Το ιστολόγιο "Τέχνης Σύμπαν και Φιλολογία" είναι ένας διαδικτυακός τόπος που αφιερώνεται στην προώθηση και ανάδειξη της τέχνης, της επιστήμης και της φιλολογίας. Ο συντάκτης του ιστολογίου, Κωνσταντίνος Βακουφτσής, μοιράζεται με τους αναγνώστες του τις σκέψεις του, τις αναλύσεις του και την αγάπη του για τον πολιτισμό, το σύμπαν και τη λογοτεχνία.
Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.
Η ιστορία ενός Ρωσοπόντιου που ζει στην Ελλάδα και
ονειρεύεται με ορμητήριο το Μενίδι να κατακτήσει τη ζωή της πρωτεύουσας. «Από
την Άκρη της Πόλης» ξεκινάει ένα ταξίδι στο «σκοτάδι» της πρωτεύουσας.
Κλαμπ, μπορντέλα, ναρκωτικά, πορνεία, όλα για την επίτευξη του στόχου. Η κυνική και καυστική ματιά του Κωνσταντίνου Γιάνναρη και μια συγκλονιστική ταινία για στο «περιθώριο» της μεγαλούπολης.
«Πήρα αγκαλιά την Ομορφιά. Μα τη βρήκα πικρή και την έφτυσα» (Παραφρασμένοι στίχοι Α. Ρεμπώ)
The "Edge of
the City" means Menidi, a poor suburb on the edge of pulsating Athens (the
city). Menidi harbours many Cosssack Greeks. They are also called
"pontios", ethnic Greeks from the Black Sea dispersed through the
ex-Southern Soviet Union in the Stalin era. The "pontios" have
returned to Greece en masse after the demise of the USSR. The parents speak
mostly Greek, but the teenage children speak a hybrid Russian-Greek language
which reflects their lack of identity and marginalization in Greece's highly
xenophobic society. The teenagers' marginalization leads them to the core of
the film's theme: the lives of petty crime and prostitution which these second
or third class Greeks lead. Their camaraderie, their sexual and criminal
exploitation by rich Greeks, their own exploitation of prostitutes, sexual and
moral ambiguity all lead to the film's defining!
A brain implant
allowed monkeys not only to move a virtual arm but also to experience tactile
sensations. Photograph: Katie
Zhuang
Οι
πίθηκοι κάταφεραν να ελέγχουν τις κινήσεις των χεριών των άβαταρ μόνο με τη
σκέψη τους. Large-scale brain activity from a rhesus monkey was
decoded and used to simultaneously control reaching movements of both arms of a
virtual monkey avatar towards spherical objects in virtual reality. Credit: Duke
Center for Neuroengineering
Mέχρι
σήμερα τόσο οι άνθρωποι όσο και κάποιοι πίθηκοι είχαν καταφέρει να ελέγξουν
νοητικά ένα προσθετικό χέρι. Για πρώτη φορά επιστήμονες κατάφεραν να
εκπαιδεύσουν πιθήκους ώστε να καταφέρουν να ελέγξουν νοητικά και τα δύο χέρια
τους. Στο πείραμα που έγινε στις ΗΠΑ οι πίθηκοι καταφέραν να κινήσουν τα δύο
χέρια ενός ψηφιακού αντίγραφου τους, ενός άβαταρ.
Τα
πειράματα
Οι
πίθηκοι κάταφεραν να ελέγχουν τις κινήσεις των χεριών των άβαταρ μόνο με τη
σκέψη τους. Large-scale brain activity from a rhesus monkey was
decoded and used to simultaneously control reaching movements of both arms of a
virtual monkey avatar towards spherical objects in virtual reality. Credit: Duke
Center for Neuroengineering
Το
επίτευγμα ανήκει σε ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Νευροβιολογίας
Μιγκέλ Νικολέλις της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Ντιουκ των ΗΠΑ, που είναι
εκ των πρωτοπόρων του συγκεκριμένου ερευνητικού τομέα.
Οι
ερευνητές χρησιμοποίησαν εξειδικευμένο λογισμικό και δημιούργησαν ένα ψηφιακό
alter ego των πειραματόζωων στην οθόνη, ένα άβαταρ όπως είναι η πιο κοινή
ονομασία αυτών των ψηφιακών αντιγράφων μας.
