Μία
σπάνια έκλυση φωτός, που εξέπεμψε ένα άστρο καθώς «καταβροχθιζόταν» από μια
κολοσσιαία μαύρη τρύπα, εντοπίστηκε από επιστήμονες που χρησιμοποιούσαν
τηλεσκόπια ανά τον κόσμο. This illustration depicts a star (in the foreground)
experiencing spaghettification as it’s sucked in by a supermassive black hole
(in the background) during a ‘tidal disruption event’. In a new study, done
with the help of ESO’s Very Large Telescope and ESO’s New Technology Telescope,
a team of astronomers found that when a black hole devours a star, it can
launch a powerful blast of material outwards. Credit: ESO/M. Kornmesser
Το
φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως «tidal disruption event» και είναι η πλησιέστερη
έκλαμψη τέτοιου είδους που έχει καταγραφεί ποτέ. Προκαλείται όταν ένα άστρο
περνά πολύ κοντά από μια μαύρη τρύπα και η τεράστια βαρυτική της έλξη το
κομματιάζει σε λεπτές λωρίδες υλικού- μια διαδικασία που είναι γνωστή ως «spaghettification»
(μετατροπή σε σπαγκέτι). Κατά τη διαδικασία αυτή μέρος του υλικού πέφτει
στη μαύρη τρύπα, εκλύοντας μια φωτεινή έκλαμψη ενέργειας, την οποία οι
αστρονόμοι μπορούν να εντοπίσουν.
Using telescopes
from ESO and other organisations around the world, astronomers have spotted a
rare blast of light from a star being ripped apart by a supermassive black
hole. This video summarises
the findings. Credit: ESO
Αυτά
τα φαινόμενα είναι σπάνια και δεν μπορούν πάντοτε να μελετώνται εύκολα, επειδή
παρεμβάλλονται σκόνη και συντρίμμια. Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων, της οποίας
ηγήθηκαν ερευνητές του University of Birmingham, ήταν σε θέση να μελετήσει το
συμβάν αυτό με άνευ προηγουμένου λεπτομέρεια, επειδή εντοπίστηκε λίγο πριν την
καταστροφή του άστρου.
This image shows
the sky around the location of AT2019qiz, at the very centre of the frame. This
picture was created from images in the Digitized Sky Survey 2. Credit: ESO/Digitized Sky
Survey 2. Acknowledgement: Davide De Martin
Χρησιμοποιώντας
το Very Large Telescope και το New Technology Telescope, το διεθνές δίκτυο
τηλεσκοπίων του Las Cumbres Observatory και το Neil Gehrels Swift Observatory,
οι επιστήμονες ήταν σε θέση να παρατηρήσουν την έκλαμψη, στην οποία δόθηκε το
όνομα AT2019qiz, σε μια περίοδο έξι μηνών, καθώς γινόταν φωτεινότερη και μετά
έχανε τη λαμπρότητά της. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο Monthly
Notices of the Royal Astronomical Society.
«Μπορέσαμε
να διερευνήσουμε με λεπτομέρεια τι συμβαίνει όταν ένα άστρο “τρώγεται” από ένα
τέτοιο θηρίο» είπε ο Ματ Νίκολ, ερευνητής της Royal Astronomical Society στο
University of Birmingham- με τη Σαμάθα Όουτς, επίσης του ίδιου πανεπιστημίου,
να σημειώνει πως όταν μια μαύρη τρύπα «καταπίνει» ένα άστρο, μπορεί να
εκτοξεύσει με μεγάλη δύναμη υλικό προς τα έξω, το οποίο παρεμβάλλεται και
εμποδίζει την καθαρή και ακριβή παρατήρηση. «Αυτό συμβαίνει επειδή η ενέργεια
που απελευθερώνεται καθώς η μαύρη τρύπα “τρώει” αστρική ύλη διώχνει τα
υπολείμματα του άστρου έξω».
Eστιάζοντας στην
έκλαμψη AT2019qiz. This video sequence zooms in on the galaxy where the
AT2019qiz tidal disruption event is taking place. This phenomenon, a blast of
light from a star being ripped apart by a supermassive black hole, has been
studied by ESO telescopes. Credit: ESO/Digitized Sky Survey 2/N. Risinger
(skysurvey.org). Music: Astral Electronics
Στην
περίπτωση του AT2019qiz, οι αστρονόμοι μπόρεσαν να αντιληφθούν το φαινόμενο
αρκετά νωρίς ώστε να παρατηρήσουν τη διαδικασία στο σύνολό της, καθώς
εντοπίστηκαν γρήγορα εκπομπές από αυτό, μετά την καταστροφή του άστρου. «Οι
παρατηρήσεις έδειξαν πως το άστρο είχε περίπου την ίδια μάζα με τον ήλιο μας,
και ότι έχασε περίπου τη μισή αυτής από τη μαύρη τρύπα- που έχει ένα
εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη μάζα» είπε ο Νίκολ.
Πηγές: An outflow powers the optical rise of the
nearby, fast-evolving tidaldisruption event AT2019qiz - https://www.eso.org/public/news/eso2018/ - https://www.naftemporiki.gr/story/1645754/oi-teleutaies-stigmes-enos-astrou-pou-katastrefetai-apo-mia-mauri-trupa
