Πλανήτης σε «κλώνο» του Ήλιου, First Planet Found Around Solar Twin in Star Cluster

Η καλλιτεχνική άποψη για έναν από τους τρεις πλανήτες που ανακαλύφθηκαν στο αστρικό σμήνος Messier 67. This artist's impression shows one of the three newly discovered planets in the star cluster Messier 67. In this cluster the stars are all about the same age and composition as the Sun. This makes it a perfect laboratory to study how many planets form in such a crowded environment. Very few planets in clusters are known and this one has the additional distinction of orbiting a solar twin -- a star that is almost identical to the Sun in all respects. (Credit: ESO/L. Calçada)

Σημαντικές ανακαλύψεις έκανε ομάδα αστρονόμων με επικεφαλής επιστήμονες του Ινστιτούτου Εξωγήινης Φυσικής Μαξ Πλανκ στη Γερμανία. Εντόπισαν τρεις ακόμη πλανήτες μακριά από το ηλιακό μας σύστημα. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ένας εξ αυτών επειδή κινείται γύρω από ένα άστρο που δεν είναι απλά παρόμοιο με τον Ήλιο αλλά… ολόιδιο με αυτόν.

Ο αστρικός «στόχος»

This chart shows the location of the star cluster Messier 67 in the constellation of Cancer (The Crab). This map shows most of the stars that are visible to the unaided eye under good conditions, and the location of the cluster is highlighted with a red circle on the image. This object can be spotted with binoculars and many of its component stars seen with a moderate-sized telescope. Credit: ESO, IAU and Sky & Telescope

Μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί περισσότεροι από χίλιοι πλανήτες μακριά από το ηλιακό μας σύστημα (εξωπλανήτες) και η συντριπτική πλειονότητά τους περιστρέφεται γύρω από μεμονωμένα άστρα. Ελάχιστοι εξωπλανήτες έχουν εντοπισθεί μέσα σε αστρικά σμήνη. Γι αυτό και η ανακάλυψη τριών πλανητών μέσα σε ένα αστρικό σμήνος κρίνεται ως ιδιαίτερα σημαντική.

Οι ερευνητές αποφάσισαν πριν από έξι χρόνια να μελετήσουν το αστρικό σμήνος M67 που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 2.700 ετών φωτός στον αστερισμό του Καρκίνου. Το σμήνος περιέχει περίπου 500 άστρα τα περισσότερα εκ των οποίων είναι παρόμοιας ηλικίας, σύνθεσης και μεγέθους με τον Ήλιο.

Για τις παρατηρήσεις τους οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το τηλεσκόπιο 3.6 μέτρων του Νότιου Ευρωπαϊκού Παρατηρητήριου (ESO) που βρίσκεται στο αστεροσκοπείο La Silla στη Χιλή. Σε αυτό το τηλεσκόπιο υπάρχει ένα ειδικό όργανο, το HARPS, με το οποίο διευκολύνεται ο εντοπισμός πλανητών.

Τα σπάνια «ευρήματα»

This wide-field image of the sky around the old open star cluster Messier 67 was created from images forming part of the Digitized Sky Survey 2. The cluster appears as a rich grouping of stars at the centre of the picture. Messier 67 contains stars that are all about the same age, and have the same chemical composition, as the Sun. Credit: ESO/Digitized Sky Survey 2. Acknowledgement: Davide De Martin

Οι ερευνητές στόχευσαν 88 άστρα του σμήνους τα οποία παρατηρούσαν και μελετούσαν στο διάστημα των έξι ετών. Τα δεδομένα που συνέλεξαν τα διασταύρωσαν με δεδομένα από παρατηρήσεις που έγιναν σε αυτά τα άστρα από άλλα τηλεσκόπια. Εντόπισαν τελικά την ύπαρξη τριών πλανητών στο Μ67.

Ο ένας εξ αυτών κινείται όπως προείπαμε σε ένα άστρο «δίδυμο» του Ήλιου. Ο δεύτερος πλανήτης κινείται σε ένα άστρο όχι εντελώς όμοιο αλλά παρόμοιο με τον Ήλιο. Ο τρίτος πλανήτης κινείται γύρω από ένα «ώριμο» άστρο, ένα άστρο που βρίσκεται πλέον στο τελικό στάδιο της ζωής του έχοντας μετεξελιχθεί σε ερυθρό γίγαντα.

Ο πρώτος πλανήτης έχει μέγεθος περίπου 60% μικρότερο από αυτό του Δία και ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από το μητρικό του άστρο σε επτά ημέρες. Πρόκειται για τον πλανήτη που βρίσκεται στο άστρο που είναι όμοιος με τον Ήλιο.

Ο δεύτερος πλανήτης έχει παρόμοιο μέγεθος με τον πρώτο και ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από το μητρικό του άστρο σε πέντε ημέρες. Ο τρίτος πλανήτης είναι γιγάντιος, μεγαλύτερος από τον Δία, και ολοκληρώνει την περιστροφή γύρω από το άστρο του σε 122 ημέρες. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astronomy&Astrophysics».

