Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, «Δευτέρα Oδύσσεια». Constantine P. Cavafy, “Second Odyssey”

John Bellany. Premonition, 2005

Dante, Ιnferno, Canto ΧΧVΙ

Τennyson, «Ulysses»

Οδύσσεια δευτέρα και μεγάλη,

της πρώτης μείζων ίσως. Aλλά φευ

άνευ Ομήρου, άνευ εξαμέτρων.

Ήτο μικρόν το πατρικόν του δώμα,

ήτο μικρόν το πατρικόν του άστυ,

και όλη του η Ιθάκη ήτο μικρά.

Του Τηλεμάχου η στοργή, η πίστις

της Πηνελόπης, του πατρός το γήρας,

οι παλαιοί του φίλοι, του λαού

του αφοσιωμένου η αγάπη,

η ευτυχής ανάπαυσις του οίκου

εισήλθον ως ακτίνες της χαράς

εις την καρδίαν του θαλασσοπόρου.

Και ως ακτίνες έδυσαν.

                        Η δίψα

εξύπνησεν εντός του της θαλάσσης.

Εμίσει τον αέρα της ξηράς.

Τον ύπνον του ετάραττον την νύκτα

της Εσπερίας τα φαντάσματα.

Η νοσταλγία τον κατέλαβε

των ταξιδίων, και των πρωινών

αφίξεων εις τους λιμένας όπου,

με τί χαράν, πρώτην φοράν εμβαίνεις.

Του Τηλεμάχου την στοργήν, την πίστιν

της Πηνελόπης, του πατρός το γήρας,

τους παλαιούς του φίλους, του λαού

του αφοσιωμένου την αγάπην,

και την ειρήνην και ανάπαυσιν

του οίκου εβαρύνθη.

                        Κ’ έφυγεν.

Ότε δε της Ιθάκης αι ακταί

ελιποθύμουν βαθμηδόν εμπρός του

κι έπλεε προς δυσμάς πλησίστιος,

προς  Ίβηρας, προς Ηρακλείους στήλας,—

μακράν παντός Aχαϊκού πελάγους,—

ησθάνθη ότι έζη πάλιν, ότι

απέβαλλε τα επαχθή δεσμά

γνωστών πραγμάτων και οικιακών.

Και η τυχοδιώκτις του καρδιά

ηυφραίνετο ψυχρώς, κενή αγάπης.

Helga Schmitt. Odyssey, 2012

(Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877;-1923, Ίκαρος 1993)

Second Odyssey

Johann Heinrich Füssli. Odysseus in Front of Scylla and Charybdis, 1796

A great second Odyssey,

Greater even than the first perhaps,

But alas, without Homer, without hexameters.

Small was his ancestral home,

Small was his ancestral city,

And the whole of his Ithaca was small.

The affection of Telemachus, the loyalty

Of Penelope, his father’s aging years,

His old friends, the love

Of his devoted subjects,

The happy repose of his home,

Penetrated like rays of joy

The heart of the seafarer.

And like rays they faded.

                     The thirst

For the sea rose up with him.

He hated the air of the dry land.

At night, spectres of Hesperia

Came to trouble his sleep.

He was seized with nostalgia

For voyages, for the morning arrivals

At harbors you sail into,

With such happiness, for the first time.

The affection of Telemachus, the loyalty

Of Penelope, his father’s aging years,

His old friends, the love

Of his devoted subjects,

The peace and repose of his home

Bored him.

                    And so he left.

As the shores of Ithaca gradually

Faded away behind him

And he sailed swiftly westward

Toward Iberia and the Pillars of Hercules,

Far from every Achaean sea,

He felt he was alive once more,

Freed from the oppressive bonds

Of familiar, domestic things.

And his adventurous heart rejoiced

Coldly, devoid of love.

Peter Paul Rubens. The Anger of Neptune (Poseidon), 1635

Translated by Walter Kaiser

Το 95 ακολουθούμενο από 40 μηδενικά: η μάζα του γαλαξία μας. Absolutely Every Bit of Our Galaxy

Astronomers have arrived at what they believe to be the most accurate measure yet of the mass of the Milky Way: about 4.8 x 10¹¹ times the mass of the sun, or “solar masses,” to use a standard unit of mass in astronomy. The Milky Way. Credit: NASA

Ολοκληρώνοντας τους υπολογισμούς τους, οι αστρονόμοι Gwendolyn Eadie, Aaron Springford και William Harris κατέληξαν ότι η μάζα του γαλαξία μας είναι 4,8∙10¹¹M_☉ (M_☉= η μάζα του ήλιου). Αυτό ισοδυναμεί με 95∙10⁴⁰ χιλιόγραμμα – ο αριθμός 95 ακολουθούμενος από 40 μηδενικά.

Η μέτρηση της μάζας του γαλαξία μας προφανώς δεν γίνεται με την απευθείας μέτρηση των δισεκατομμυρίων άστρων κι όλων των άλλων αντικειμένων που τον απαρτίζουν.