Κατέγραψαν
μέσω της εμφύτευσης ηλεκτροδίων στον εγκέφαλο την ηλεκτρική δραστηριότητα
περίπου 500 νευρώνων στον σωματοαισθητικό φλοιό καθώς και στον κινητικό φλοιό -
πρόκειται για τις περιοχές που είναι υπεύθυνες για την αίσθηση της θέσης του
σώματος, την αφή και την κίνηση. «Πιστεύουμε ότι πρόκειται για τον μεγαλύτερο
αριθμό νευρώνων των οποίων καταγράφεται ταυτοχρόνως η δραστηριότητα σε πρωτεύον
θηλαστικό εκτός του ανθρώπου» σημείωσε ο δρ Νικολέλις.
Ενώ
κατέγραφαν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου των πιθήκων, οι επιστήμονες τους
«εκπαίδευσαν» ώστε να κινούν τα χέρια του «άβατάρ» ακολουθώντας δύο κινούμενους
στόχους σε μια οθόνη. Αρχικώς δίδαξαν τους πιθήκους πώς να κινούν τα εικονικά
χέρια του άβαταρ με χρήση δύο τζόιστικ. Ενόσω συνέβαινε αυτό ένας ειδικός
αλγόριθμος που έτρεχε σε υπολογιστή μάθαινε ποια εγκεφαλική δραστηριότητα
ταίριαζε με ποιες κινήσεις.
Όταν
αυτό επετεύχθη τα τζόιστικ αποσυνδέθηκαν και ο αλγόριθμος... ανέλαβε δράση.
Μόλις το πρόγραμμα ανίχνευε ένα μοτίβο στον εγκέφαλο το οποίο μαρτυρούσε τάση
για κίνηση, τότε κινούσε τα εικονικά χέρια προς την κατεύθυνση που υποδείκνυε
το εγκεφαλικό σήμα. Οι πίθηκοι λάμβαναν ανταμοιβή κάθε φορά που τα χέρια
έβρισκαν τον στόχο, έτσι γρήγορα έμαθαν να τα κινούν μόνο με τη σκέψη.
Οι
ερευνητές πήγαν όμως και ένα βήμα πιο πέρα. Θέλησαν να δουν αν μπορούν να
«εκπαιδεύσουν» τον αλγόριθμο με χρήση μόνο της σκέψης - ένα βήμα ζωτικής
σημασίας προκειμένου ένα τέτοιο σύστημα να βοηθήσει κάποια ημέρα άτομα που δεν
μπορούν να κινηθούν.
Για
να το καταφέρουν έβαλαν έναν πίθηκο να κοιτά τα εικονικά του χέρια να κινούνται
προς τους δύο κινούμενους στόχους (οι ερευνητές είχαν περιορίσει τα δικά του
χέρια ώστε να μην μπορούν να κινηθούν). Καθώς ο πίθηκος παρακολουθούσε τις
κινήσεις,οι νευρώνες στον κινητικό και τον σωματοαισθητικό φλοιό του άρχισαν να
αντιδρούν με τρόπο παρόμοιο με εκείνον που θα αντιδρούσαν αν ο πίθηκος κινούσε
τα πραγματικά του χέρια.
Χρειάστηκαν
μόλις επτά λεπτά για τον αλγόριθμο ώστε να αναγνωρίσει τα μοτίβα εγκεφαλικής
δραστηριότητας τα οποία συνδέονταν με την κίνηση των εικονικών χεριών. Στη
συνέχεια οι ερευνητές επέτρεψαν στον αλγόριθμο να αναλάβει καθήκοντα και να
κινεί τα εικονικά χέρια μόνο όταν ο πίθηκος σκεφτόταν να τα κινήσει.
Η
έρευνα και το…μουντιάλ
A team of Duke
University researchers headed by Miguel Nicolelis have added an artificial
tactile sensations to their brain-machine interface that enacted reaching
movements of a virtual-reality upper limb (monkey avatar, depicted in the
image). Credit: Katie Zhuang
Η
ταυτόχρονη κίνηση δύο εικονικών χεριών είναι ένα ακόμα επίτευγμα στο πεδίο της
ανάπτυξης διεπαφών μεταξύ βιολογικών όντων και μηχανών. Μεταξύ άλλων, η σχετική
έρευνα, που σημειώνει μεγάλες προόδους τελευταία, αποσκοπεί στη δημιουργία
νευροπροσθετικών συσκευών ή ολόκληρων εξωσκελετών, ελεγχόμενων από τον
εγκέφαλο, για παράλυτους ασθενείς.
Ο
Νικολέλις θα αξιοποιήσει τα νέα ευρήματα στο διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα «Walk
Again» (Περπατήστε Ξανά), που στοχεύει στην ανάπτυξη μιας νευροπροσθετικής
συσκευής ελεγχόμενης πλήρως από τον εγκέφαλο των παράλυτων ανθρώπων. Η συσκευή
στην ουσία θα είναι ένας εξωσκελετός, ο οποίος σχεδιάζεται να παρουσιαστεί για
πρώτη φορά στη Βραζιλία, την πατρίδα του Νικολέλις, κατά την τελετή έναρξης του
Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 2014.
