Ύπνος με διακοπές ίσον... καθόλου ύπνος. Interrupted sleep can be as physically detrimental as no sleep at all

John William Waterhouse, Sleep and his Half-brother Death, 1874. Η πρώτη μελέτη σχετικά με την επίδραση του διακοπτόμενου ύπνου στον οργανισμό έδειξε σοβαρές επιδράσεις στις γνωστικές ικανότητες, στην προσοχή και στη διάθεση. Interrupted sleep can be as physically detrimental as no sleep at all, researchers explain in a first of its kind study. In the study, the investigators establish a causal link between interrupted sleep patterns and compromised cognitive abilities, shortened attention spans, and negative moods. The researchers discovered that interrupted sleep is equivalent to no more than four consecutive hours of sleep.

Το γνώριμο κλάμα μέσα στη νύχτα, η επίσκεψη στην κούνια για τάισμα ή αλλαγή πάνας, ο «ψευτοΰπνος» για λίγο και μετά... ξανά μία από τα ίδια. Αυτό είναι το μοτίβο του ύπνου των περισσότερων νέων γονέων οι οποίοι συχνά αναφέρουν πως αισθάνονται το πρωί ακόμη πιο εξουθενωμένοι από ό,τι την ώρα που έπεσαν για ύπνο το προηγούμενο βράδυ.

Τώρα για πρώτη φορά ερευνητές από τη Σχολή Ψυχολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, με επικεφαλής τον καθηγητή Αβι Σάντεχ, διεξήγαγαν μελέτη η οποία εξηγεί για ποιον λόγο ο ύπνος με διακοπές μπορεί να κοστίζει στην υγεία όσο και ο καθόλου (ή ελάχιστος) ύπνος. Με δημοσίευσή τους στο επιστημονικό έντυπο «Sleep Medicine» οι ερευνητές αναφέρουν ότι υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ του μοτίβου του διακοπτόμενου ύπνου και προβλημάτων στις γνωστικές ικανότητες, στην προσοχή και στη διάθεση. Συγκεκριμένα οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ο διακοπτόμενος ύπνος αντιστοιχεί σε μόλις τέσσερις ώρες συνεχόμενου ύπνου τη νύχτα (και στα όσα οι τόσο λίγες ώρες ύπνου συνεπάγονται για τον οργανισμό).

Η πρώτη μελέτη του (διακοπτόμενου) είδους

"The sleep of many parents is often disrupted by external sources such as a crying baby demanding care during the night. Doctors on call, who may receive several phone calls a night, also experience disruptions," said Prof. Sadeh. "These night wakings could be relatively short -- only five to ten minutes -- but they disrupt the natural sleep rhythm. The impact of such night wakings on an individual's daytime alertness, mood, and cognitive abilities had never been studied. Our study is the first to demonstrate seriously deleterious cognitive and emotional effects." Credit: © inesbazdar / Fotolia

«Ο ύπνος πολλών νέων γονέων διακόπτεται τη νύχτα εξαιτίας του μωρού τους που κλαίει. Αλλά και οι γιατροί μπορεί να έχουν μοτίβα διακοπτόμενου ύπνου καθώς είναι πιθανόν να κληθούν μέσα στη νύχτα για να αντιμετωπίσουν κάποιο περιστατικό» είπε ο δρ Σάντεχ και προσέθεσε: «Είναι πιθανόν κάποιος να ξυπνά για λίγο μόνο, για πέντε ως δέκα λεπτά, ωστόσο και αυτό το μικρό χρονικό διάστημα είναι αρκετό για να προκαλέσει προβλήματα στον φυσικό ρυθμό του ύπνου. Η επίδραση του ύπνου με διακοπές στην εγρήγορση του ατόμου κατά τη διάρκεια της ημέρας αλλά και στη διάθεσή του και στις γνωστικές ικανότητές του δεν είχε ποτέ μελετηθεί στο παρελθόν. Η μελέτη μας είναι η πρώτη που δείχνει σοβαρές γνωστικές και συναισθηματικές επιδράσεις».

Ο δρ Σάντεχ διευθύνει μια κλινική ύπνου στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και κύριο καθήκον του είναι να δίνει συμβουλές στα εξουθενωμένα ζευγάρια που φθάνουν σε εκείνον σε απόγνωση εξαιτίας της κούρασης που συνεπάγεται ένα μωρό το οποίο ξυπνά συνέχεια μέσα στη νύχτα. Όπως ο ίδιος λέει, «συμβουλεύοντας αυτούς τους γονείς μου έκανε εντύπωση ότι δεν είχε εξεταστεί συστηματικά ο ρόλος των πολλαπλών ξυπνημάτων μέσα στη νύχτα για τον οργανισμό. Πολλές παλαιότερες μελέτες είχαν δείξει κάποια συσχέτιση με προβλήματα, αλλά καμία δεν είχε αποδείξει αιτιώδη σχέση. Η μελέτη μας αποδεικνύει ότι ο διακοπτόμενος ύπνος σε φυσιολογικά άτομα οδηγεί σαφώς σε προβλήματα στην προσοχή και σε αρνητική διάθεση».

