Κωστής Μοσκώφ, «Γεννήθηκα την Εποχή του Χαλκού»

Giorgio de Chirico, Hermetic Melancholy, 1918-1919

Γεννήθηκα την εποχή του χαλκού

τώρα

δεν με θυμάται πια κανένας

σκεπάσαν τους βωμούς μου δάφνες και φρύγανα.

Πικραμύγδαλο, συ έρωτά μου,

ήπια τρία βαρέλια ρετσίνα στην Δόμνα

χτες, για να ξεχάσω

ρούφηξα τον Aλιάκμονα, τον σφοδρό Bαρδάρη

- οι λιμναίοι οικισμοί της Θεσσαλίας

μείναν ξεροί για χάρη σου.

Περιμένω τρεις χιλιάδες χρόνια να πεθάνω,

αδύναμος να αποσυντεθώ τόσο που σ' αγαπώ.

Oskar Kokoschka, Knight Errant (Self-Portrait), 1915

(από τα Ποιήματα, Kαστανιώτης 1987)

Κομήτης και όχι αστεροειδής ήταν τελικά ο Oumuamua. `Oumuamua gets a boost

Νέα μελέτη για τον μυστηριώδη βράχο που διασχίζει το ηλιακό μας σύστημα. This artist's impression shows the first interstellar object discovered in the Solar System, `Oumuamua. Observations made with ESO's Very Large Telescope, the NASA/ESA Hubble Space Telescope, and others show that the object is moving faster than predicted while leaving the Solar System. Researchers assume that venting material from its surface due to solar heating is responsible for this behaviour. This outgassing can be seen in this artist's impression as a subtle cloud being ejected from the side of the object facing the Sun. As outgassing is a behavior typical for comets, the team thinks that `Oumuamua's previous classification as an interstellar asteroid has to be corrected. Credit: ESA/Hubble, NASA, ESO, M. Kornmesser

Ο «Οουμουαμούα», το περίεργο περαστικό ουράνιο σώμα σε σχήμα πούρου που μερικοί υποψιάζονταν για καμουφλαρισμένο διαστημόπλοιο και το οποίο υπήρξε ο πρώτος γνωστός επισκέπτης προερχόμενος εκτός του ηλιακού μας συστήματος, είναι κατά πάσα πιθανότητα ένας διαστρικός κομήτης και όχι αστεροειδής, σύμφωνα με ευρωπαίους και άλλους επιστήμονες.

Ο κομήτης, που είχε γίνει αρχικά αντιληπτός πέρυσι τον Οκτώβριο από το Αστεροσκοπείο Χαλεακάλα της Χαβάης - εξ ου και το όνομα που δύσκολα μπορεί να προφερθεί και ερμηνεύεται ως ο «αγγελιαφόρος από το μακρινό παρελθόν» και το οποίο είναι...εφιάλτης για τα μέσα ενημέρωσης όλου του κόσμου- είναι ένα ασυνήθιστα επίμηκες καφεκόκκινο σώμα μήκους περίπου 800 μέτρων. Κινείται με μεγαλύτερη της αναμενόμενης ταχύτητα 114.000 χιλιομέτρων την ώρα, έχοντας μια υπερβολική (πολύ έκκεντρη) τροχιά σε σχέση με τον Ήλιο, από τον οποίο απομακρύνεται ολοένα περισσότερο. Είναι άγνωστης προέλευσης -αν και φαίνεται να έρχεται από την κατεύθυνση του αστερισμού της Λύρας- πάντως δεν ανήκει στο δικό μας ηλιακό σύστημα.

Στην αρχή είχε χαρακτηρισθεί κομήτης, μετά αστεροειδής και στη συνέχεια θεωρήθηκε μια «νέα κατηγορία διαστρικών αντικειμένων». Τελικά φαίνεται πως η πρώτη εκτίμηση ήταν και η σωστή.