Ραδιοσταθμός παίζει στον ρυθμό της κοσμικής ακτινοβολίας που βομβαρδίζει τη Σελήνη. Space Music: How To Hear Solar Flares From The Moon

The Cosmic Ray Telescope for the Effects of Radiation, or CRaTER, on NASA's Lunar Reconnaissance Orbiter has six detectors to monitor the energetic charged particles from galactic cosmic rays and solar events. Image Credit: NASA/GSFC

Όλοι μπορούν πλέον να εντρυφήσουν στο ρεπερτόριο του φεγγαριού: Το τελευταίο εργαλείο για την παρακολούθηση του διαστημικού καιρού είναι ένας διαδικτυακός ραδιοσταθμός ο οποίος μετατρέπει σε μουσική τις μετρήσεις της ακτινοβολίας στη Σελήνη.

Συνδεθείτε και ακούστε τον CRaTER radio πατώντας ΕΔΩ

Ο επιστημονικός ραδιοσταθμός λειτουργεί σε πραγματικό χρόνο και λαμβάνει μετρήσεις της ακτινοβολίας που δέχεται ο Σεληνιακός Αναγνωριστικός Δορυφόρος (LRO) της ΝASA. Τα επίπεδα της ακτινοβολίας καθορίζουν τις νότες και το κλειδί της μουσικής, ακόμα και το ποιο όργανο ακούγεται -για παράδειγμα πιάνο, κιθάρα ή μπάντζο.

Οι πλανητικοί επιστήμονες συχνά μετατρέπουν τα δεδομένα αποστολών σε ήχους, προκειμένου να αξιοποιούν την ικανότητα του ανθρώπινου αφτιού να αντιλαμβάνεται μικρές μεταβολές ακόμα και σε συνθήκες υψηλού θορύβου.

Live, from the moon, it's the space weather report: Data from a lunar orbiter is being used to create a music stream that reflects conditions in space. Here, an image created by NASA "visualizers" who used data from 2010 to show the moon traveling across the sun, as happens two or three times a year. NASA/SDO/LRO/GSFC

«Η μουσική διευκολύνει τους ανθρώπους να προσλάβουν τα δεδομένα -είναι κάτι που μοιάζει φυσικό για τις διαστημικές αποστολές» σχολίασε ο Τζον Κέλερ, ερευνητής της αποστολής LRO στο Κέντρο Διαστημικής Πτήσης Goddard της NASA.

This is LRO's CRaTER instrument, prior to its installation on the spacecraft. Credit: NASA Goddard/Debbie McCallum

Ο νέος ραδιοσταθμός ονομάζεται Crater Live και αναπτύχθηκε στο Πανεπιστήμιο του Νιου Χάμπσαϊρ. Αντλεί δεδομένα από το όργανο Crater (Cosmic Ray Telescope for the Effects of Radiation) του δορυφόρου LRO. Το Crater διαθέτει έξι ανιχνευτές που καταγράφουν τα ενεργητικά σωματίδια τόσο της κοσμικής ακτινοβολίας όσο και των ηλιακών εκρήξεων.

Το όργανο επιτελεί δύο λειτουργίες: αφενός, μετράει την επίδραση της ακτινοβολίας σε ένα υλικό που μοιάζει με τους ανθρώπινους ιστούς -αυτό βοηθά τους επιστήμονες να κατανοήσουν πώς η έκθεση στην ακτινοβολία θα επηρέαζε ένα ανθρώπινο πλήρωμα. Αφετέρου, μελετά την επίδραση της ακτινοβολίας στην ίδια τη σεληνιακή επιφάνεια.

Κάθε σωματίδιο που προσκρούει στους ανιχνευτές καταγράφεται ως ένα «κλικ». Οι μετρήσεις μεταδίδονται στο Crater Live, όπου ειδικό λογισμικό μετατρέπει τα κλικ σε τόνους μιας κλίμακας τεσσάρων οκτάβων. Όσο χαμηλότερη είναι η συχνότητα του ήχου, τόσο μικρότερα είναι τα επίπεδα ακτινοβολίας.

Επιπλέον, το λογισμικό καθορίζει το κλειδί της μελωδίας και το όργανο που θα ακούγεται με βάση την πρόσφατη δραστηριότητα: τα χαμηλότερα επίπεδα αντιστοιχούν στο πιάνο, ενώ τα υψηλότερα στον ήχο του μπάντζου.

Ο ραδιοσταθμός λειτουργεί σε πραγματικό χρόνο, όχι όμως αδιαλείπτως: Το LRO χάνει την επαφή με τη Γη για περίπου μια ώρα όταν περνά πάνω από την αθέατη πλευρά της Σελήνης. Σε αυτό το διάστημα αναπαράγει τη δραστηριότητα της προηγούμενης ώρας.