Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Παρασκευή 17 Νοεμβρίου 2017

Στην Σαουδική Αραβία η αρχαιότερη «σκυλογραφία». These may be the world’s first images of dogs—and they’re wearing leashes

Βρέθηκε χαραγμένη σε βράχο. Carved into a sandstone cliff on the edge of a bygone river in the Arabian Desert, a hunter draws his bow for the kill. He is accompanied by 13 dogs, each with its own coat markings; two animals have lines running from their necks to the man’s waist. The engravings likely date back more than 8000 years, making them the earliest depictions of dogs, a new study reveals. And those lines are probably leashes, suggesting that humans mastered the art of training and controlling dogs thousands of years earlier than previously thought. Credit: M.Guagnin et al., Journal of Anthropological Archaeology, 2017

Η αρχαιότερη απεικόνιση σκύλων, ηλικίας 8.000-9.000 ετών, εντοπίστηκε χαραγμένη σε βράχο στην έρημο της Σαουδικής Αραβίας και φαίνεται να επιβεβαιώνει τις θεωρίες των επιστημόνων σχετικά με την… προϊστορία του αποκαλούμενου «καλύτερου φίλου του ανθρώπου». Τα χαρακτηριστικά των εξημερωμένων σκύλων της βραχογραφίας μοιάζουν πολύ με αυτά του σκύλου της Χαναάν, ο οποίος θεωρείται από τις αρχαιότερες ράτσες σκύλων που ζουν σήμερα στον πλανήτη.

Η βραχογραφία έχει βρεθεί μαζί με πλήθος άλλων στο Σουβαϊμίς, μια περιοχή στην έρημο της Βορειοδυτικής Σαουδικής Αραβίας την οποία κάποτε διέτρεχαν ποταμοί δίνοντας ζωή σε πλούσια βλάστηση. Πρόκειται για μια σκηνή κυνηγιού στην οποία ένας άνδρας συνοδεύεται από 13 σκύλους. Δυο από αυτούς έχουν γύρω από τον λαιμό τους μια γραμμή σαν σχοινί η οποία καταλήγει να «δένεται» γύρω από τη μέση του κυνηγού.

A human and a pack of dogs hunting an equid and its young. (Guagnin et al., J. Anthropol. Archaeol, 2017)

Εδώ και τρία χρόνια ερευνητές με επικεφαλής τη Μαρία Γκουάγκνιν, αρχαιολόγο από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας στην Ιένα της Γερμανίας, σε συνεργασία με την Επιτροπή Τουρισμού και Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Σαουδικής Αραβίας, καταγράφουν τις περίπου 1.300 βραχογραφίες που έχουν βρεθεί στο Σουβαϊμίς και στη γειτονική Τζουμπά, οι οποίες απεικονίζουν σχεδόν 7.000 ζώα και ανθρώπους.

Saudi find may reveal how humans harnessed early dogs to survive. Credit: Science Magazine

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται κυνηγετικοί σκύλοι (196 στο Σουβαϊμίς και 193 στη Τζουμπά). Όλοι είναι μεσαίου μεγέθους, με όρθια αφτιά, κοντό ρύγχος και γυριστή ουρά, χαρακτηριστικά τα οποία αποτελούν «σήμα κατατεθέν» των εξημερωμένων σκύλων. Σε κάποιες σκηνές οι σκύλοι «αγριεύουν» αντιμέτωποι με έναν άγριο γάιδαρο, σε άλλες δαγκώνουν τον λαιμό ενός αγριοκάτσικου ή μιας γαζέλας ενώ σε πολλές είναι δεμένοι σε ανθρώπους οι οποίο κρατούν τόξο και βέλος.

Οι βραχογραφίες δεν μπορούν να χρονολογηθούν άμεσα, με βάση όμως την αλληλουχία των σκαλισμένων απεικονίσεων, τη φθορά των βράχων και την έλευση της κτηνοτροφίας οι ερευνητές τοποθετούν τις εικόνες των σκύλων τουλάχιστον στα 8.000-9.000 χρόνια πριν το σήμερα. Γενικώς οι επιστήμονες συμφωνούν στο ότι ο σκύλος υπήρξε μάλλον το πρώτο ζώο που εξημέρωσε ο άνθρωπος, όμως το «χρονικό παράθυρο» στο οποίο τοποθετούν αυτή την εξημέρωση είναι πολύ μεγάλο, καθώς κυμαίνεται από τα 15.000 ως τα 30.000 χρόνια πριν το σήμερα.

Οι πανάρχαιοι σκύλοι έμοιαζαν με τους σύγχρονους σκύλους της Χαναάν, που θεωρούνται από τις παλαιότερες ράτσες στον πλανήτη. The ancient hunting dogs of Saudi Arabia (bottom) may have resembled the Canaan breed of dog (top). (Top to bottom): Alexandra Baranova/Wikimedia Commons; M.Guagnin et al., Journal of Anthropological Archaeology, 2017

Η Αντζελα Πέρι, ζωοαρχαιολόγος στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ Εξελικτικής Ζωολογίας στη Λειψία η οποία συνυπογράφει με τη Μαρία Γκουάγκνιν τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Anthropological Archaeology», επισημαίνει ότι οι σκύλοι μοιάζουν πολύ με τον σκύλο της Χαναάν, ένα «αγριόσκυλο» που ζει σήμερα στις ερήμους της Μέσης Ανατολής. Σύμφωνα με την κυρία Πέρι η ομοιότητα αυτή ενδέχεται να υποδηλώνει ότι οι αρχαίοι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες που σκάλισαν αυτές τις εικόνες είτε εξέτρεφαν σκύλους οι οποίοι είχαν ήδη εξημερωθεί και προσαρμοστεί ώστε να κυνηγούν στην έρημο είτε εξημέρωσαν άγριους σκύλους της Αραβικής Χερσονήσου ανεξάρτητα και μεταγενέστερα από την εξημέρωση των σκύλων σε άλλα σημεία του πλανήτη.




