαιζαν σε έναν
φορητό υπολογιστή ένα βιντεοπαιγνίδι,
στο οποίο έπρεπε να κινηθούν με ένα
εικονικό ποδήλατο σε έναν εικονικό
ανοιχτό χώρο, αναζητώντας διάφορα
αντικείμενα, τα οποία μετά έπρεπε να
θυμηθούν πού είχαν βρει.
Στο
περιβάλλον δεν υπήρχαν αισθητά σημεία
αναφοράς που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν
για τον προσανατολισμό των εθελοντών,
έτσι ώστε οι τελευταίοι να υποχρεωθούν
να δραστηριοποιήσουν στο μέγιστο τον
εγκέφαλό τους για να δημιουργήσουν
νοητικούς «χάρτες».
Sense
of direction: How grid cells work explain why some people can
understand where they are better than others.
Η μελέτη έδειξε
ότι, όπως έχει ήδη διαπιστωθεί σε ζώα,
και οι άνθρωποι σε αυτές της περιπτώσεις
νοητικής «χαρτογράφησης» και «πλοήγησης»
στον χώρο, χρησιμοποιούν μια σειρά από
διάσπαρτους εξειδικευμένους νευρώνες
(εγκεφαλικά «κύτταρα πλέγματος»), τα
οποία βρίσκονται κυρίως στον ενδορινικό
φλοιό (που εμπλέκεται στη μνήμη και στον
προσανατολισμό), αλλά και στον προμετωπιαίο
φλοιό (που επίσης εμπλέκεται στη
μνήμη).
Ο ενδορινικός φλοιός εμφανίζει
αφύσικη δραστηριότητα στις περιπτώσεις
ανθρώπων με τη νόσο Αλτσχάιμερ, οι οποίοι
συχνά δυσκολεύονται να προσανατολισθούν
σε έναν χώρο. Οι ερευνητές πιστεύουν
ότι ίσως είναι δυνατό να βρεθούν φάρμακα
ή άλλες μέθοδοι εγκεφαλικής διέγερσης,
που θα ενισχύουν τη δραστηριότητα των
συγκεκριμένων κυττάρων τύπου GPS.