Researchers
examined the iron bead of Gkerzech with scanner and created 3D models of the
structure of (Open University)archaeologists struggling for decades to explain
how the few iron artifacts constructed that found for example in the tomb of Tutankhamun
– the Egyptians supposedly did not know then how to melt this metal. New study
in the UK shows now confirmed a seemingly unlikely theory, according to which
iron in these objects came from meteorites.
Θα
μπορούσαν να αποτελούν απλώς ένα ακόμη προϊστορικό δείγμα του ότι στον άνθρωπο
πάντα άρεσε να «στολίζεται». Οι ηλικίας άνω των 5.000 ετών χάντρες που έχουν
βρεθεί στην Αίγυπτο, σε ένα νεκροταφείο της προδυναστικής περιόδου,
περιβάλλονται όμως από ένα μοναδικό μυστήριο: είναι φτιαγμένες από σίδηρο σε
μια εποχή που ακόμη ο σίδηρος δεν είχε εξορυχθεί. Πριν από μερικούς μήνες μια
μελέτη είχε υποδείξει ότι μάλλον κατασκευάστηκαν από μέταλλο μετεωρίτη. Τώρα
μια ομάδα επιστημόνων επιβεβαιώνει αυτή την άποψη αποδεικνύοντας πέραν πάσης
αμφιβολίας ότι προήλθαν πραγματικά εξ ουρανού.
Επίσης,
αποκαλύπτοντας τον τρόπο με τον οποίο είναι φτιαγμένες οι σιδερένιες χάντρες,
οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η κατεργασία του σιδήρου έχει… εξωγήινη
προέλευση καθώς οι μετεωρίτες πρόσφεραν στους κατοίκους της Γης την ευκαιρία να
αναπτύξουν την τέχνη της σιδηρουργίας χιλιετίες προτού μπορέσουν να εξορύξουν
το μέταλλο από τον δικό μας πλανήτη.
Οι χάντρες του Γκερζέχ, όπως είναι γνωστές από το χωριό κοντά στο οποίο έχουν βρεθεί, θεωρούνται τα αρχαιότερα τέχνεργα από σίδηρο που έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα. Καθώς τοποθετούνται χρονικά γύρω στο 3200 π.Χ. - δύο χιλιετίες πριν από την Εποχή του Σιδήρου - αποτέλεσαν συχνά εδώ και δεκαετίες πηγή απορίας και αντικείμενο μελέτης για τους αρχαιολόγους.
Οι χάντρες του Γκερζέχ, όπως είναι γνωστές από το χωριό κοντά στο οποίο έχουν βρεθεί, θεωρούνται τα αρχαιότερα τέχνεργα από σίδηρο που έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα. Καθώς τοποθετούνται χρονικά γύρω στο 3200 π.Χ. - δύο χιλιετίες πριν από την Εποχή του Σιδήρου - αποτέλεσαν συχνά εδώ και δεκαετίες πηγή απορίας και αντικείμενο μελέτης για τους αρχαιολόγους.
Τον
περασμένο Μάιο ερευνητές του Ανοιχτού Πανεπιστημίου του Μίλτον Κέινς εξέτασαν
μία από αυτές (η οποία βρίσκεται στο Μουσείο του Μάντσεστερ) με αξονικό
τομογράφο και ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης.
Διαπίστωσαν ότι ο σίδηρός της περιείχε νικέλιο κατά 30% - ένδειξη ότι μάλλον προέρχεται από μετεωρίτη - ενώ η κρυσταλλική δομή του ήταν χαρακτηριστική των μεταλλικών μετεωριτών που έχουν υποστεί βραδεία ψύξη στο εσωτερικό μεγάλων αστεροειδών.
Διαπίστωσαν ότι ο σίδηρός της περιείχε νικέλιο κατά 30% - ένδειξη ότι μάλλον προέρχεται από μετεωρίτη - ενώ η κρυσταλλική δομή του ήταν χαρακτηριστική των μεταλλικών μετεωριτών που έχουν υποστεί βραδεία ψύξη στο εσωτερικό μεγάλων αστεροειδών.
