Το πρόσωπο εξελίχτηκε μαζί με την ομιλία και τις γλώσσες. Words and bones tell a similar story about deep history

Νέα μελέτη συνέκρινε το πώς τα λόγια σχετίζονται με τα οστά του προσώπου. Κεφάλι νέου από την Ακρόπολη της Αθήνας (“ξανθός έφηβος”), 490-480 π.Χ. Αθήνα, Μουσείο Ακροπόλεως. University of Tübingen researchers have found evidence that common descent of human populations is reflected both in their cranial features and their linguistic affiliations over vast geographic distances. So-called “Blond Kouros” head, fragment from the statue of a youth. Marble with traces of brown-blond painting on the hair, ca. 490–480 BC. Found on the Acropolis. Acropolis Museum in Athens.

Παράλληλη πορεία από τα βάθη του χρόνου ακολούθησε η εξέλιξη των διαφόρων ανθρωπίνων γλωσσών και των κρανίων στον πλανήτη μας, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική μελέτη, που συνέκρινε το πώς τα λόγια σχετίζονται με τα οστά του προσώπου.

Η μελέτη

University of Tübingen researchers found evidence of a link between cranial features and language spoken. They compared the measurements of skulls from Africa, Asia, and Oceania between certain points (marked yellow). Credit: University of Tübingen

Οι ανθρωπολόγοι και γλωσσολόγοι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν της Γερμανίας, με επικεφαλής τη διακεκριμένη Ελληνίδα καθηγήτρια παλαιοανθρωπολογίας Κατερίνα Χαρβάτη-Παπαθεοδώρου εξέτασαν 265 αρχαία κρανία από την Αφρική, την Ασία και την Ωκεανία, καθώς και το λεξιλόγιο άνω των 800 γλωσσών και διαλέκτων από τις ίδιες περιοχές.

Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο σχηματισμός των διαφορετικών γλωσσών και γλωσσικών ομάδων συνέβη στην ίδια περίοδο και στην ίδια γεωγραφική τοποθεσία με την ανάπτυξη των διακριτών ανατομικών χαρακτηριστικών στα κρανία των διαφόρων πληθυσμών.

Αν τα ευρήματα αυτά επιβεβαιωθούν με μελλοντικές μελέτες, θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να παρακολουθήσουν την ανάπτυξη των γλωσσικών οικογενειών έως τα πρώτα στάδια ανάπτυξης του ανθρώπου στο μακρινό παρελθόν.

Η μέθοδος

Οι ερευνητές ανέπτυξαν μια μέθοδο για να μετρούν αυτόματα τον βαθμό ομοιότητας ανάμεσα σε δύο γλώσσες, καθώς και ανάλογες τεχνικές για να συγκρίνουν τις ομοιότητες των ανθρωπίνων κρανίων. Τόσο η γλωσσική όσο και η ανατομική ομοιότητα μειώνεται, όσο μεγαλώνει η γεωγραφική απόσταση. Πληθυσμοί που είναι γλωσσικά όμοιοι, έχουν επίσης μεγαλύτερη ανατομική ομοιότητα και το αντίστροφο.

Η Χαρβάτη και οι συνεργάτες της δημιούργησαν πέρυσι, στο Κέντρο Προωθημένων Ανθρωπιστικών Μελετών του Πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν, το πρωτοποριακό πρόγραμμα «Λέξεις, Οστά, Γονίδια, Εργαλεία» για να ρίξουν περισσότερο φως στον τρόπο που αυτά τα τέσσερα συνεξελίχθηκαν στην πορεία της ανθρωπότητας.

Η Ελληνίδα επιστήμονας ειδικεύεται στην εξέλιξη των Νεάντερταλ και στην καταγωγή του σύγχρονου ανθρώπου, διεξάγοντας έρευνες σε διάφορα μέρη του κόσμου, μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα. Οι παλαιοανθρωπολογικές μελέτες της έχουν κατά καιρούς τύχει διεθνούς προβολής. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Scientific Reports».

Πηγή: Hugo Reyes-Centeno, Katerina Harvati, Gerhard Jäger. Tracking modern human population history from linguistic and cranial phenotype. Scientific Reports, 2016; 6: 36645 DOI: 10.1038/srep36645

Ο μυστηριώδης κρατήρας της Δήμητρας αποκαλύπτεται. Occator on Ceres' Limb

Μία από τις νέες εικόνες του μυστηριώδους κρατήρα Occator στη Δήμητρα. Occator Crater, home of Ceres' intriguing brightest areas, is prominently featured in this image from NASA's Dawn spacecraft. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA

Το σκάφος Dawn της NASA τράβηξε ίσως τις καλύτερες μέχρι σήμερα φωτογραφίες της Δήμητρας, του νάνου πλανήτη που βρίσκεται στη ζώνη των αστεροειδών μεταξύ Άρη-Δία. Το Dawn φωτογράφησε τον κρατήρα Occator (Σβαρνιστής - όνομα αγροτικού θεού των Ρωμαίων), που έχει πλάτος 92 χιλιομέτρων και βάθος τεσσάρων χιλιομέτρων, όπου φαίνεται καθαρά η έντονα φωτεινή περιοχή στο κέντρο, η οποία έχει τόσο προβληματίσει τους επιστήμονες για την προέλευσή της.

Η ανάκλαση

The bright spots near the center of Occator crater are shown in enhanced color in this view from NASA’s Dawn robotic spacecraft. Lower resolution color data have been overlaid onto a higher resolution view of the crater. The view was produced by combining the highest resolution images of Occator obtained in February 2016 with color images obtained in September 2015. The three images used to produce the color were taken using spectral filters centered at 438, 550 and 965 nanometers. Dawn’s close-up view reveals a dome in a smooth-walled pit in the bright center of the crater. Numerous linear features and fractures crisscross the top and flanks of this dome. Image credit: NASA / JPL-Caltech / UCLA / MPS / DLR / IDA / PSI / LPI.

Σύμφωνα με τις τελευταίες ενδείξεις, η μυστηριώδης ανάκλαση προέρχεται από άλατα μέσα στον κρατήρα, τα οποία είναι υπολείμματα που παρέμειναν εκεί, όταν κάποιο αλμυρό υγρό ανάβλυσε από το υπέδαφος, πάγωσε και τελικά εξαχνώθηκε, καθώς ο πάγος μετατράπηκε σε ατμούς.

Είναι η πέμπτη φορά που το Dawn πέρασε πάνω από τη Δήμητρα σε ύψος 1.480 χιλιομέτρων. Ήδη το σκάφος ανέβηκε σε ύψος 7.200 χιλιομέτρων για το επόμενο πέρασμά του. To Dawn είναι το πρώτο σκάφος που έφθασε στη Δήμητρα τον Μάρτιο του 2015 και έκτοτε την μελετά με την κάμερα και τα επιστημονικά όργανά του. Προηγουμένως, μεταξύ Ιουλίου 2011-Σεπτεμβρίου, είχε επισκεφθεί τον πρωτοπλανήτη Εστία, ένα από τα μεγαλύτερα σώματα στη ζώνη των αστεροειδών.

Πηγή: NASA