Γιάννης Κοντός, «Στα Μισοσκότεινα»

Francis Bacon, Fragment of a crucifixion, 1950.

Γυμνό το σπίτι, χωρίς πουλιά και έπιπλα.

Αθόρυβες Κυριακές με σβησμένα τσιγάρα

και ξερούς καφέδες στο πάτωμα – έρωτα στο πάτωμα

ή στο ταβάνι, σαν τις μύγες –

Γυμνό το μυαλό μου. Μόνο δυό-τρία καρφιά

στον τοίχο με μυτερούς ίσκιους και ένα χαλάκι

κόκκινο, μαθημένο να ξεφτάει στα πόδια σου.

Θα στρίψω το αίμα, να μην πηγαίνει

στον εγκέφαλο, να μην σκέφτεται έτσι.

Francis Bacon, Figure with meat, 1954.

Και η κρεατομηχανή δουλεύει.

Ο Γιάννης Κοντός γεννήθηκε στο Αίγιο το 1943. Σπούδασε οικονομικά και εργάστηκε ως ασφαλιστής. Μεταξύ 1971-1976 διατήρησε, μαζί με τον Θανάση Νιάρχο, το βιβλιοπωλείο "Ηνίοχος", σημείο συνάντησης λογοτεχνών και διανοούμενων κατά τα τελευταία χρόνια της δικτατορίας. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε με ποίηση το 1965, και με το πρώτο του βιβλίο, το 1970. Έχει εκδώσει δεκαπέντε ποιητικά βιβλία, δύο βιβλία με πεζά κείμενα ("Τα ευγενή μέταλλα", τ. 1 και 2), και τρία βιβλία για παιδιά. Ποιήματα και κείμενά του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες. Το 1973 πήρε τη χορηγία του Ιδρύματος Ford. Επί σειρά ετών ήταν συνεργάτης του ραδιοφώνου καθώς και των εκδόσεων "Κέδρος". Έχει κατά διαστήματα συνεργαστεί με περιοδικά της Ελλάδας και του εξωτερικού καθώς και με το "Το Βήμα της Κυριακής". Το 1980 κυκλοφόρησε δίσκος με μελοποιημένα ποιήματά του από τον συνθέτη Νίκο Καλλίτση, με τον τίτλο "Απόπειρα". Έχει γράψει κείμενα για σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους. Τον Απρίλιο του 1992 εκδόθηκε μια επιλογή ποιημάτων του με τίτλο "Όταν πάνω από την πόλη ακούγεται ένα τύμπανο", σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, εικονογραφημένη από τον ζωγράφο Δημήτρη Μυταρά. Το ενδέκατο βιβλίο του, "Πρόκες στα σύννεφα", 1999, είναι μια ανθολόγηση όλων των ποιητικών του βιβλίων, που έκανε ο ζωγράφος Γιάννης Ψυχοπαίδης, την οποία συμπλήρωσε με 20 χαρακτικά. Διδάσκει σε σχολή θεάτρου. Το 1998 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για την ποιητική συλλογή "Ο αθλητής του τίποτα". Το 2009 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του ποιητικού του έργου.

Αρχαιολογικά μυστικά «έκρυβε» η λίμνη Κάρλα στη Θεσσαλία. Important archeological discoveries at Lake Karla in Thessaly

Archeologists discover farm house, Neolithic settlement, inn, ceramic furnace and scores of artifacts.

Τέσσερις θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος από διάφορες χρονολογικές περιόδους έφερε πρόσφατα στο φως η σκαπάνη της ΙΕ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στη λίμνη Κάρλα, στη Θεσσαλία. Οι αποκαλύψεις έγιναν κατά τη διάρκεια σωστικών ανασκαφών, που διενεργήθηκαν στο πλαίσιο του έργου για την επανασύσταση της λίμνης στην περιοχή του κύριου συλλεκτήρα, ο οποίος και θα την τροφοδοτήσει.