O
τιτανοβόας προκαλούσε δέος και τρόμο πριν από 60 εκ. έτη. Titanoboa
cerrejonensis measured 48 feet, weighed as much as a car, and had a body more
than a yard thic. The monster relative of the boa constrictor lived in northern
Colombia 60 million years ago.
Εξάπτουν
τη φαντασία οι μελέτες που παρουσιάστηκαν σε επιστημονικό συνέδριο στις ΗΠΑ.
Ερευνητές αναφέρθηκαν στις επιπτώσεις που μπορεί να υπάρξουν από τις κλιματικές
αλλαγές στην πανίδα βασιζόμενοι σε φαινόμενα που έχουν κάνει την εμφάνιση τους
στο ζωικό βασίλειο όταν στο μακρινό παρελθόν ο πλανήτης βίωνε παρόμοιες
περιβαλλοντικές συνθήκες. Συρρίκνωση του μεγέθους των θηλαστικών και γιγάντωση
άλλων ζώων είναι πιθανό ενδεχόμενο.
Άλογα
νάνοι
Τα
άλογα όταν αυξήθηκε η θερμοκρασία συρρικνώθηκαν. An artist's
rendering of the early horse Hyracotherium (right) alongside a modern-day
horse. Researchers found that Hyracotherium body size decreased 19 percent during
a global warming event about 53 million years ago. Credit: Danielle Byerly, University of
Florida
Σύμφωνα
με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν πριν από 55-53 εκ. έτη η Γη βίωσε
δύο φορές απότομη αύξηση της θερμοκρασίας, φαινόμενο που είχε διάρκεια μερικών
χιλιάδων ετών κάθε φορά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να συρρικνωθούν και μάλιστα
σημαντικά διάφορα είδη όπως πίθηκοι, άλογα και ελάφια. Σύμφωνα με τους
ερευνητές τα άλογα έφτασαν κάποια στιγμή να έχουν μέγεθος παρόμοιο με εκείνο
της γάτας!
Οι
ειδικοί πιθανολογούν ότι σε περιόδους γενικευμένης ανόδου της θερμοκρασίας, τα
φυτά μεγαλώνουν μεν πιο γρήγορα, όμως είναι λιγότερο θρεπτικά από ό,τι υπό
κανονικές συνθήκες θερμοκρασίας, με αποτέλεσμα τα φυτοφάγα ζώα να οδηγούνται
σιγά-σιγά σε νανισμό, προκειμένου να περιορίσουν τις ανάγκες του οργανισμού
τους για τροφή.
Γιγάντια
φίδια
The skull of
Titanoboa was used to reconstruct the fearsome predator.
Από
την άλλη πλευρά παλαιοντολόγοι του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Φλόριδας
υποστηρίζουν ότι οι αυξημένες θερμοκρασίες ευνοούν όχι απλά την αύξηση του
μεγέθους διαφόρων ειδών αλλά τη γιγάντωση τους. Ως παραδείγματα αναφέρουν
γιγάντιες θαλάσσιες χελώνες, απολιθώματα των οποίων έχουν ανακαλύψει οι ίδιοι,
αλλά και την επιστροφή του τιτανοβόα.
Πρόκειται
για ένα πραγματικά τρομακτικό ον, ένα φίδι που ζούσε πριν πριν από περίπου 60
εκατομμύρια έτη, είχε μήκος 15 μέτρα και ζύγιζε περίπου 1,2 τόνους. Το στόμα του
τιτανοβόα σε πλήρη έκταση ήταν μεγαλύτερο από το άνοιγμα των χεριών ενός
ανθρώπου! Απολιθώματα του τιτανοβόα ανακαλύφθηκαν πριν από δύο χρόνια σε ένα
ορυχείο στην περιοχή Κερεχόν στην Κολομβία από τους παλαιοντολόγους του
Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Φλόριδας.
Καλλιτεχνική
απεικόνιση του Lythronax argestes που κυριαρχούσε στη Γη πριν από τον ξάδελφο
του, τον Τυραννόσαυρο ρεξ. Lythronax is the earliest Tyrannosaur ancestor found
in what was Laramidia, an island of swampy land stretching from Mexico to
Alaska. Illustration: Andrey Atuchin
Μια
εντυπωσιακή ανακάλυψη έκαναν Αμερικανοί παλαιοντολόγοι. Εντόπισαν απολιθώματα
ενός άγνωστου μέχρι σήμερα γιγάντιου είδους δεινοσαύρου που ανήκει στην ίδια
οικογένεια με αυτή των Τυραννόσαυρων ρεξ.