Οι Eadie et al, στην εργασία τους που θα δημοσιευθεί στο επιστημονικό περιοδικό «Astrophysical Journal», υπολογίζουν την μάζα του γαλαξία μας χρησιμοποιώντας πολύπλοκες μαθηματικές μεθόδους και στατιστικές τεχνικές βασισμένες στην Μπεϋζιανή ιεραρχική ανάλυση, σε συνδυασμό με τις άμεσες μετρήσεις των ταχυτήτων σφαιρωτών σμηνών. Τα σφαιρωτά σμήνη είναι πυκνές σφαιρικές ομάδες από 10.000 μέχρι 100.000 παλαιών άστρων, που κινούνται αλληλεπιδρώντας βαρυτικά με τον γαλαξία μας.

Ακριβώς όπως η μάζα του ήλιου μας μπορεί να προσδιοριστεί από την βαρυτική έλξη που ασκεί στη Γη, έτσι και η μάζα του γαλαξία μας μπορεί να υπολογιστεί από την βαρυτική έλξη που ασκεί στα σφαιρωτά σμήνη.

Η εκτίμηση της μάζας περιλαμβάνει οτιδήποτε βρίσκεται σε μια ακτίνα 125 κιλο-παρσέκ από το κέντρο του γαλαξία – μια απόσταση που ισοδυναμεί με 3,9∙10¹⁸ χιλιόμετρα. Και το «οτιδήποτε» δεν είναι μόνο άστρα: υπάρχουν πλανήτες, δορυφόροι, αέρια, σκόνη και άλλα αντικείμενα, για να μην αναφέρουμε τις τεράστιες ποσότητες της σκοτεινής ύλης. Η σκοτεινή ύλη δεν μπορεί να ανιχνευθεί άμεσα, αλλά η μάζα της μπορεί να προκύψει από την βαρυτική αλληλεπίδρασή της με άλλα αντικείμενα.

The Milky Way as seen from a mountain in western Switzerland in August 2016. Credit: Anthony Anex/European Pressphoto Agency

Από την ανάλυση προσδιορίστηκε και το εύρος της αβεβαιότητας στην μάζα του γαλαξία μας: η μικρότερη τιμή είναι 3,96∙ 10¹¹ ηλιακές μάζες και η μεγαλύτερη 5,76∙10¹¹ηλιακές μάζες.

Πηγή: nytimes.com, https://physicsgg.me

Μια γιγάντια χελώνα πάνω στον Ήλιο! ALMA images reveal turtle-shaped spot on the sun

Η εντυπωσιακή εικόνα με την «χελώνα» πάνω στον Ήλιο. Πρόκειται για μια τεράστια και ασυνήθιστου σχήματος ηλιακή κηλίδα. The ALMA telescope has revealed breath-taking new details from its first observations of the sun – including what appears to be a massive turtle swimming across the face of our star.

Μια σειρά από θεαματικές εικόνες του Ήλιου κατέγραψε το μεγάλο τηλεσκόπιο ALMA του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στην έρημο Ατακάμα της Χιλής. Ανάμεσά τους, είναι μια τεράστια και ασυνήθιστου σχήματος ηλιακή κηλίδα, που μοιάζει με χελώνα και έχει μέγεθος περίπου διπλάσιο από τη διάμετρο της Γης.

Το αόρατο φως

This image of the entire Sun was taken at a wavelength of 617.3 nanometers. The turtle-shaped sunspot can be seen as well.

Συνήθως οι εικόνες του Ήλιου είναι τραβηγμένες στο ορατό τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, όμως το ALMA μπορεί να κάνει παρατηρήσεις και πέρα από αυτό. Το ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) συνήθως ανιχνεύει κύματα από μακρινούς γαλαξίες και νεαρά άστρα. Όμως σε αυτή την περίπτωση «έπιασε» το αόρατο φως που απελευθερώνει σε μήκος κύματος χιλιοστόμετρων η καυτή χρωμόσφαιρα του Ήλιου, δηλαδή η περιοχή ακριβώς πάνω από τη φωτόσφαιρα, την ορατή επιφάνειά του άστρου μας.

Η πιο εντυπωσιακή εικόνα του Ήλιου με τη «χελώνα» τραβήχτηκε σε μήκος ραδιοκύματος 1,25 χιλιοστομέτρων. Οι πιο σκούρες επιφάνειες του άστρου είναι κάπως ψυχρότερες από τις γειτονικές. Οι ηλιακές κηλίδες αναπτύσσονται στην επιφάνεια του Ήλιου, όταν οι γραμμές του μαγνητικού πεδίου του άστρου «διπλώνουν» και διαπερνούν την επιφάνεια του ηλιακού πλάσματος, δημιουργώντας έτσι μια συγκριτικά πιο κρύα περιοχή. Η ίδια μαγνητική δραστηριότητα μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία ηλιακών εκλάμψεων και εκτινάξεων στεμματικής μάζας.