Amongst the finds are a huge farmhouse at “Tserli” from the Hellenistic period (2nd century BC) with many rooms and about 500 artifacts; a Neolithic settlement surrounded by a yard and scores of ceramics and later Neolithic idols at Amygdale 1; a farm house including a ceramic furnace, also from the Hellenistic period that probably operated as an inn at Amygdale 2 and parts of a stone wall, desk, graves and an interesting square construction, from the Mid Bronze Age at Amygdale 3.

Πρόκειται για μια μεγάλη αγροικία των ελληνιστικών χρόνων (2ο π.Χ. αι.) με πολλά δωμάτια και πλούσια κινητά ευρήματα (περί τα 500) στη θέση Τσέρλι, έναν νεολιθικό οικισμό, οριοθετημένο από περίβολο, που συνοδευόταν από αξιόλογη κεραμική και ειδώλια της νεότερης νεολιθικής περιόδου στη θέση Αμυγδαλή 1, μια αγροικία του 2ου π.Χ. αι., που πιθανόν λειτουργούσε ως πανδοχείο, μαζί με έναν κεραμικό κλίβανο των πρώιμων ελληνιστικών χρόνων στη θέση Αμυγδαλή 2 και, τέλος, μια θέση της Μέσης Εποχής του Χαλκού στην Αμυγδαλή 3, στην οποία εντοπίστηκαν, μεταξύ άλλων, τμήμα λιθόκτιστου περιβόλου, ένα λιθόκτιστο θρανίο, δύο κιβωτιόσχημοι παιδικοί τάφοι και μια τετράγωνη ενδιαφέρουσα κατασκευή, που σώζεται σε μέγιστο ύψος περίπου 80 εκατοστών.

Τα παραπάνω ευρήματα και η διατήρησή τους απασχόλησαν τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, τα οποία μελετώντας την εισήγηση της αρμόδιας διεύθυνσης και Εφορείας, συμφώνησαν ομόφωνα στις προτάσεις τους: Να διατηρηθεί η ελληνιστική αγροικία στο Τσέρλι, με τα πολλά δωμάτια και την κεντρική ορθογώνια αυλή, μνημεία που δεν επηρεάζονται από τον συλλεκτήρα και τα οποία μπορούν να αναδειχτούν στο πλαίσιο του φυσιολατρικού περιπάτου που σχεδιάζεται. Από τα υπόλοιπα, θεωρήθηκε καλό να αποσπαστούν και να μεταφερθούν σε κοντινή περιοχή ο κεραμικός κλίβανος των ελληνιστικών χρόνων και η τετράγωνη κατασκευή της Μέσης Εποχής του Χαλκού, η οποία, όπως ειπώθηκε, αποτελεί ξεχωριστό εύρημα.

Μινυακός αμφορίσκος.

Σπάνιους τύπους αγγείων που συνόδευαν τους νεκρούς και πλήθος άλλων κτερισμάτων αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη σε ταφικό σύνολο της Μέσης Εποχής Χαλκού (17ος π.Χ. αιώνας) στη θέση «Όβρια», νοτιοδυτικά της λίμνης Κάρλας Μαγνησίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν περίπου 20 μινυακά αγγεία, με μονόχρωμη γυαλιστερή επιφάνεια -που βρέθηκαν για πρώτη φορά στην ανατολική Θεσσαλία-, καθώς και μεγάλος αριθμός από αμαυρόχρωμα με γραμμική διακόσμηση και καστανή βαφή.

Οι δύο αυτοί τύποι των αγγείων συνδέονται με ταφικά έθιμα, δεν συνηθίζονται δηλαδή σε οικιστικά σύνολα, συνόδευαν τους νεκρούς και συνήθως ήταν γεμάτα τρόφιμα ή υγρά.

Η μινυακή κεραμική είναι εντελώς χαρακτηριστική. Τα αγγεία είναι τροχήλατα, μονόχρωμα, γκρίζα ή κιτρινωπά και είναι επηρεασμένα από μεταλλικά πρότυπα. Τα γκρίζα μινυακά, που θεωρούνται και τα παλαιότερα, σταματούν να εμφανίζονται γύρω στο 1550 π.Χ., ενώ τα κιτρινωπά κατασκευάζονται έως περίπου το 1400 π.Χ., που είναι και η εποχή κατά την οποία η μινυακή κεραμική παίρνει διαφορετικές κατευθύνσεις.

