Three images,
showing dwarf planet 2012 VP113 in red, then green, then blue, were combined to
reveal its path across the night sky (Image: Scott S. Sheppard, Carnegie
Institution for Science)
Τα
μακρινά προάστια του Ηλιακού Συστήματος αποδεικνύονται πιο πυκνοκατοικημένα από
ό,τι φανταζόμασταν. Τηλεσκόπιο στη Χιλή εντόπισε έναν πιθανό πλανήτη-νάνο σε
μια από τις πιο απομακρυσμένες τροχιές που έχουν προσδιοριστεί ως σήμερα.
Το
νέο σώμα, με την προσωρινή ονομασία 2012 VP113, εκτιμάται ότι έχει διάμετρο 450
χιλιομέτρων. Αν αποτελείται από μαλακούς πάγους, όπως υποψιάζονται οι
ερευνητές, θα πρέπει σταδιακά να έχει αποκτήσει σφαιρικό σχήμα λόγω του
βαρυτικού πεδίου του. Και, εφόσον έχει σφαιρικό σχήμα, θα μπορούσε να
αναγνωριστεί ως πλανήτης-νάνος.
Πέρα
από τον Πλούτωνα
Η
διάταξη του ηλιακού μας συστήματος, συμπεριλαμβανομένου και του Νέφους Oort, σε
λογαριθμική κλίμακα. The layout of the solar system, including the Oort
Cloud, on a logarithmic scale. Credit:
NASA
Ο
πιο απομακρυσμένος από τους οκτώ πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος είναι ο
Ουρανός. Πέρα από αυτόν βρίσκεται η λεγόμενη Ζώνη του Κάιπερ, ένας δακτύλιος με
παγωμένα σώματα όπως ο πλανήτης-νάνος Πλούτωνας (έχασε τον τίτλο του πλανήτη το
2006), ενώ ακόμα πιο πέρα βρίσκεται το λεγόμενο Νέφος του Όορτ, στο οποίο
κινούνται εκατομμύρια κομήτες.
Artist’s conception
of Sedna, a dwarf planet in the solar system that only gets within 76
astronomical units (Earth-sun distances) of our sun. Credit: NASA/JPL-Caltech
Το
2012 VP113 είναι μόλις το δεύτερο μεγάλο αντικείμενο που ανακαλύπτεται στο
Νέφος του Όορτ μετά την ανακάλυψη της Σέντνα (η οποία δεν έχει αναγνωριστεί
ακόμα ως πλανήτης-νάνος) το 2013.
Η
νέα ανακάλυψη, η οποία δημοσιεύεται την Τετάρτη στην επιθεώρηση Nature,
εκτιμάται ότι θα υποχρεώσει τους πλανητολόγους να δώσουν μια εξήγηση για το πώς
βρέθηκαν αυτά τα σώματα σε τόσο μεγάλη απόσταση από τον Ήλιο.
Έντονα
ελλειπτικές τροχιές
Οι
τροχιές της Sedna (πορτοκαλί τροχιά) και του πλανήτη-νάνου 2012 VB113 (κόκκινη
τροχιά) . Η μπλε περιοχή αντιστοιχεί στη Ζώνη του Kuiper. New dwarf
planet 2012 VP113 found at the edge of our solar system beyond Pluto. This
orbit diagram shows the paths of Oort cloud objects 2012 VP113 (red) and Sedna
(orange), which circle the Kuiper belt (blue) at the Solar System’s edge. Credit:
Scott S. Sheppard/Carnegie Institution for Science
Το
2012 VP113 και η Σέντνα ακολουθούν έντονα ελλειπτικές τροχιές, κάτι που
σημαίνει ότι η απόστασή τους από τον Ήλιο μεταβάλλεται διαρκώς.
Στα
περίπου 11.000 χρόνια που χρειάζεται για να συμπληρώσει μια περιφορά γύρω από
τον Ήλιο, η Σέντνα πλησιάζει μέχρι τις 76 Αστρονομικές Μονάδες (AU) και
απομακρύνεται μέχρι τις 1.000 AU από τον Ήλιο. Μία Αστρονoμική Μονάδα ισούται
με τη μέση απόστασης Γης-Ήλιου, περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα.
Το
2012 VP113 βρίσκεται συνήθως λίγο πιο κοντά στον Ήλιο, καθώς η απόστασή του
κυμαίνεται από 80 έως 452 AU.
Τεχνικός
άθλος ο εντοπισμός του νέου σώματος
The discovery
images of 2012 VP113. Each one was taken about two hours apart on Nov. 5, 2012.
Behind the object, you can see background stars and galaxies that remained
still (from Earth’s perspective) in the picture frame. Credit: Scott S. Sheppard: Carnegie
Institution for Science
Λόγω
του μικρού μεγέθους και της τεράστιας απόστασής του, ο εντοπισμός του νέου
σώματος ήταν πραγματικός τεχνικός άθλος. Οι αμερικανοί ερευνητές που υπογράφουν
την ανακάλυψη ήταν τυχεροί να εντοπίσουν κάτι να κινείται αργά στον νυχτερινό
ουρανό στις πρώτες εικόνες που συνέλεξαν με το τηλεσκόπιο Blanco στη Χιλή.
Πιθανότατα
όμως θα περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να επιβεβαιωθεί οριστικά η ύπαρξη του 2012
VP113 και να προσδιοριστεί με ακρίβεια η τροχιά, η μάζα και η σύστασή του. Οι ερευνητές θα μπορέσουν τότε να προτείνουν επίσημη ονομασία στη Διεθνή Αστρονομική Ένωση και να διεκδικήσουν τον τίτλο του πλανήτη-νάνου.