Χάρη
στις δυνατότητες ενός επιταχυντή σωματιδίων (συγχρότρου), ερευνητές στην
Αυστραλία κατόρθωσαν να φέρουν στο φως το κρυφό πορτρέτο μιας δεύτερης νεαρής
γυναίκας, που κρύβεται κάτω από το έργο «Πορτρέτο
μιας γυναίκας» του Γάλλου ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Εντγκάρ Ντεγκά. Edgar
Degas' "Portrait of a Woman,"
left, and the image of a woman believed to be a 19th-century French model that
was revealed underneath by a high-definition X-ray beam. Australian Synchrotron via AP
Χρησιμοποιώντας
ως πηγή ακτινοβολίας Χ ένα συγχροτρόνιο και την μέθοδο φασματοσκοπίας με φθορισμό
ακτίνων Χ (XRF), Aυστραλοί επιστήμονες κατάφεραν να αποκαλύψουν το κρυφό
πορτρέτο μιας δεύτερης νεαρής γυναίκας, που κρύβεται κάτω από το έργο «Πορτρέτο γυναίκας» του Γάλλου
ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Edgar Degas.
Oι David Patterson and Daryl Howard κατά τη διάρκεια των ερευνών τους. Dr David Patterson and Dr Daryl Howard
complete final check and adjustment of the painting ahead of the
experiment. Photo: NGV/Australian Synchrotron
Το
συγχροτρόνιο είναι ένας κυκλικός επιταχυντής φορτισμένων σωματιδίων που
χρησιμοποιείται για την παραγωγή της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (ακτινοβολία
σύγχροτρον). Η ακτινοβολία παράγεται καθώς τα φορτισμένα σωματίδια
επιταχύνονται εξαιτίας της κεντρομόλου επιτάχυνσης.
Οι
ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Ντάριλ Χάουαρντ, που έκαναν τη σχετική
δημοσίευση, πιστεύουν ότι η κρυμμένη γυναίκα είναι το μοντέλο Έμα Ντομπινί, που
είχε ποζάρει και σε άλλους πίνακές του. «Αυτό
που είναι αληθινά συναρπαστικό, είναι ότι μπορέσαμε να προσθέσουμε ένα ακόμη
έργο τέχνης του Ντεγκά, που πλέον μπορεί να δει όλος ο κόσμος», δήλωσε ο
Χάουαρντ.
Using colour
techniques to reconstruct the hidden painting. Photo: NGV/Australian Synchrotron
Ήταν
ήδη γνωστό από το 1922 ότι ο εν λόγω πίνακας, ο οποίος είχε δημιουργηθεί στο
τέλος της δεκαετίας του 1870, κάλυπτε έναν προηγούμενο πίνακα. Οι συμβατικές
ακτίνες Χ αρχικά είχαν αποκαλύψει το περίγραμμα ενός άλλου πορτρέτου, αλλά
χρειάσθηκαν οι αυξημένες δυνατότητες ενός επιταχυντή, του Αυστραλιανού
Συγχρότρου (άρχισε να λειτουργεί το 2008), που γεννά πολύ πιο ισχυρές ακτίνες Χ
και εικόνες με ανάλυση 31,6 μεγαπίξελ, για να έλθουν στο φως οι λεπτομέρειες
του κρυμμένου πίνακα.
Το
πορτρέτο είναι ανοκλήρωτο και δείχνει ότι ο καλλιτέχνης είχε κάνει αρκετές
προσπάθειες να τελειοποιήσει τα χαρακτηριστικά του προσώπου. Είναι πιθανό ότι
το πορτρέτο αυτό παρέμεινε στο εργαστήριό του για επτά έως δέκα χρόνια, εωσότου
ο γάλλος ζωγράφος αποφασίσει να το καλύψει με ένα άλλο πίνακα, κάτι που τότε
συνηθιζόταν.
Portrait of a Woman by Edgar Degas. Photo: NGV
Όπως
διευκρίνισαν οι ερευνητές, ασφαλώς το αρχικό πορτρέτο θα παραμείνει κρυμμένο. «Σεβόμαστε τις επιλογές του Ντεγκά και
τιμούμε την τελική σύνθεσή του. Αναμφίβολα είναι ένα έργο με το οποίο ο
καλλιτέχνης ήταν ευχαριστημένος, καθώς αποτελεί τον ολοκληρωμένο και
υπογεγραμμένο πίνακά του», δήλωσε η δρ Βάρκοε-Κοκς της Εθνικής Πινακοθήκης
της Βικτόρια στη Μελβούρνη, που απέκτησε το «Πορτρέτο μιας γυναίκας» το 1937.
Η
ακτινοβολία των συγχρότρων αποτελεί μια μη κατατρεπτική τεχνική που
αξιοποιείται ολοένα συχνότερα για την μελέτη της ύλης σε διάφορα πεδία (φυσική,
βιολογία, χημεία, αρχαιολογία, τέχνη κ.α.).
Πηγή:
ww.smh.com.au
