Η Μαζική Ψυχολογία του Φασισμού. The Mass Psychology of Fascism

Η μαζική ψυχολογία του φασισμού (εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1933, την εποχή που ο Χίτλερ κατάκτησε την εξουσία). To 1935, με διαταγή της Gestapo, όλα του τα βιβλία καταστράφηκαν και κάηκαν. To 1957, τα βιβλία του ρίχτηκαν εκ νέου στην πυρά, αυτή τη φορά στην Αμερική.

 ...  “Δεν μπορούμε να εξουδετερώσουμε τον αφηνιασμένο φασίστα, αν από πολιτική καιροσκοπία ψάχνουμε να τον βρούμε μέσα στο Γερμανό ή τον Ιταλό μόνο, κι όχι επίσης μέσα στον Αμερικανό και τον Κινέζο, αν δεν τον ανιχνεύσουμε και μέσα στον ίδιο τον εαυτό μας, αν δεν γνωρίζουμε τους κοινωνικούς θεσμούς που τον εκκολάπτουν καθημερινά.

The Mass Psychology of Fascism (German: Die Massenpsychologie des Faschismus) is a 1933 book by Wilhelm Reich. It explores how fascists come into power, and explains their rise as a symptom of sexual repression.

Μπορούμε να χτυπήσουμε αποτελεσματικά το φασισμό, μονάχα, όταν τον αντιμετωπίζουμε εμπράγματα και πρακτικά με καλοθεμελιωμένη γνώση της ζωής και της κίνησής της. Κανείς δεν μπορεί να τον φτάσει στην πολιτικολογία, στους διπλωματικούς ελιγμούς και τις παρελάσεις. Όμως για τα πρακτικά προβλήματα της ζωής δεν έχει να δώσει απάντηση καμιά, επειδή τα βλέπει όλα μέσα στον καθρέφτη της ιδεολογίας ή με το σχήμα της κρατικής στολής.

Όταν ακούμε κάποιον φασίστα, οποιασδήποτε απόχρωσης, να βγάζει κήρυγμα για την «τιμή του έθνους» (αντί για την τιμή του ανθρώπου), για τη «σωτηρία της αγίας οικογένειας  και της φυλής» (αντί της κοινωνίας και της εργαζόμενης ανθρωπότητας), όταν φουσκώνει και κορδώνεται κι έχει το ρύγχος του γεμάτο συνθήματα, τότε ας τον ρωτήσουμε δημόσια ήρεμα και απλά:

«Τι κάνεις στην πράξη για να ταΐσεις το έθνος, χωρίς να δολοφονήσεις άλλα έθνη; Τι κάνεις ως γιατρός για να καταπολεμήσεις τις χρόνιες αρρώστιες, τι ως παιδαγωγός για να απεργαστείς την ευτυχία του παιδιού, τι ως οικονομολόγος για να εξουδετερώσεις τη φτώχεια, τι ως κοινωνικός λειτουργός για ν' αποσοβήσεις τη συντριβή πολύτεκνων μητέρων, τι ως αρχιτέκτονας για να βελτιώσεις την υγιεινή της κατοικίας. Και μη φλυαρείς τώρα, αλλά δώσε μας μια συγκεκριμένη απάντηση, ειδάλλως κλείσε το στόμα σου!»

Συμπέρασμα: ο διεθνικός φασισμός δε θα ηττηθεί ποτέ με πολιτικούς ελιγμούς. Θα υποκύψει μόνο στην παγκόσμια φυσική οργάνωση της εργασίας, της αγάπης και της γνώσης.”...

Από τον “ Πρόλογο στην τρίτη διορθωμένη και επαυξημένη έκδοση”.

Η «Μαζική ψυχολογία του φασισμού» του Ράιχ εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1933, εποχή που ο Χίτλερ πήρε την εξουσία, και το βιβλίο δε διαδόθηκε πλατιά: έγινε ανάγνωσμα των εκπατρισμένων και έτσι δεν άσκησε μεγάλη επίδραση. Κριτική του φασισμού (όχι μόνο του γερμανικού, αλλά της φασιστικής δομής γενικά) δε νοείται χωρίς τον Ράιχ. Το κλινικά και κοινωνιολογικά διαμορφωμένο βλέμμα του Ράιχ διέκρινε τη θεμελιακή συσχέτιση ανάμεσα στην αυταρχική καταπίεση των ορμών και τη φασιστική ιδεολογία. Ανάλυσε τις εξωτερικεύσεις, τη φρασεολογία, τα ηθικά σχήματα και τις ενέργειες του «χιτλερισμού» και ανακάλυψε σ’ αυτά τη μετατόπιση του σεξουαλικού φόβου σε ένα μυστικισμό που διαστρέφει την ικανότητα του ανθρώπου για ελευθερία σε έναν παράλογο μηχανισμό χρόνιας εξάρτησης.

