Το πρόσωπο εξελίχτηκε μαζί με την ομιλία και τις γλώσσες. Words and bones tell a similar story about deep history

Νέα μελέτη συνέκρινε το πώς τα λόγια σχετίζονται με τα οστά του προσώπου. Κεφάλι νέου από την Ακρόπολη της Αθήνας (“ξανθός έφηβος”), 490-480 π.Χ. Αθήνα, Μουσείο Ακροπόλεως. University of Tübingen researchers have found evidence that common descent of human populations is reflected both in their cranial features and their linguistic affiliations over vast geographic distances. So-called “Blond Kouros” head, fragment from the statue of a youth. Marble with traces of brown-blond painting on the hair, ca. 490–480 BC. Found on the Acropolis. Acropolis Museum in Athens.

Παράλληλη πορεία από τα βάθη του χρόνου ακολούθησε η εξέλιξη των διαφόρων ανθρωπίνων γλωσσών και των κρανίων στον πλανήτη μας, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική μελέτη, που συνέκρινε το πώς τα λόγια σχετίζονται με τα οστά του προσώπου.

Η μελέτη

University of Tübingen researchers found evidence of a link between cranial features and language spoken. They compared the measurements of skulls from Africa, Asia, and Oceania between certain points (marked yellow). Credit: University of Tübingen

Οι ανθρωπολόγοι και γλωσσολόγοι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν της Γερμανίας, με επικεφαλής τη διακεκριμένη Ελληνίδα καθηγήτρια παλαιοανθρωπολογίας Κατερίνα Χαρβάτη-Παπαθεοδώρου εξέτασαν 265 αρχαία κρανία από την Αφρική, την Ασία και την Ωκεανία, καθώς και το λεξιλόγιο άνω των 800 γλωσσών και διαλέκτων από τις ίδιες περιοχές.

Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο σχηματισμός των διαφορετικών γλωσσών και γλωσσικών ομάδων συνέβη στην ίδια περίοδο και στην ίδια γεωγραφική τοποθεσία με την ανάπτυξη των διακριτών ανατομικών χαρακτηριστικών στα κρανία των διαφόρων πληθυσμών.

Αν τα ευρήματα αυτά επιβεβαιωθούν με μελλοντικές μελέτες, θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να παρακολουθήσουν την ανάπτυξη των γλωσσικών οικογενειών έως τα πρώτα στάδια ανάπτυξης του ανθρώπου στο μακρινό παρελθόν.

Η μέθοδος

Οι ερευνητές ανέπτυξαν μια μέθοδο για να μετρούν αυτόματα τον βαθμό ομοιότητας ανάμεσα σε δύο γλώσσες, καθώς και ανάλογες τεχνικές για να συγκρίνουν τις ομοιότητες των ανθρωπίνων κρανίων. Τόσο η γλωσσική όσο και η ανατομική ομοιότητα μειώνεται, όσο μεγαλώνει η γεωγραφική απόσταση. Πληθυσμοί που είναι γλωσσικά όμοιοι, έχουν επίσης μεγαλύτερη ανατομική ομοιότητα και το αντίστροφο.

Η Χαρβάτη και οι συνεργάτες της δημιούργησαν πέρυσι, στο Κέντρο Προωθημένων Ανθρωπιστικών Μελετών του Πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν, το πρωτοποριακό πρόγραμμα «Λέξεις, Οστά, Γονίδια, Εργαλεία» για να ρίξουν περισσότερο φως στον τρόπο που αυτά τα τέσσερα συνεξελίχθηκαν στην πορεία της ανθρωπότητας.

Η Ελληνίδα επιστήμονας ειδικεύεται στην εξέλιξη των Νεάντερταλ και στην καταγωγή του σύγχρονου ανθρώπου, διεξάγοντας έρευνες σε διάφορα μέρη του κόσμου, μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα. Οι παλαιοανθρωπολογικές μελέτες της έχουν κατά καιρούς τύχει διεθνούς προβολής. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Scientific Reports».

Πηγή: Hugo Reyes-Centeno, Katerina Harvati, Gerhard Jäger. Tracking modern human population history from linguistic and cranial phenotype. Scientific Reports, 2016; 6: 36645 DOI: 10.1038/srep36645