Εντοπίστηκε απολιθωμένο δάσος στην Ανταρκτική. 280-Million-Year-Old Fossil Forest Discovered in … Antarctica

Επιβεβαιώνεται ότι η παγωμένη ήπειρος ήταν κάποτε ένας... πράσινος παράδεισος. Ένα από τα απολιθωμένα δέντρα που ανακάλυψαν οι ερευνητές στην Ανταρκτική. A 280-million-year-old tree stump still attached to its roots in Antarctica. Plants grew on what is today the iciest continent from 400 million to 14 million years ago. Understanding ancient polar forests might help researchers develop predictions about how trees will react as man-made climate change warms the globe. Credit: Erik Gulbranson

Πλήθος ευρημάτων τα τελευταία χρόνια υποδεικνύουν ότι κοντινότερο αλλά και μακρινό παρελθόν η Ανταρκτική δεν ήταν πάντοτε η παγωμένη ήπειρος που όλοι γνωρίζουμε αλλά κάποτε ήταν ένας τροπικός παράδεισος! Μια νέα ανακάλυψη έρχεται να ενισχύσει αυτή την αναπάντεχη για εμάς εικόνα της Ανταρκτικής.

Erik Gulbranson, paleoecologist and visiting assistant professor at UWM, studies some of the fossilized trees he brought back from Antarctica. Gulbranson is returning there for further research this year. Credit: UWM Photo/Troye Fox

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Ουισκόνσιν-Μιλγουόκι στις ΗΠΑ ανακάλυψαν απολιθωμένα δέντρα που ανήκαν σε ένα δάσος που υπήρχε πριν από 280 εκ. έτη στην Ανταρκτική. Οι ερευνητές εντόπισαν τα δέντρα στα Τρανσανταρκτικά Ορη τα οποία χωρίζουν την Ανατολική από την Δυτική Ανταρκτική.

Οι ειδικοί με βάση και αυτά τα νέα ευρήματα εκτιμούν ότι η Ανταρκτική για περίπου 400 εκ. έτη ήταν μια γενικά πράσινη ήπειρος. Πιστεύουν ότι η Ανταρκτική κάποιες περιόδους είχε πιο έντονη βλάστηση και μεγάλης ποικιλίας οικοσυστήματα και άλλες λιγότερο αλλά γενικά ήταν μια περιοχή φιλόξενη στην ζωή. Η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι πριν από περίπου 14 εκ. έτη οι συνθήκες στον πλανήτη άλλαξαν και μετέτρεψαν την Ανταρκτική στον παγωμένο κόσμο που γνωρίζουμε σήμερα.

Η εξέλιξη της Ανταρκτικής βοηθά τους επιστήμονες να προβλέψουν τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών στην Γη στο κοντινό αλλά και απώτερο μέλλον. Όπως αναφέρουν είναι πιθανό και μάλιστα σύντομα η «λευκή» ήπειρος να αποκτήσει και πάλι πράσινο χρώμα.

Τροπικός παράδεισος

A research team led by University of Wisconsin-Milwaukee paleoecologist Erik Gulbranson has found the fossil remnants of a Permian-age forest on the frozen slopes of the McIntyre Promontory in the Transantarctic Mountains. Dr. Erik Gulbranson working in Antarctica. Image credit: Peter Rejcek, NSF

Προηγούμενες έρευνες είχαν αποκαλύψει ευρήματα κάτω από τον πυθμένα της Ανταρκτικής Χερσονήσου τα οποία έδειχναν ότι στο παρελθόν διέθετε έντονη βλάστηση. Με κάποιους να κάνουν λόγο για ένα «τροπικό παράδεισο». Η μελέτη των ευρημάτων από τις γεωλογικές έρευνες στην Ανταρκτική (ειδικά τα απολιθώματα γύρης) σε συνδυασμό με δορυφορικές παρατηρήσεις και ατμοσφαιρικές αναλύσεις σε όλη την Γη οδηγούν τους ειδικούς στο συμπέρασμα ότι στη διάρκεια των τελευταίων 100 εκατομμυρίων ετών η Ανταρκτική ήταν κατά βάση πράσινη και μάλιστα ορισμένες εποχές ήταν καλυμμένη από τροπικά δάση πριν τελικά επικρατήσουν οι πάγοι.

«Η Ανταρκτική ήταν ένας πανέμορφος καταπράσινος τόπος. Υπήρχαν τροπικές συνθήκες και ζούσαν εκεί πολλά είδη θηλαστικών όπως πόσουμ και κάστορες. Μόνο στην πρόσφατη γεωλογική ιστορία της Ανταρκτικής κυριαρχεί το κρύο» υποστηρίζει η Τζέιν Φράνσις, καθηγήτρια της Σχολής Γης και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου του Λιντς.