Ο Ράιχ σε ένα βιεννέζικο καφέ περίπου το 1922. Wilhelm Reich (1897-1957), Austrian-American psychoanalyst, in his mid-20s in a Vienna cafe.

Το 1942 κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ η Τρίτη έκδοση της  «Μαζικής ψυχολογίας», διορθωμένη και επαυξημένη. Η απογοήτευση από την ανασταλμένη επαναστατική εξέλιξη και τη συνδεόμενη με αυτή αντισεξουαλική στάση στη Σοβιετική Ένωση μετέβαλε την προοπτική του Ράιχ σε ορισμένα σημαντικά σημεία. Ο Ράιχ δε βλέπει πια το φασισμό περιορισμένο σε μερικά κράτη και κυβερνήσεις, αλλά τον αναγνωρίζει σα φαινόμενο της σύγχρονης μαζικής κοινωνίας γενικά. Σε ένα νέο κομμάτι αποκαλύπτει φασιστικά χαρακτηριστικά της σοβιετικής προπαγάνδας μετά τη σταθεροποίηση της «Σοβιετικής Δημοκρατίας» το 1935. Στον «πολιτιστικό μπολσεβικισμό» της «Μαζικής ψυχολογίας» του 1933 αντιπαραθέτει το εναλλακτικό σχέδιο μιας πολιτιστικής επανάστασης με τη «δημοκρατία της εργασίας» η οποία στηρίζεται στον κοινωνικό αυτοκαθορισμό όλων των εργαζόμενων. Και σ' αυτό το εκτεταμένο σχέδιο η βασική θέση του Ράιχ μένει η ίδια: η υπερνίκηση του φασισμού είναι δυνατή μόνο με νέα ορθολογική ρύθμιση της σεξουαλικής οικονομίας της κοινωνίας.

(Από το σημείωμα του εκδότη στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Πανέξυπνο κοράκι βγάζει τον Αίσωπο ασπροπρόσωπο. Physics-minded crows bring Aesop's fable to life

Ελληνιστικό άγαλμα που παριστάνει τον Αίσωπο, από τη συλλογή της Βίλας Αλμπάνι, Ρώμη. Hellenistic statue claimed to depict Aesop, Art Collection of Villa Albani, Rome.

Ο Αίσωπος είχε προβλέψει σε έναν από τους μύθους του ότι τα κοράκια κατανοούν τις βασικές αρχές της υδροστατικής.

 Wenceslas Hollar, The crow and the pitcher.

Στο μύθο «Το διψασμένο κοράκι» ο Αίσωπος περιγράφει πώς ένα έξυπνο πουλί ρίχνει πετραδάκια σε μια μισογεμάτη στάμνα ώστε να ανεβάσει τη στάθμη και να μπορέσει τελικά να πιει νερό. Ο μύθος αποτέλεσε τη βάση για ένα τεστ νοημοσύνης στο οποίο υποβλήθηκε το κοράκι της Νέας Καληδονίας (Corvus moneduloides), ένα εξαιρετικά ευφυές πτηνό που είναι γνωστό ότι χρησιμοποιεί εργαλεία.

Το πρόβλημα

Το έξυπνο πουλί βρήκε τον τρόπο να ανεβάσει τη στάθμη και να φτάσει τον μεζέ που επιπλέει. Eureka! Like Archimedes in his bath, crows know how to displace water, showing that Aesop's fable The Crow and the Pitcher isn't purely fictional. Credit: (Sarah Jelbert; CC-BY)

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Όκλαντ στη Νέα Ζηλανδία αιχμαλώτισαν έξι άγρια κοράκια και τα έφεραν ενώπιον ενός δύσκολου προβλήματος: κομμάτια λαχαριστού κρέατος που επέπλεαν σε έναν σωλήνα μισογεμάτο με νερό. Δίπλα στο σωλήνα οι ερευνητές είχαν αφήσει αντικείμενα όπως πετραδάκια και κομμάτια λάστιχου.

The crows successfully figured out that heavy and solid objects would help them get a treat faster. They also preferred to drop objects in tubes where they could access a reward more easily, picking out tubes with higher water levels and choosing tubes of water over sand-filled ones.

Τα περισσότερα κοράκια κατάλαβαν γρήγορα ποια ήταν η λύση. Κατάλαβαν μάλιστα ότι για να ανέβει η στάθμη στο σωλήνα ήταν προτιμότερο να χρησιμοποιήσουν βαριά, συμπαγή αντικείμενα όπως τα πετραδάκια και όχι ελαφρά ή κούφια αντικείμενα. Επιπλέον, κατανοούσαν ότι το κόλπο λειτουργεί μόνο στο νερό και όχι σε σωλήνες μισογεμάτους με άμμο.