Πώς έγινε το πείραμα

Η μελέτη διεξήχθη σε φοιτητές της Σχολής Ψυχολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ. Τα μοτίβα ύπνου τους ελέγχθηκαν μέσω συσκευών που έμοιαζαν με ρολόγια χειρός. Οι εθελοντές τα φορούσαν στον καρπό τους και εκείνα ανίχνευαν πότε ήταν ξύπνιοι και πότε κοιμούνταν. Οι φοιτητές κοιμήθηκαν το πρώτο βράδυ επί ένα οκτάωρο χωρίς διακοπές, ωστόσο τη δεύτερη νύχτα αναγκάστηκαν να ξυπνήσουν τέσσερις φορές λόγω (ενοχλητικών) εξωγενών παραγόντων: είτε χτυπούσαν τηλέφωνα είτε τους ζητούσαν να κάνουν κάτι στον υπολογιστή προτού πάνε και πάλι για ύπνο μετά από 10-15 λεπτά. Τα πρωινά έπειτα από κάθε βραδιά τούς ζητήθηκε να κάνουν κάποια τεστ σε υπολογιστή προκειμένου να εκτιμηθούν η εγρήγορση και η προσοχή τους, ενώ επίσης συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια για να προσδιοριστεί η διάθεσή τους. Από το πείραμα προέκυψε άμεση σύνδεση μεταξύ προβλημάτων στην προσοχή και στη διάθεση με τις διακοπές στον ύπνο - και μάλιστα έπειτα από μόλις μία νύχτα διακοπτόμενου ύπνου.

Αρνητικές επιδράσεις έπειτα από μόλις μία νύχτα

Louis Joseph Raphael Collin, Sleep, 1873. Ο διακοπτόμενος ύπνος μέσα στη νύχτα οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα στις γνωστικές ικανότητες, στην προσοχή και στη διάθεση, σύμφωνα με μελέτη. Whether you're missing entire chunks of sleep or only getting a couple hours at a time, your health will begin to suffer.

«Η μελέτη μας έδειξε τις επιδράσεις έπειτα από μόλις μία νύχτα ανήσυχου ύπνου. Γνωρίζουμε όμως ότι οι επιδράσεις αυτές συσσωρεύονται και έτσι το κόστος για τους νέους γονείς που ξυπνούν τρεις ως και δέκα φορές μέσα στη νύχτα επί μήνες είναι τεράστιο. Εκτός από τις αρνητικές επιδράσεις στο σώμα, ο διακοπτόμενος ύπνος οδηγεί και σε συναισθήματα θυμού των γονέων προς τα βρέφη τους και μετά σε ενοχές για αυτά τα αρνητικά συναισθήματα» σημείωσε ο επικεφαλής της μελέτης. Κατέληξε τονίζοντας ότι η έρευνα στο πεδίο του ύπνου έχει επικεντρωθεί τα τελευταία 50 χρόνια στην έλλειψη ύπνου αγνοώντας την επίδραση των συχνών ξυπνημάτων μέσα στη νύχτα. «Ελπίζω ότι η μελέτη μας θα φέρει το πρόβλημα στο προσκήνιο για τους ερευνητές και τους κλινικούς γιατρούς, οι οποίοι θα πρέπει να αναγνωρίσουν το τεράστιο τίμημα που πληρώνουν τα άτομα που αναγκάζονται να ξυπνούν συχνά μέσα στη νύχτα».

Η ερευνητική ομάδα του δρος Σάντεχ αναζητεί αυτή τη στιγμή παρεμβάσεις ώστε τα βρέφη να κοιμούνται χωρίς διακοπές μέσα στη νύχτα κάνοντας έτσι ένα μεγάλο «δώρο» και στους γονείς τους.