The skull of a
newly discovered species of tyrannosaur, Lythronax argestes.
Ήταν σαρκοβόροι δεινόσαυροι με
μέγεθος λίγο μικρότερο από εκείνο των T.rex αλλά το ίδιο ή και περισσότερο
μοχθηροί. Η ανακάλυψη είναι πολύ σημαντική γιατί σύμφωνα με τους ερευνητές η
μελέτη των απολιθωμάτων του συγκεκριμένου δεινοσαύρου πιθανώς θα προσφέρει
σημαντικά περιβαλλοντικά στοιχεία για την εποχή στην οποία ζούσε.
Κυρίαρχος
Ο
Lythronax είχε τεράστια κοφτερά δόντια, μυτερή μουσούδα και πεταχτά μάτια με
στερεοσκοπική όραση, πολύ χρήσιμη για ένα μανιώδες αρπακτικό όπως αυτός. An
artist's depiction of new tyrannosaur Lythronax argestes, which had a
relatively narrow snout and a wide skull around the eyes. Illustration: Lukas
Panzarin
Ομάδα
παλαιοντολόγων πραγματοποίησε εκτεταμένες έρευνες και ανασκαφές στην έρημο της
Γιούτα η οποία αποτελεί έναν από τους «παραδείσους» των ερευνητών στον πλανήτη
αφού ανακαλύπτονται εκεί συνεχώς απολιθώματα δεινοσαύρων. Οι ερευνητές
εντόπισαν τα απολιθώματα ενός γιγάντιου δεινοσαύρου που ανήκει σε ένα άγνωστο
μέχρι σήμερα είδος. Οι ερευνητές του έδωσαν την ονομασία Lythronax argestes που
σημαίνει «Βασιλιάς του Αίματος».
A sculpted
restoration of Lythronax by Gary Staab, image courtesy Mark Loewen.
Ήταν
ένας δίποδος δεινόσαυρος με μικρά άνω άκρα, μήκος που έφτανε τα 9 μέτρα και
γενικά είχε όψη παρόμοια με τον Τυραννόσαυρο ρεξ. Οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν
ότι το είδος αυτό ζούσε πριν από περίπου 80 εκ. έτη, δηλαδή δέκα εκ. έτη πριν
την εμφάνιση του T.rex. Ο L.argestes είναι το αρχαιότερο γνωστό είδος της
οικογένειας των Τυραννοσαυριδών. Με αυτό το δεδομένο το όνομα που του έδωσαν οι
ερευνητές μάλλον είναι ακριβές αφού μέχρι να εμφανισθεί ο Τυραννόσαυρος ρεξ ο
L.argestes θα ήταν κατά πάσαν πιθανότητα το κυρίαρχο σαρκοβόρο στη Γη.
Το
περιβάλλον και το γενεαλογικό δέντρο
An evolutionary
tree showing the relationship of Lythronax to other tyrannosaurs. Courtesy Mark Loewen.
Οι
ερευνητές ευελπιστούν ότι η μελέτη των απολιθωμάτων του L.argestes θα
αποκαλύψει σημαντικά στοιχεία για τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούσαν
την εποχή που ο δεινόσαυρος αυτός σκόρπιζε τον τρόμο. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι
εκείνη την εποχή ο πλανήτης είχε πολύ διαφορετική όψη από τη σημερινή. Θεωρούν
ότι το κλίμα ήταν τροπικό σε μεγάλο μέρος της Γης και δεν υπήρχαν πάγοι στους
πόλους.
Skeletal
reconstructions of Lythronax, the yellow bones at top showing known elements. Art by Scott Hartman, courtesy Mark Loewen.
Οι
ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ένα σχεδόν ολοκληρωμένο σκελετό ενός άλλου είδους
της οικογένειας των Τυραννοσαυριδών, του Teratophoneus curriei. Μέχρι σήμερα
είχαν εντοπισθεί μόνο λίγα οστά από κρανία του συγκεκριμένου είδους ενώ αυτή τη
φορά κατάφεραν να ανασύρουν το 70% του
σκελετού ενός εξ αυτών.
«Όπως
φαίνεται το γενεαλογικό δέντρο του Τυραννόσαυρου είναι πολύ πλούσιο και πιθανώς
υπάρχουν και άλλα συγγενικά του είδη που περιμένουν τον εντοπισμό τους» δήλωσε
στο BBC ο Ράνταλ Ιρμις, παλαιοντολόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Γιούτα
που ήταν εκ των επικεφαλής των ερευνητών. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην
επιθεώρηση «PLoS One».