Ilya Pavlovich
Spichenkov, Street musicians, 2019. Η εμπειρία της μουσικής ακρόασης μπορεί να
χαρτογραφηθεί μέσω τουλάχιστον 13 διαφορετικών συναισθημάτων – ιδού ποια είναι
αυτά. Researchers discover how people from the US and China respond to
different genres of music and translate the data into an interactive audio map.
Findings suggest there are 13 overall categories of experience preserved across
cultures that correspond with specific feelings.
Tο τραγούδι «The Shape of You» του Εντ Σίραν προκαλεί χαρά. Όσο για το «Careless Whispers» του Τζορτζ Μάικλ το συναίσθημα που γεννά
θα μπορούσε να μεταφερθεί ως ένα… ω λα λα (αυτό της ακαταμάχητης έλξης)!
Ερευνητές
του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ πραγματοποίησαν μια… μουσική
μελέτη σε περισσότερα από 2.500 άτομα στις ΗΠΑ και την Κίνα σχετικά με τη
συναισθηματική τους απόκριση σε χιλιάδες τραγούδια από πολλά είδη,
συμπεριλαμβανομένων της ροκ, της τζαζ, της παραδοσιακής μουσικής, της κλασικής
μουσικής και της χέβι μέταλ.
Τι
ανακάλυψαν, σύμφωνα με δημοσίευση στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences»; Ότι η υποκειμενική εμπειρία της ακρόασης
μουσικής μπορεί να «χαρτογραφηθεί» μέσω τουλάχιστον 13 διαφορετικών
συναισθημάτων και συγκεκριμένα των: διασκέδαση, χαρά, ερωτισμός, ομορφιά,
χαλάρωση, θλίψη, ονειροπόληση, θρίαμβος, άγχος, φόβος, ενόχληση, πρόκληση,
ενθουσιασμός.
«Καταγράψαμε
το μεγαλύτερο φάσμα συναισθημάτων που οι άνθρωποι βιώνουν οικουμενικά μέσω της
γλώσσας της μουσικής» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κύριος συγγραφέας της νέας
μελέτης Ντάκερ Κέλτνερ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ.
Ο
διαδραστικός «ακουστικός χάρτης»
Scientists mapped
music samples according to the 13 key emotions triggered in more than 2,500
people in the United States and China when they listened to the audio clips. Image is credited to Alan Cowen.
Μάλιστα,
ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης, διδακτορικός φοιτητής στις Νευροεπιστήμες Αλαν
Κάουεν δημιούργησε με βάση τα δεδομένα έναν διαδραστικό «ακουστικό χάρτη». (https://www.ocf.berkeley.edu/∼acowen/music.html)
Οι
επισκέπτες αυτού του χάρτη μπορούν να κινούν τον κέρσορά τους ώστε να ακούνε
χιλιάδες αποσπάσματα από μουσικά κομμάτια και να ανακαλύπτουν, μεταξύ άλλων, αν
η δική τους συναισθηματική αντίδραση ταιριάζει με εκείνη που είχαν άλλα άτομα
από άλλες κουλτούρες ακούγοντας τα ίδια μουσικά αποσπάσματα.
Προκειμένου
να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές συνέλεξαν περισσότερα από
2.500 άτομα από την πλατφόρμα crowdsourcing
(πληθοπορισμού στα ελληνικά) Mechanical Turk
της Amazon. Αρχικώς οι
εθελοντές «δοκίμασαν» χιλιάδες μουσικά βίντεο στο Youtube τα οποία ξυπνούσαν πολλά και διαφορετικά
συναισθήματα- έτσι δημιουργήθηκε αρχικώς μια λίστα μουσικών αποσπασμάτων για
χρήση στα πειράματα.
Στη
συνέχεια, σχεδόν 2.000 άτομα αξιολόγησαν περί τα 40 διαφορετικά μουσικά
δείγματα με βάση 28 διαφορετικές κατηγορίες συναισθήματος, καθώς και με βάση
μια κλίμακα «θετικότητας» και «αρνητικότητας» αλλά και μια κλίμακα «διέγερσης».
Μέσω στατιστικής ανάλυσης οι επιστήμονες κατέληξαν στις 13 κατηγορίες
συναισθημάτων που φάνηκε να είναι κοινές στους εθελοντές, ακόμη και αν
προέρχονταν από διαφορετικές κουλτούρες.
Μελωδικά
παραδείγματα
Ιδού
μερικά παραδείγματα, σχετικά με το τι συναισθήματα προκαλούσαν διαφορετικά
μουσικά κομμάτια: Οι «Τέσσερις Εποχές» του Βιβάλντι έκαναν τους εθελοντές να
νιώθουν ενεργητικότητα. Το «Rock
the Casbah» των Clash τους ξεσήκωνε, το «Let’s Stay Together» του Αλ Γκριν ξυπνούσε τον αισθησιασμό ενώ το «Somewhere over the Rainbow» του Ισραήλ Καμακαγουιγουόλε προκαλούσε
χαρά.
Σε
γενικό πλαίσιο η χέβι μέταλ μουσική χαρακτηρίστηκε από τους περισσότερους ως
προκλητική ενώ το μουσικό θέμα από τη διάσημη σκηνή στο ντους της ταινίας
«Ψυχώ» φάνηκε να προκαλεί κατά γενική ομολογία φόβο (όπως ακριβώς επιθυμούσε
προφανώς και ο δημιουργός του).
«Η
μουσική είναι μια οικουμενική γλώσσα, ωστόσο δεν δείχνουμε συχνά τη δέουσα
προσοχή στο τι ‘λέει’ ή στο πώς γίνεται αντιληπτή» ανέφερε ο δρ Κάουεν και
κατέληξε σημειώνοντας ότι «θέλαμε να κάνουμε ένα πρώτο σημαντικό βήμα
προκειμένου να λύσουμε το μυστήριο σχετικά με το πώς η μουσική μπορεί να
ξυπνήσει τόσο πολλά συναισθήματα με τόσο πολλές αποχρώσεις».
Οι πιθανές
εφαρμογές
Σύμφωνα
με τους ερευνητές, πιθανές εφαρμογές αυτών των ευρημάτων θα μπορούσαν να
αφορούν νέες ψυχολογικές και ψυχιατρικές θεραπείες αλλά ακόμη και υπηρεσίες streaming μουσικής όπως το Spotify ώστε να προσαρμόζουν τους αλγορίθμους τους
στα γούστα των πελατών τους (ακόμη και με στόχο να τους φτιάξουν τη διάθεση).
Πηγές: Alan
S. Cowen, Xia Fang, Disa Sauter, Dacher Keltner. What music makes us
feel: At least 13 dimensions organize subjective experiences associated with
music across different cultures. Proceedings of the National
Academy of Sciences, 2020; 201910704 DOI: 10.1073/pnas.1910704117 - https://neurosciencenews.com/music-13-emotions-15407/ - https://www.tovima.gr/2020/01/09/science/o-xartis-ton-synaisthimaton-pou-mas-genna-i-mousiki/