H Rosetta αποκαλύπτει τον “διπλό” κομήτη. Rosetta Zooms Toward an Extraordinary Comet

Όπως φαίνεται πρόκειται για δυο σώματα τα οποία συκρατούνται μεταξύ τους και κινούνται μαζί στο Διάστημα. Αριστερά η αρχική εικόνα του κομήτη και δεξιά η ίδια εικόνα μετά από επεξεργασία. Raw pixelated image of the comet (left) and after smoothing. Credit: ESA / Rosetta / MPS για OSIRIS Team MPS / UPD / LAM / ΙΑΑ / SSO / INTA / UPM / DASP / IDA

Ο κομήτης τον οποίο προσεγγίζει η ευρωπαϊκή αποστολή Rosetta φαίνεται ότι είναι στην πραγματικότητα δύο σώματα που συγκρατούνται χαλαρά μεταξύ τους και κινούνται μαζί στο Διάστημα. Και η ανώμαλη επιφάνειά τους ίσως δυσκολέψει την επιχείρηση προσεδάφισης.

Χωρισμένος στα δύο 

Η εικόνα GIF, η οποία δημιουργήθηκε από τη συρραφή διαδοχικών λήψεων, δείχνει τον κομήτη να εκτελεί μια πλήρη περιστροφή με περίοδο 12,4 ωρών. Comet 67P/C-G photographed from a distance of about 7,500 miles (12,000 km) on July 14. Credits: ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team MPS/UPD/LAM/IAA/SSO/INTA/UPM/DASP/IDA

Οι θολές εικόνες που δημοσιοποίησε την Πέμπτη η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA λήφθηκαν στις 14 Ιουλίου από απόσταση 12.000 χιλιομέτρων. Ο κομήτης 67/Ρ Τσουριούμοφ/Γερασιμένκο (67P/C-G) είναι χωρισμένος σε δύο τμήματα με σχήμα που θυμίζει πατάτα.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται κομήτης σαν τον 67/Ρ. Παρόμοια περίπτωση αποτελεί ο δυαδικός αστεροειδής 25143 Itokawa που εξερεύνησε το ιαπωνικό διαστημικό σκάφος Hayabusa 2005. Detailed view of the likely contact binary asteroid 25143 Itokawa visited by the Japanese spacecraft Hayabusa in 2005. Credit: JAXA

Παραμένει ασαφές αν ο κομήτης ήταν κάποτε ενιαίος και έσπασε, ή αν πρόκειται για διαφορετικά σώματα που πλησίασαν το ένα το άλλο και σχημάτισαν ένα «δυαδικό σύστημα επαφής», όπως το ονομάζουν οι αστρονόμοι. Δεν είναι εξάλλου η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται τέτοιος δυαδικός κομήτης.

Σε κάθε περίπτωση, το ανώμαλο σχήμα ίσως περιπλέξει την αποστολή. Το Rosetta, το οποίο εκτοξεύτηκε το 2004 και ξύπνησε από την κατάσταση αναμονής τον περασμένο Ιανουάριο, προγραμματίζεται να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον 67P/C-G τον Αύγουστο, οπότε θα αρχίσει τη λεπτομερή χαρτογράφηση της επιφάνειάς του.

Τον Νοέμβριο η επιχείρηση προσεδάφισης

The most difficult phase of the Rosetta mission is the final rendezvous with the fast-moving comet. The braking maneuvers taking place January-May 2014, will slow the spacecraft to 25 meters per second. As Rosetta drifts towards the heart of the comet, the mission team will try to avoid any comet dust and achieve good comet illumination conditions. The first camera images will dramatically improve calculations of the comet's position and orbit, as well as its size, shape and rotation. Since this takes place before Rosetta's cameras have imaged the comet, accurate calculations of Comet 67P/Churyumov-Gerasimenko's orbit, based on ground-based observations, are essential for a successful landing in November 2014.

Η αποστολή θα κορυφωθεί το Νοέμβριο, οπότε το Rosetta θα απελευθερώσει τη μικρή συσκευή Philae, η οποία θα επιχειρήσει να προσεδαφιστεί στον κομήτη. Το γεγονός ότι ο 67P/C-G είναι τόσο ανώμαλος δεν μπορεί παρά να περιπλέξει την επιλογή κατάλληλου σημείου για προσεδάφιση.

Περισσότερα στοιχεία αναμένονται σε τρεις εβδομάδες, οπότε το σκάφος θα πλησιάσει σε απόσταση 100 χιλιομέτρων και θα στείλει πιο ευκρινείς εικόνες.

Οι κομήτες, ή «διαστημικές χιονόμπαλες» όπως τις αποκαλούν πολλοί ερευνητές, αποτελούνται από σκόνη και πάγους και πιστεύεται ότι είναι κατάλοιπα από το σχηματισμό του Ηλιακού Συστήματος πριν από 4,6 δισ. χρόνια.

Η αποστολή Rosetta θα βοηθήσει στην κατανόηση των διαδικασιών από τις οποίες σχηματίστηκαν οι πλανήτες και ίσως προσφέρει νέα στοιχεία για τη θεωρία που θέλει τους κομήτες να έφεραν το νερό στη Γη.