Παρόλο που η επιφάνειά του μοιάζει με την κεφαλή κομήτη, δεν διαθέτει τα άλλα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, όπως η «ουρά» σκόνης και αερίων, η οποία δημιουργείται από την αργή τήξη υπό την επήρεια του Ήλιου. Γι' αυτό, άλλωστε, οι περισσότεροι τον πέρασαν για αστεροειδή.

This diagram shows the orbit of ‘Oumuamua as it passes through the Solar System. It shows the predicted path of the object and the new course, taking the new measured velocity of ‘Oumuamua into account. The asteroid passed the distance of Jupiter’s orbit in early May 2018 and will pass Saturn’s orbit January 2019. It will reach a distance corresponding to Uranus’ orbit in August 2020 and of Neptune in late June 2024. In 2025, ‘Oumuamua will reach the outer edge of the Kuiper Belt, and then the heliopause — the edge of the Solar System — in November 2038. Image credit: ESA

Όμως οι ερευνητές, με επικεφαλής τον ιταλό Μάρκο Μιτσέλι του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", μελέτησαν την πορεία του «Οουμουαμούα» μέσω του ηλιακού μας συστήματος, όπως αυτή καταγράφηκε από επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η συμπεριφορά του προδίδει κομήτη.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο «Οουμουαμούα» φαίνεται να μην κινείται μόνο υπό τη βαρυτική επίδραση του Ήλιου και των πλανητών, αλλά να έχει μια δική του αυτόνομη μη βαρυτική δυναμική, που οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα στο ότι, ως κομήτης που είναι, απελευθερώνει αέρια και αυτά του δίνουν πρόσθετη ώθηση να κινηθεί. Στην επιστημονική ομάδα που έκανε τις αναλύσεις, συμμετείχε και ο ελληνικής καταγωγής Αναστάσιος Πετρόπουλος του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech).

Πηγές: Marco Micheli, Davide Farnocchia, Karen J. Meech, Marc W. Buie, Olivier R. Hainaut, Dina Prialnik, Norbert Schörghofer, Harold A. Weaver, Paul W. Chodas, Jan T. Kleyna, Robert Weryk, Richard J. Wainscoat, Harald Ebeling, Jacqueline V. Keane, Kenneth C. Chambers, Detlef Koschny, Anastassios E. Petropoulos. Non-gravitational acceleration in the trajectory of 1I/2017 U1 (‘Oumuamua). Nature, 2018; DOI: 10.1038/s41586-018-0254-4 – http://www.in.gr/2018/06/28/tech/komitis-kai-oxi-asteroeidis-itan-telika-o-oumuamua/ 

Ανιχνεύθηκαν πολύπλοκα οργανικά μόρια στον Εγκέλαδο. Scientists find evidence of complex organic molecules from Enceladus

Αυξάνονται οι πιθανότητες ανακάλυψης ζωής. Using mass spectrometry data from NASA's Cassini spacecraft, scientists found that large, carbon-rich organic molecules are ejected from cracks in the icy surface of Saturn's moon Enceladus. Scientists think chemical reactions between the moon's rocky core and warm water from its subsurface ocean are linked to these complex molecules. Discovery indicates Saturn's moon meets critical requirements for life. Saturn's moon Enceladus. Credit: NASA

Αμερικανοί και γερμανοί επιστήμονες, οι οποίοι ανέλυσαν στοιχεία του σκάφους Cassini της NASA, ανακάλυψαν ότι μεγάλα πολύπλοκα οργανικά μόρια, πλούσια σε άνθρακα, εκτινάσσονται από ρωγμές στην παγωμένη επιφάνεια του Εγκέλαδου, του δορυφόρου του Κρόνου. Η ανακάλυψη δείχνει ότι ο Εγκέλαδος -περισσότερο από κάθε άλλο πλανήτη ή δορυφόρο πέρα από τη Γη- πληρεί τις βασικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ζωής (νερό, ενέργεια, οργανικές ουσίες).

