Η Μαζική Ψυχολογία του Φασισμού. The Mass Psychology of Fascism

Η μαζική ψυχολογία του φασισμού (εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1933, την εποχή που ο Χίτλερ κατάκτησε την εξουσία). To 1935, με διαταγή της Gestapo, όλα του τα βιβλία καταστράφηκαν και κάηκαν. To 1957, τα βιβλία του ρίχτηκαν εκ νέου στην πυρά, αυτή τη φορά στην Αμερική.

 ...  “Δεν μπορούμε να εξουδετερώσουμε τον αφηνιασμένο φασίστα, αν από πολιτική καιροσκοπία ψάχνουμε να τον βρούμε μέσα στο Γερμανό ή τον Ιταλό μόνο, κι όχι επίσης μέσα στον Αμερικανό και τον Κινέζο, αν δεν τον ανιχνεύσουμε και μέσα στον ίδιο τον εαυτό μας, αν δεν γνωρίζουμε τους κοινωνικούς θεσμούς που τον εκκολάπτουν καθημερινά.

The Mass Psychology of Fascism (German: Die Massenpsychologie des Faschismus) is a 1933 book by Wilhelm Reich. It explores how fascists come into power, and explains their rise as a symptom of sexual repression.

Μπορούμε να χτυπήσουμε αποτελεσματικά το φασισμό, μονάχα, όταν τον αντιμετωπίζουμε εμπράγματα και πρακτικά με καλοθεμελιωμένη γνώση της ζωής και της κίνησής της. Κανείς δεν μπορεί να τον φτάσει στην πολιτικολογία, στους διπλωματικούς ελιγμούς και τις παρελάσεις. Όμως για τα πρακτικά προβλήματα της ζωής δεν έχει να δώσει απάντηση καμιά, επειδή τα βλέπει όλα μέσα στον καθρέφτη της ιδεολογίας ή με το σχήμα της κρατικής στολής.

Όταν ακούμε κάποιον φασίστα, οποιασδήποτε απόχρωσης, να βγάζει κήρυγμα για την «τιμή του έθνους» (αντί για την τιμή του ανθρώπου), για τη «σωτηρία της αγίας οικογένειας  και της φυλής» (αντί της κοινωνίας και της εργαζόμενης ανθρωπότητας), όταν φουσκώνει και κορδώνεται κι έχει το ρύγχος του γεμάτο συνθήματα, τότε ας τον ρωτήσουμε δημόσια ήρεμα και απλά:

«Τι κάνεις στην πράξη για να ταΐσεις το έθνος, χωρίς να δολοφονήσεις άλλα έθνη; Τι κάνεις ως γιατρός για να καταπολεμήσεις τις χρόνιες αρρώστιες, τι ως παιδαγωγός για να απεργαστείς την ευτυχία του παιδιού, τι ως οικονομολόγος για να εξουδετερώσεις τη φτώχεια, τι ως κοινωνικός λειτουργός για ν' αποσοβήσεις τη συντριβή πολύτεκνων μητέρων, τι ως αρχιτέκτονας για να βελτιώσεις την υγιεινή της κατοικίας. Και μη φλυαρείς τώρα, αλλά δώσε μας μια συγκεκριμένη απάντηση, ειδάλλως κλείσε το στόμα σου!»

Συμπέρασμα: ο διεθνικός φασισμός δε θα ηττηθεί ποτέ με πολιτικούς ελιγμούς. Θα υποκύψει μόνο στην παγκόσμια φυσική οργάνωση της εργασίας, της αγάπης και της γνώσης.”...

Από τον “ Πρόλογο στην τρίτη διορθωμένη και επαυξημένη έκδοση”.

Η «Μαζική ψυχολογία του φασισμού» του Ράιχ εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1933, εποχή που ο Χίτλερ πήρε την εξουσία, και το βιβλίο δε διαδόθηκε πλατιά: έγινε ανάγνωσμα των εκπατρισμένων και έτσι δεν άσκησε μεγάλη επίδραση. Κριτική του φασισμού (όχι μόνο του γερμανικού, αλλά της φασιστικής δομής γενικά) δε νοείται χωρίς τον Ράιχ. Το κλινικά και κοινωνιολογικά διαμορφωμένο βλέμμα του Ράιχ διέκρινε τη θεμελιακή συσχέτιση ανάμεσα στην αυταρχική καταπίεση των ορμών και τη φασιστική ιδεολογία. Ανάλυσε τις εξωτερικεύσεις, τη φρασεολογία, τα ηθικά σχήματα και τις ενέργειες του «χιτλερισμού» και ανακάλυψε σ’ αυτά τη μετατόπιση του σεξουαλικού φόβου σε ένα μυστικισμό που διαστρέφει την ικανότητα του ανθρώπου για ελευθερία σε έναν παράλογο μηχανισμό χρόνιας εξάρτησης.

Ο Ράιχ σε ένα βιεννέζικο καφέ περίπου το 1922. Wilhelm Reich (1897-1957), Austrian-American psychoanalyst, in his mid-20s in a Vienna cafe.

Το 1942 κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ η Τρίτη έκδοση της  «Μαζικής ψυχολογίας», διορθωμένη και επαυξημένη. Η απογοήτευση από την ανασταλμένη επαναστατική εξέλιξη και τη συνδεόμενη με αυτή αντισεξουαλική στάση στη Σοβιετική Ένωση μετέβαλε την προοπτική του Ράιχ σε ορισμένα σημαντικά σημεία. Ο Ράιχ δε βλέπει πια το φασισμό περιορισμένο σε μερικά κράτη και κυβερνήσεις, αλλά τον αναγνωρίζει σα φαινόμενο της σύγχρονης μαζικής κοινωνίας γενικά. Σε ένα νέο κομμάτι αποκαλύπτει φασιστικά χαρακτηριστικά της σοβιετικής προπαγάνδας μετά τη σταθεροποίηση της «Σοβιετικής Δημοκρατίας» το 1935. Στον «πολιτιστικό μπολσεβικισμό» της «Μαζικής ψυχολογίας» του 1933 αντιπαραθέτει το εναλλακτικό σχέδιο μιας πολιτιστικής επανάστασης με τη «δημοκρατία της εργασίας» η οποία στηρίζεται στον κοινωνικό αυτοκαθορισμό όλων των εργαζόμενων. Και σ' αυτό το εκτεταμένο σχέδιο η βασική θέση του Ράιχ μένει η ίδια: η υπερνίκηση του φασισμού είναι δυνατή μόνο με νέα ορθολογική ρύθμιση της σεξουαλικής οικονομίας της κοινωνίας.

(Από το σημείωμα του εκδότη στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).