Neutron stars,
black holes, and other remnants of stellar explosions are some of the
universe’s most intriguing objects – and some of the hardest to study. But when
NASA’s newest Explorers Program mission, IXPE, launches, we’ll see them like
never before. Credit: NASA/JPL-Caltech
Το
«πράσινο φως» έδωσε η NASA για μία αποστολή που θα επιτρέψει στους επιστήμονες
να μελετήσουν για πρώτη φορά τις κρυμμένες λεπτομέρειες από τα πιο εξωτικά
ουράνια σώματα, όπως τις τεράστιες μαύρες τρύπες, τους αστέρες νετρονίων και
τους πάλσαρ.
The Crab Nebula is
the only source of polarized X-rays that has so far been mapped. Credit: X-ray:
NASA/CXC/SAO/F.Seward; Optical: NASA/ESA/ASU/J.Hester & A.Loll; Infrared:
NASA/JPL-Caltech/Univ. Minn./R.Gehrz
Αντικείμενα
όπως οι μαύρες τρύπες θερμαίνουν τα αέρια που τα περιβάλλουν σε θερμοκρασίες
άνω του 1 εκατ. βαθμών Κελσίου. Με δεδομένο πως οι ακτίνες Χ που εκπέμπουν τα
αέρια είναι πιθανό να πολωθεί, στο πλαίσιο της αποστολής IXPE (Imaging X-ray
Polarimetry Explorer), τρία διαστημικά τηλεσκόπια θα μετρήσουν την πόλωση της
ακτινοβολίας.
Με
αυτό τον τρόπο, οι επιστήμονες θα μπορέσουν να δώσουν απαντήσεις σε σημαντικά
ερωτήματα σχετικά με αυτά τα ακραία περιβάλλοντα, όπου επικρατούν εξαιρετικά
ισχυρά βαρυτικά, ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία.
«Καθώς δεν μπορούμε να αποτυπώσουμε τι
συμβαίνει στην περιοχή αντικειμένων όπως οι μαύρες τρύπες και οι αστέρες
νετρονίων, μελετώντας την πόλωση των ακτίνων Χ που εκπέμπονται από τα αέρια που
τα περιβάλλουν, θα αποκαλύψουμε φυσικά φαινόμενα που σχετίζονται με αυτά τα
αινιγματικά σώματα», λέει στην ιστοσελίδα της NASA ο Πολ Χερτζ, διευθυντής
του Τμήματος Επιστημονικών Αποστολών της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας.
«Η NASA έχει γράψει ιστορία στην εκτόξευση
διαστημικών τηλεσκοπίων, στο πλαίσιο του προγράμματος Astrophysics Explorers,
με νέες και μοναδικές παρατηρησιακές δυνατότητες. Η αποστολή ΙΧΡΕ θα ανοίξει
ένα νέο παράθυρο στο σύμπαν για τους αστρονόμους. Σήμερα, μπορούμε μόνο να
μαντέψουμε τι θα ανακαλύψουν».
Τον
Σεπτέμβριο του 2014, στο πλαίσιο του Προγράμματος Astrophysics Explorers, η
NASA ζήτησε την υποβολή προτάσεων για νέες αποστολές. Κατατέθηκαν 14 προτάσεις, από τις οποίες
επιλέχθηκαν τρεις για να αξιολογηθούν από μία επιτροπή της υπηρεσίας όπως και
εξωτερικούς επιστήμονες.
Artist’s concept of
the Imaging X-ray Polarimetry Explorer (IXPE), one of three finalists selected
to be NASA’s newest astrophysics observatory. Credit: NASA
Τελικά
προκρίθηκε η IXPE, καθώς κρίθηκε πως έχει τη μεγαλύτερη αξία από επιστημονικής
σκοπιάς. Επίσης, οι ειδικοί εκτίμησαν πως είναι και η πιο εφικτή για να
υλοποιηθεί.
Η
αποστολή αναμένεται να εκτοξευθεί το 2020, ενώ εκτιμάται πως θα στοιχίσει 188
εκατ. δολάρια. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνεται το κόστος του οχήματος εκτόξευσης,
η επιχειρησιακή λειτουργία των δορυφόρων και η ανάλυση των δεδομένων.
Το
διαστημόπλοιο θα κατασκευασθεί από την αμερικανική εταιρεία Ball Aerospace. Οι
αισθητήρες μέτρησης της πόλωσης των ακτίνων Χ θα αναπτυχθούν στην Ιταλία, καθώς
συμμετοχή στην αποστολή θα έχει η Ιταλική Υπηρεσία Διαστήματος.
