Δευτέρα
9 Μαΐου 2016 από 2:12 μμ έως 8:23 μμ. Ο Ερμής θα φαίνεται σαν μια μαύρη κουκίδα
– το 1/150ό της διαμέτρου του Ήλιου- που θα διασχίζει αργά επί 7,5 περίπου ώρες
τον δίσκο του Ήλιου. Φωτογράφηση του φαινομένου κατά το παρελθόν. Έχουν
συνδυαστεί 37 διαφορετικές φωτογραφίες του Ήλιου τη στιγμή που ο Ερμής
βρισκόταν ακριβώς ανάμεσα στη Γη και τον Ηλιακό δίσκο. Οι θέσεις του Ερμή με την
πάροδο του χρόνου φαίνονται ως διαδοχικές κουκκίδες στον δίσκο του Ήλιου. On May
9, 2016, Mercury will appear to cross the face of the sun, as seen from Earth
in a rare solar transit that occurs just 13 times a century. IN THIS IMAGE: This
multiple-exposure view shows how Mercury transited across the face of the sun
on Nov. 8, 2006 during its last solar crossing. The 2016 Mercury transit occurs
on May 9. Credit: ESA/NASA/SOHO
Το
απόγευμα της Δευτέρας 9 Μαΐου 2016 θα έχουμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε στην
Ελλάδα ένα σπάνιο αστρονομικό φαινόμενο. Ο πλανήτης Ερμής θα βρεθεί ακριβώς
ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο. Αποτέλεσμα αυτής της κοσμικής συγκυρίας, η οποία
συμβαίνει κάθε 8 περίπου χρόνια, είναι να μπορούμε να δούμε τον Ερμή ως μια
σκοτεινή κουκκίδα η οποία κινείται με αργό ρυθμό πάνω στο δίσκο του Ήλιου.
Αστρονόμοι
του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το οποίο φέτος γιορτάζει τα 170 χρόνια από
την έναρξη της λειτουργίας του ως το πρώτο ερευνητικό Ίδρυμα της σύγχρονης
Ελλάδας, σε συνεργασία με ερασιτέχνες αστρονόμους της Ελληνικής Αστρονομικής
Ένωσης θα παρατηρήσουν το φαινόμενο από ειδικά τηλεσκόπια τα οποία θα
εγκατασταθούν στους κήπους του Αστεροσκοπείου στο λόφο των Νυμφών στο Θησείο. Το
φαινόμενο ξεκινά στις 2:12 μμ και ολοκληρώνεται με τη δύση του Ήλιου στις 8:23
μμ.
Προσοχή:
Δεν πρέπει να προσπαθήσουμε να παρατηρήσουμε το φαινόμενο με γυμνά μάτια ή
κιάλια. Ο Ερμής έχει φαινόμενη διάμετρο σχεδόν 180 φορές μικρότερη από αυτή του
Ήλιου και παρά το ότι βρίσκεται μπροστά από τον Ήλιο δεν ελαττώνει σημαντικά το
φως που φθάνει στα μάτια μας. Η χρήση ειδικών ηλιακών γυαλιών ή διαμορφωμένων
τηλεσκοπίων από ειδικούς είναι απαραίτητη για την παρατήρηση.
The planet Mercury
transiting in front of the sun in 2003, captured by a NASA satellite. Credit:
NASA/Goddard Space Flight Center Scientific Visualization Studio, Sam Freeland
(LMSAL), Dawn Myers (GSFC), Carolus J. Schrijver (LMSAL)
Εξειδικευμένο
προσωπικό θα βρίσκεται στο χώρο και θα είναι στη διάθεση τόσο των ΜΜΕ τα οποία
επιθυμούν να ενημερώσουν τους πολίτες για το φαινόμενο αυτό, αλλά και όλων των
Αθηναίων και επισκεπτών της πρωτεύουσας που θέλουν να μας επισκεφθούν και να
παρατηρήσουν το σπάνιο αυτό φαινόμενο μέσα από ένα ειδικό τηλεσκόπιο.
Τα
ιστορικά τηλεσκόπια του Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Θησείο αλλά και το μουσείο
του Κέντρου Επισκεπτών το οποίο περιλαμβάνει πλήθος επιστημονικών οργάνων του
19ου αιώνα, καθώς και ένα μοναδικό αντίγραφο του μηχανισμού των Αντικυθήρων, θα
είναι ανοικτά για το κοινό. Προτεινόμενη ώρα επίσκεψης είναι 3 μμ με 6 μμ. Για
περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την Δρ. Αναστασία-Φιόρη Μεταλληνού
στο Κέντρο Επισκεπτών του ΕΑΑ στο Θησείο στα τηλέφωνα 210-3490055 και
210-3490160.
If you don't have a
solar telescope, you can watch this rare event in near-real time on www.nasa.gov/transit.
H
NASA θα αναμεταδίδει ζωντανά το φαινόμενο μέσω διαδικτύου χρησιμοποιώντας
παρατηρήσεις από διάφορα διαστημικά τηλεσκόπια στη διεύθυνση: http://www.nasa.gov/transit.
On May 9, 2016,
Mercury crosses the face of the sun in a solar transit. Credit: Alan Eilander/Space.com
Ο
Ερμής ολοκληρώνει μια πλήρη τροχιά γύρω από τον Ήλιο κάθε 88 μέρες (το έτος
του) και περνάει ανάμεσα στη Γη και στον Ήλιο κάθε 116 μέρες. Όμως συνήθως ο
πλανήτης φαίνεται κάτω ή πάνω από τον ηλιακό δίσκο και όχι μέσα σε αυτόν.
Επειδή
ο Ερμής είναι ο κοντινότερος πλανήτης στον λαμπρό Ήλιο, κινούμενος σε απόσταση
μόνο 46 έως 70 εκατ. χλμ. από αυτόν, είναι δύσκολο να μελετηθεί με τηλεσκόπια
από τη Γη. Η θερμοκρασία στην επιφάνειά του κυμαίνεται από μείον 170 έως άνω
των 400 βαθμών Κελσίου.
ESA/NASA's Solar
and Heliospheric Observatory watched Mercury move across the face of the sun
during the most recent Mercury transit on Nov. 9, 2006, as shown in this movie.
SOHO will also view the transit on May 9, 2016. Credits: NASA
Περιστρέφεται
τόσο αργά γύρω από τον άξονά του, που εμφανίζει την μοναδική ιδιομορφία η μέρα
του (μία πλήρης περιστροφή του) να έχει διπλάσια διάρκεια από το έτος του (μια
πλήρης περιφορά γύρω από τον Ήλιο). Είναι ένας πυκνός πλανήτης με μια
«σιδερένια καρδιά» αναλογικά μεγαλύτερη από ό,τι ο πυρήνας από σίδηρο της Γης,
ενώ η επιφάνειά του εμφανίζει έντονα ίχνη ηφαιστειακής δραστηριότητας.
The planet Mercury
transiting in front of the sun, as captured by a NASA satellite. Mercury is
near the center of the image, while dark sunspots appear near the edges. Credit:
NASA's Goddard Space Flight Center
Μέχρι
τώρα, δύο αποστολές της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) έχουν
επισκεφθεί τον πλανήτη: το σκάφος «Mariner 10» τρεις φορές στη διετία 1974-75
και το «Messenger» το 2011-15. Η αποστολή BepiColombo του Ευρωπαϊκού Οργανισμού
Διαστήματος (ESA) και της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Διαστήματος (JAXA), που θα
εκτοξευθεί το 2017 ή το 2018, θα φθάσει στον Ερμή το 2024.