Το πείραμα

Όπως αναφέρει η ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση «PLoS ONE», το πείραμα δείχνει ότι τα κοράκια κατανοούν ως ένα βαθμό τις σχέσεις αιτίου-αποτελέσματος και αντιλαμβάνονται την έννοια του εκτοπίσματος στο επίπεδο ενός παιδιού 5 έως 7 ετών.

Παρόλα αυτά, τα κοράκια απέτυχαν σε πιο δύσκολες δοκιμασίες στις οποίες έπρεπε να λάβουν υπόψη τη διάμετρο του σωλήνα ή να μαντέψουν ότι δύο σωλήνες λειτουργούσαν στην πραγματικότητα ως συγκοινωνούντα δοχεία. Παρόλα αυτά, ο Αίσωπος θα ήταν περήφανος για τα κατορθώματα του κορακιού. Και, αν μπορούσε να μιλήσει, το κοράκι της Νέας Καληδονίας θα αναφωνούσε «Εύρηκα!» όπως ο Αρχιμήδης, πατέρας της υδροστατικής, τη στιγμή που πεταγόταν έξω από τη μπανιέρα.

Μια καταιγίδα... Μίκι Μάους στον Δία. New Storms on Jupiter Look Like Mickey Mouse

Η καταιγίδα του Δία θυμίζει σε κάποιους τον... Μίκι Μάους. A full view of Jupiter on February 25, 2014 showing several features including three storms that in combination look like Mickey Mouse. Credit and copyright: Damian Peach.

O Βρετανός Ντάμιεν Πιτς είναι ένας ερασιτέχνης αστρονόμος που προσπαθεί να απαθανατίζει με τον φωτογραφικό του φακό σπάνια ή εντυπωσιακά κοσμικά φαινόμενα.

Damian Peach captured several views of the Mickey Mouse storm. Jupiter’s Great Red Spot and the ‘Mickey Mouse’ storms on February 25, 2014. Credit: Damian Peach.

Πριν από λίγες μέρες ο Πιτς φωτογράφησε μια εντυπωσιακή καταιγίδα στον Δία η οποία εξελίσσεται αρκετά μακριά από τη κόκκινη κηλίδα, τη μόνιμη σφοδρή καταιγίδα του γίγαντα αερίου του ηλιακού μας συστήματος. Πρόκειται για ένα τριπλό σύστημα που αποτελείται από δύο αντικυκλώνες και έναν κυκλώνα.

Ο Πιτς έδωσε στη δημοσιότητα μια εικόνα της καταιγίδας και κάποιοι αναγνώρισαν σε αυτή τον... Μίκι Μάους. Οι αντικυκλώνες σχηματίζουν τα αυτιά του διάσημου ποντικού και ο γιγάντιος κυκλώνας το πρόσωπο του.

Το πρώτο συνθετικό χρωμόσωμα, Science gets closer to artificial life with first synthetic chromosome

Καλλιτεχνική απεικόνιση του συνθετικού χρωμοσώματος που δημιούργησαν οι ερευνητές στις ΗΠΑ. Οι καρφίτσες και τα λευκά σημεία δείχνουν που έγιναν οι αλλαγές στη φυσική αλληλουχία του ζυμομύκητα ώστε να δημιουργηθεί η συνθετική εκδοχή του. Τα κίτρινα σημεία είναι αυτά που απαλείφθηκαν. The chromosome is represented snake-like, with the positions of "designer changes" indicated by pins and white diamonds, and the deleted segments indicated in yellow, using the native chromosome sequence as a reference. Illustration by Lucy Reading-Ikkanda

Ένα βήμα - ορόσημο στο πεδίο της βιολογίας έκαναν επιστήμονες από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, τη Βρετανία και την Ινδία, που κατάφεραν για πρώτη φορά να δημιουργήσουν εξ αρχής ένα πλήρως συνθετικό και λειτουργικό χρωμόσωμα, μία εξέλιξη που ανοίγει το δρόμο για νέες επαναστατικές καινοτομίες στο πεδίο της βιοτεχνολογίας και της ιατρικής κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Συνθετική ζωή

Τα συνθετικά χρωμοσώματα, που σχεδιάζονται με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή, θα αποτελέσουν τη βάση για τη δημιουργία μελλοντικών συνθετικών μορφών ζωής (κατ’ αρχήν μικροοργανισμών και αργότερα φυτών και ζώων), με ποικίλες εφαρμογές όπως ο καθαρισμός του περιβάλλοντος από τοξικές ουσίες, η βιομηχανική παραγωγή νέων φαρμάκων, εμβολίων, βιοκαυσίμων, θρεπτικών ουσιών και άλλων «εξωτικών» υλικών.