Μελέτη με ακτίνες νετρονίων
The FEI Quanta 200
was used to analyze an 5,300+ year old Egyptian bead. Dr Joyce Tyldesley, a
Senior Lecturer in Egyptology at the University of Manchester, worked with
Project Leader Diane Johnson of OU. She said: "To the ancient Egyptians,
[iron] was a rare and beautiful material which, as it fell from the sky, surely
had some magical/religious properties. They therefore used this remarkable
metal to create small objects of beauty and religious significance which were
so important to them that they chose to include them in their graves." Photo
Credit: Nature Protocols
Επιστήμονες
του University College του Λονδίνου με επικεφαλής τον Τίλο Ρέρεν
αποφάσισαν να διερευνήσουν το ζήτημα περαιτέρω. Εξέτασαν περισσότερες χάντρες -
εννέα στον αριθμό, από τη συλλογή του Μουσείου Petrie - με μια πιο αναλυτική τεχνική,
χρησιμοποιώντας ακτίνες νετρονίων και ακτίνες -γ. Η ανάλυση έδειξε την πλήρη
σύσταση του κράματος του σιδήρου από το οποίο είναι κατασκευασμένα τα αρχαία
κοσμήματα, αποκαλύπτοντας ότι περιέχει σε υψηλές συγκεντρώσεις νικέλιο,
κοβάλτιο, φωσφόρο και γερμάνιο.
Το
γεγονός ότι τα στοιχεία αυτά υπάρχουν μόνο σε απειροελάχιστες ποσότητες στον
σίδηρο που εξορύσσεται από τη Γη, τονίζουν οι ερευνητές στο σχετικό άρθρο τους
στην επιθεώρηση «Journal of
Archaeological
Science», επιβεβαιώνει
απόλυτα την εξωγήινη προέλευση του μετάλλου των αινιγματικών χαντρών.
«Το
συναρπαστικό αποτέλεσμα αυτής της έρευνας είναι ότι για πρώτη φορά μπορέσαμε να
δείξουμε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι σε αυτές τις χάντρες υπάρχουν
χαρακτηριστικά ιχνοστοιχεία όπως το κοβάλτιο και το γερμάνιο, σε επίπεδα τα
οποία συναντώνται μόνο σε μετεωριτικό σίδηρο» δήλωσε σε σχετικό δελτίο Τύπου ο
καθηγητής Ρέρεν.
Προωθημένη τέχνη
Researchers have
shown that ancient Egyptian iron beads held at the UCL Petrie Museum were
hammered from pieces of meteorites, rather than iron ore. The objects, which
trace their origins to outer space, also predate the emergence of iron smelting
by two millennia. (Credit: UCL
Petrie Museum/Rob Eagle)
Εκτός
από τη σύσταση του μετάλλου, η τεχνική που εφάρμοσαν ο δρ Ρέρεν και οι
συνεργάτες του έδειξε και τη μέθοδο της κατασκευής των κυλινδρικών χαντρών.
«Είμαστε επίσης ενθουσιασμένοι γιατί μπορέσαμε να δούμε την εσωτερική δομή των
χαντρών αποκαλύπτοντας πώς τυλίχθηκαν και σφυρηλατήθηκαν» πρόσθεσε ο
αρχαιολόγος.
«Πρόκειται
για μια τεχνολογία κατασκευής των λίθινων χαντρών πολύ διαφορετική από τη
συνηθισμένη την εποχή εκείνη και δείχνει μια πολύ προωθημένη κατανόηση της
επεξεργασίας ενός τόσο δύσκολου υλικού».
Οι
χάντρες του Γκερζέχ αποτελούσαν μέρος ενός περιδέραιου με στοιχεία από χρυσό
και πολύτιμους λίθους. Οι σιδερένιες χάντρες είναι φτιαγμένες με εντελώς
διαφορετικό τρόπο από αυτόν που έχει χρησιμοποιηθεί για τα στοιχεία από χρυσό: ο σίδηρος έχει σφυρηλατηθεί σε φύλλο και μετά έχει τυλιχθεί σε κύλινδρο. Το
γεγονός ότι οι κάτοικοι της προδυναστικής περιόδου της Αιγύπτου γνώριζαν πώς να
επεξεργαστούν ένα τόσο διαφορετικό και σκληρό υλικό υποδηλώνει σύμφωνα με τον
καθηγητή Ρέρεν ότι οι άνθρωποι είχαν αναπτύξει την τέχνη της σιδηρουργίας
χιλιετίες προτού κατορθώσουν να εξορύξουν τον σίδηρο, χάρη στα μετέωρα που
έφθαναν στη Γη.