Νωρίτερα, τον Οκτώβριο του 2015, το Cassini είχε ανιχνεύσει μοριακό υδρογόνο στον πίδακα του Εγκέλαδου, ενώ ακόμη παλαιότερα στοιχεία του ίδιου σκάφους είχαν οδηγήσει τους επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ένας μεγάλος υπόγειος ωκεανός νερού, που περιβάλλει τον βραχώδη πυρήνα του. Το υδρογόνο αποτελεί πηγή χημικής ενέργειας που μπορεί να θρέψει μικρόβια στους ωκεανούς της Γης και κάτι ανάλογο θα μπορούσε να συμβαίνει επίσης στον Εγκέλαδο.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον διαστημικό επιστήμονα δρα Κρίστοφερ Γκλάιν του Νοτιοδυτικού Ερευνητικού Ινστιτούτου στο Σαν Αντόνιο του Τέξας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο Nature, εκτιμούν ότι τα οργανικά μόρια προέρχονται πιθανότατα από χημικές αντιδράσεις ανάμεσα στο βραχώδη πυρήνα του δορυφόρου και στο ζεστό νερό του υπόγειου ωκεανού του. «Για μια ακόμη φορά ο Εγκέφαλος μας ξάφνιασε τελείως. Μέχρι σήμερα είχαμε ανιχνεύσει τα απλούστερα οργανικά μόρια, που περιέχουν μόνο λίγα άτομα άνθρακα. Τώρα βρήκαμε μεγάλα οργανικά μόρια, πάνω από δέκα φορές βαρύτερα από ό,τι το μεθάνιο», δήλωσε ο Γκλάιν.

Cassini discovered complex organic molecules erupting from Enceladus into space. Southwest Research Institute scientists think hydrothermal processes in the moon’s rocky core could synthesize organics from inorganic precursors. Alternatively, these processes could be transforming preexisting organics by heating, or they could generate geochemical conditions in the ocean of Enceladus that would allow possible forms of alien life to synthesize biological molecules. Credit: Image Courtesy of NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute/LPG-CNRS/Nantes-Angers/ESA

Όπως είπε, «με την ανακάλυψη πολύπλοκων μορίων να αναδίδονται από τον υγρό ωκεανό νερού που διαθέτει, αυτός ο δορυφόρος είναι το μόνο σώμα πέρα από τη Γη, το οποίο είναι γνωστό ότι ικανοποιεί ταυτόχρονα όλες τις βασικές απαιτήσεις της ζωής, όπως την ξέρουμε».

Τα νέα στοιχεία είχαν συλλεχθεί και σταλεί στη Γη από το Cassini, προτού αυτό αυτοκαταστραφεί στην ατμόσφαιρα του Κρόνου το φθινόπωρο του 2017. Το σκάφος πήρε δείγματα από τον πίδακα υλικών, ο οποίος εκτινάσσεται από το υπέδαφος του Εγκέλαδου. Η μετέπειτα ανάλυση με φασματομετρία μάζας αποκάλυψε την ύπαρξη των πολύπλοκων οργανικών μορίων.

Στο μέλλον κάποιο άλλο σκάφος μπορεί να περάσει μέσα από τον πίδακα του Εγκέλαδου και να συλλέξει περισσότερα στοιχεία, που θα επιτρέψουν στους επιστήμονες να καταλάβουν τον τρόπο δημιουργίας των οργανικών μορίων και κατά πόσο αυτά μπορεί να έχουν βιολογική προέλευση, δηλαδή από κάποιους μικροοργανισμούς.

Πηγές: Macromolecular organic compounds from the depths of Enceladus, Nature, www.nature.com/articles/s41586-018-0246-4 - http://www.amna.gr/home/article/271622/Anichneuthikan-poluploka-organika-moria-ston-doruforo-Egkelado-tou-Kronou