Ενώ η κλασική γενετική μηχανική και βιοτεχνολογία μέσω γενετικής τροποποίησης περιορίζεται στην αλλαγή και την μεταφορά γονιδίων, η συνθετική βιολογία πηγαίνει παραπέρα, σχεδιάζοντας εξ αρχής και συνθέτοντας τελείως νέο γενετικό υλικό - κάτι που όμως ορισμένοι σκεπτικιστές βλέπουν επιφυλακτικά λόγω των πιθανών επιπτώσεων στη Φύση, όταν οι άνθρωποι «μιμούνται τον Θεό».

Το επίτευγμα

Yeast (in the petri dish above) has been used to make gene maps for decades, and it was one of the first organisms to have its entire genome sequenced, in 1996. PHOTOGRAPH COURTESY OF NYU LANGONE MEDICAL CENTER

Το νέο επίτευγμα -η πρώτη σύνθεση χρωμοσώματος ενός ευκαρυωτικού οργανισμού (οργανισμού με πυρήνα)- που απαίτησε έρευνα επτά ετών, αποτελεί συνέχεια και επέκταση της ιστορικής δημιουργίας από τον αμερικανό Κρεγκ Βέντερ του συνθετικού γονιδιώματος ενός πολύ απλούστερου βακτηρίου (οργανισμού χωρίς πυρήνα) το 2010, όταν είχε δημιουργήσει ένα εν μέρει συνθετικό βακτήριο, τη «Σύνθια».

Οι ερευνητές (μεταξύ των οποίων ο Μιχάλης Χατζηθωμάς του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς), με επικεφαλής τον γενετιστή Τζεφ Μπέκε του Ιατρικού Κέντρου Langone του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, συνέθεσαν εξ αρχής ένα χρωμόσωμα ζυμομύκητα, ενώνοντας συνθετικά τμήματα DNA σε μια ενιαία αλληλουχία.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ένα πλήρως συνθετικό γονιδίωμα ενός τέτοιου μύκητα, που χρησιμοποιείται στη ζυθοποιία για τη ζύμωση της μπίρας (μαγιά), στην οινοποιία, στην αρτοποιία κ.α., το οποίο θα αποτελείται από 16 συνθετικά χρωμοσώματα, θα γίνει πραγματικότητα μέσα στην επόμενη τετραετία.

«Η έρευνά μας μετακινεί τη βελόνα στη συνθετική βιολογία από τη θεωρία στην πράξη. Η εργασία μας αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο βήμα μέχρι σήμερα στο πλαίσιο μιας διεθνούς προσπάθειας να δημιουργηθεί το πλήρες γονιδίωμα ενός συνθετικού ζυμομύκητα. Πρόκειται για το πιο εκτεταμένα τροποποιημένο χρωμόσωμα που έχει ποτέ δημιουργηθεί. Όμως το πραγματικό ορόσημο είναι ότι το ενσωματώσαμε στο κύτταρο ενός ζωντανού ζυμομύκητα και δείξαμε ότι τέτοια κύτταρα, που φέρουν το συνθετικό χρωμόσωμα, είναι απολύτως φυσιολογικά, όμως διαθέτουν νέες δυνατότητες» αναφέρει ο Μπέκε.

Το γενετικό δυναμικό

The first synthetic chromosome for a creature with complex cells, designed on a computer and made from scratch in a laboratory, is being put through its paces.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι πλέον σε θέση να σχεδιάσουν σε έναν υπολογιστή τις αλλαγές που θέλουν να επιφέρουν στο γενετικό δυναμικό ενός χρωμοσώματος και στη συνέχεια να το τοποθετήσουν μέσα στο κύτταρο της μαγιάς, προσδίδοντας στην τελευταία ιδιότητες που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν διαθέτει.

Το συνθετικό χρωμόσωμα ονομάζεται «synIII», επειδή αντικατέστησε το χρωμόσωμα Νο 3 από τα συνολικά 16 του ζυμομύκητα. Το εγχείρημα χαρακτηρίστηκε «ανάβαση του όρους Έβερεστ» της συνθετικής βιολογίας, λόγω της πολυπλοκότητάς του, καθώς έπρεπε να συγκολληθούν με τη σωστή σειρά 273.871 «γράμματα» (βάσεις) του DNA και, παράλληλα, να αφαιρεθούν περίπου 50.000 που διέθετε το φυσικό χρωμόσωμα και θεωρήθηκαν περιττά.

Όπως είπε ο Τζεφ Μπέκε, «όταν αλλάζεις το γονιδίωμα, ρίχνεις ζάρια. Μία λάθος αλλαγή μπορεί να σκοτώσει το κύτταρο. Εμείς κάναμε πάνω από 50.000 αλλαγές στον κώδικα του DNA στο χρωμόσωμα και παρόλα αυτά ο ζυμομύκητάς μας έζησε και αναπαράχθηκε, πράγμα που δείχνει ότι το συνθετικό μας χρωμόσωμα είναι ανθεκτικό». Το επίτευγμα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».