Νίκος Καρούζος, «Αλλόφρονας Ιούλιος»

Vincent van Gogh, Wheatfield with Crows, 1890

“Ο γενέθλιός μου μήνας στα θολερά/ λιοπύρια του Καρκίνου

μ’ έναν απρόκοφτον ίσκιο που αναβλύζει/ δονούμενος από φευγαλέα

φωνήματα κληματαριάς- τι άρια/ ο θάνατος ή η έβδομη κοίμηση…

Σα να αισθάνομαι το σώμα μου στον ιδρώτα/ λουσμένο μουσείο

Οπού ‘χει να δείξει σωζόμενες αστραπές

τη μεγάλη του πόνου προσωπογραφία.

Μοναστήρι παμπάλαιο τούτος- εδώ ο ύπερος.

Δεν επιτρέπω υπολειπόμενα δάκρυα

προχωρώντας με χαυλιόδοντες αταραξίας

ανάμεσα στα μελανθή με φως ανήμερο

να κατακάψω και τις πέντε ηπείρους.

Την καλησπέρα μου στα Ιδανικά σας”.

Erna Rosenstein, Rays of Silence, 1968

Το Juno φωτογραφίζει την ερυθρά κηλίδα του Δία. NASA’s Juno Spacecraft Spots Jupiter’s Great Red Spot

H φωτογραφία λήφθηκε στις 10 Ιουλίου 2017 όταν το διαστημικό σκάφος βρισκόταν περίπου 8.648 χιλιόμετρα πάνω από τα νέφη του πλανήτη Δία. This enhanced-color image of Jupiter’s Great Red Spot was created by citizen scientist Jason Major using data from the JunoCam imager on NASA’s Juno spacecraft. Credits: NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS/Jason Major

Για πρώτη φορά ένα γήινο διαστημικό σκάφος πέρασε ακριβώς πάνω από την μεγάλη «ερυθρά κηλίδα» του πλανήτη Δία. Η ερυθρά κηλίδα έχει πλάτος 16.350 χιλιόμετρα – είναι 1,3 φορές μεγαλύτερη από τη Γη.

This enhanced-color image of Jupiter’s Great Red Spot was created by citizen scientist Kevin Gill using data from the JunoCam imager on NASA’s Juno spacecraft. Credits: NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS/Kevin Gill

Ανακαλύφθηκε το 1830 και πιθανόν να υπάρχει για περισσότερα από 350 χρόνια. Τα τελευταία χρόνια η ερυθρά κηλίδα φαίνεται να συρρικνώνεται.

10 Ιουλίου 2017, το Juno απέχει 9,866 χιλιόμετρα από τον Δία. This enhanced-color image of Jupiter’s Great Red Spot was created by citizen scientist Gerald Eichstädt using data from the JunoCam imager on NASA’s Juno spacecraft. Credits: NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS/Gerald Eichstädt

Το διαστημικό σκάφος Juno συμπλήρωσε ένα έτος σε τροχιά γύρω από τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος και πριν από μερικές μέρες πέρασε ακριβώς πάνω από την ερυθρά κηλίδα και την φωτογράφισε. Σιγά – σιγά φτάνουν στην Γη οι πρώτες εντυπωσιακές εικόνες:

Πηγές: https://www.nasa.gov/feature/jpl/nasa-s-juno-spacecraft-spots-jupiter-s-great-red-spot - physicsgg

Να γιατί όσο μεγαλώνουμε κοιμόμαστε λιγότερο. Live-in grandparents helped human ancestors get a safer night's sleep

Nikolaos Gyzis, Old Man Sleeping, c. 1872. Αυτό που οι ηλικιωμένοι χαρακτηρίζουν ως αϋπνία ίσως είναι ένα εξελικτικό χαρακτηριστικό επιβίωσης. Sleep changes common with age may have helped our ancestors survive the night.

Όσο μεγαλώνουμε ο καλός ύπνος μπορεί να αποτελεί άπιαστο όνειρο, αλλά αυτό που οι ηλικιωμένοι χαρακτηρίζουν ως αϋπνία μπορεί στην πραγματικότητα να είναι ένα εξελικτικό χαρακτηριστικό επιβίωσης.

Σύμφωνα με άρθρο του επιστημονικού εντύπου Proceedings of the Royal Society B, μελέτη που έγινε σε κυνηγούς-συλλέκτες της βόρειας Τανζανίας, που εξακολουθούν να ζουν σε ομάδες, έδειξε ότι οι διαφορές στον ύπνο που σχετίζονται με την ηλικία διασφαλίζουν ότι τουλάχιστον ένα άτομο είναι ξύπνιο κατά τη διάρκεια της νύχτας. «Αυτό προσέφερε στους προγόνους μας προστασία από πιθανούς εισβολείς που παραμόνευαν τη νύχτα», εξηγούν οι ερευνητές.

Επαγρύπνηση τη νύχτα

A sound night’s sleep grows more elusive as people get older. But what some call insomnia may actually be an age-old survival mechanism, finds a study of hunter-gatherers in Tanzania. Photo by Peter Ungar, University of Arkansas

«Η θεωρία ότι υπάρχει όφελος από το να ζεις μαζί με τους παππούδες ισχύει εδώ και χρόνια, αλλά η παρούσα μελέτη επεκτείνει αυτή την ιδέα στην επαγρύπνηση κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου», σχολιάζει ο Ντέιβιντ Σάμσον, ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης και επίκουρος καθηγητής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο.

Η φυλή των κυνηγών-συλλεκτών που μελετήθηκε ονομάζεται Χάντζα. Τα μέλη της ζουν και κοιμούνται σε ομάδες των 20-30 ατόμων και ακολουθούν τον κύκλο ημέρας/νύχτας, όπως οι άνθρωποι έκαναν για χιλιάδες χρόνια πριν την ανάπτυξη της γεωργίας. 

The Hadza people of northern Tanzania sleep in huts made of woven grass and branches. Photo by Peter Ungar, University of Arkansas

«Είναι εξίσου σύγχρονοι με εμάς. Αλλά αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της ανθρώπινης εξελικτικής ιστορίας επειδή ακολουθούν έναν τρόπο ζωής που είναι πιο κοντά στο κυνήγι και τη συλλογή τροφίμων, κατά τον τρόπο που έκαναν οι πρόγονοί μας. Κοιμούνται κάτω, δεν έχουν τεχνητό φωτισμό ή κλιματισμό, δηλαδή τηρούν τις περιβαλλοντικές συνθήκες ύπνου των πρώτων ανθρώπων στη Γη», λέει η Αλίσα Κριτέντεν, επίκουρη καθηγήτρια Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα, στο Λας Βέγκας, που έλαβε μέρος στην έρευνα.

Οι Χάντζα δεν βάζουν φρουρούς κατά τη διάρκεια της νύχτας επειδή δεν χρειάζεται. Οι ατομικές παραλλαγές στα πρότυπα ύπνου και ο ανήσυχος ύπνος των γηραιότερων μελών της ομάδας, εγγυώνται ότι τουλάχιστον ένα άτομο μένει ξύπνιο κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Κατά μέσο όρο, πάνω από το ένα τρίτο της ομάδας μένει σε εγρήγορση ή κοιμάται πολύ ελαφριά, ανά πάσα στιγμή. Και σ' αυτούς δεν περιλαμβάνονται οι υγιείς ενήλικοι, τα παιδιά και άτομα που είναι τραυματισμένα.

Πρώτη απόδειξη και στους ανθρώπους

Hadza women walking in northern Tanzania. Photo by Alyssa Crittenden, University of Nevada, Las Vegas

Παλαιότερες μελέτες έχουν αναδείξει παρόμοια ευρήματα σε πτηνά, ποντίκια και άλλα ζώα, αλλά η παρούσα έρευνα αποδεικνύει κάτι ανάλογο και στους ανθρώπους.

Οι ερευνητές ελπίζουν να μπορέσουν να κατανοήσουν καλύτερα τις διαταραχές του ύπνου που σχετίζονται με την ηλικία «αφού όλο και περισσότεροι ηλικιωμένοι παραπονούνται ότι ξυπνούν νωρίς και δεν μπορούν να ξανακοιμηθούν. Και εν τέλει μπορεί να μην τους συμβαίνει τίποτα το ιδιαίτερο. Απλώς μερικά από τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος δεν είναι διαταραχές αλλά υπολείμματα του εξελικτικού μας παρελθόντος», καταλήγουν οι επιστήμονες.

Πηγές: David R. Samson, Alyssa N. Crittenden, Ibrahim A. Mabulla, Audax Z. P. Mabulla, Charles L. Nunn. Chronotype variation drives night-time sentinel-like behaviour in hunter–gatherers. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 2017; 284 (1858): 20170967 DOI: 10.1098/rspb.2017.0967 - http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=891439