Όσο για τα αμαυρόχρωμα αγγεία, θυμίζουν τα κυκλαδικά και η μόδα τους συνεχίζεται παράλληλα με τα μινυακά, ενώ σημαντικό κέντρο παραγωγής τους θεωρείται η Αίγινα.

«Προς το παρόν έχει βρεθεί το νεκροταφείο, το οποίο ενδεχομένως να σχετίζεται με τον παραπλήσιο οικισμό στον λόφο Ντελή-Χάνι, ανατολικά του χωριού Ριζόμυλος. Συνολικά ανασκάφηκαν 11 τάφοι, οι 10 ενηλίκων και 1 παιδιού, και με βάση τα ευρήματα χρονολογήθηκαν στο τέλος της Μέσης και στις αρχές της Υστερης Εποχής του Χαλκού (1700-1600 π.Χ.)», είπε ο αρχαιολόγος της ΙΓ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, Δημήτρης Αγνουσιώτης, ο οποίος επέβλεπε την ανασκαφή μαζί με τη συνάδελφό του, Καλλιόπη Αλματζή.

Ένας από τους 11 τάφους.

Οι τάφοι ήταν κιβωτιόσχημοι, οι πλευρές τους ήταν επενδυμένες με τέσσερις μονολιθικές πλάκες, στις οποίες για την καλύτερη στήριξή τους είχαν τοποθετήσει μικρές πέτρες ή βότσαλα, ενώ υπήρχαν και ίχνη από παλαιότερες ταφές. Οι νεκροί είχαν τοποθετηθεί σε συνεσταλμένη στάση, με τα χέρια λυγισμένα, τοποθετημένα στον θώρακα και τα πόδια επίσης λυγισμένα, ενώ το κεφάλι ήταν τοποθετημένο στα αριστερά. «Τα αγγεία, τα οποία τοποθετούνταν είτε στα πόδια είτε στον θώρακα του νεκρού, είναι ως επί το πλείστον χειροποίητα. Τα σχήματα συνάδουν με την τάση της εποχής, καθώς έχουν βρεθεί πολλά παράλληλα τόσο από θέσεις της Θεσσαλίας όσο και της υπόλοιπης ηπειρωτικής Ελλάδας.

Κάλαθος με αμαυρόχρωμη διακόσμηση.

Το πιο δημοφιλές σχήμα αποτελεί το καλαθόσχημο σκεύος με σφαιρικό σώμα. Πολύ χαρακτηριστικά για την περίοδο αυτή είναι και τα κυάθια και τα μόνωτα κύπελλα, όπως και οι σκύφοι με διχαλωτές λαβές, οι οποίοι αποτελούν σήμα κατατεθέν για την περιοχή τη συγκεκριμένη εποχή, αλλά και τα σφονδύλια», μας είπε η κ. Αλματζή.

Η ύπαρξη αγγείων σε ταφικά σύνολα αυτής της περιόδου δεν είναι κάτι σπάνιο, αυτό ωστόσο που τα καθιστά ιδιαίτερα είναι η ποιότητα και η σπανιότητά τους, ενώ η περαιτέρω μελέτη τους οδηγεί στο συμπέρασμα για την παρουσία ανταγωνιστικών κοινωνικών ομάδων και κοινοτήτων, που δρούσαν στο πλαίσιο προσπάθειας αναπροσδιορισμού ατομικών και συλλογικών ταυτοτήτων.

Το μήλο του Νεύτωνα. The core of truth behind Sir Isaac Newton's apple

Sir Isaac Newton was said to have discovered gravity while sitting in his mother's garden in Lincolnshire.

Η ιστορία ότι ο Ισαάκ Νεύτων (1642 – 1727) συνέλαβε την ιδέα της βαρύτητας παρατηρώντας την πτώση ενός μήλου είναι πολύ γνωστή. Σε όσα ακολουθούν θα ασχοληθούμε με το πώς διασώθηκε ως τις μέρες μας αυτή η ιστορία, στη μια ή την άλλη εκδοχή της – ανατρέχοντας στα κείμενα που την πρωτοδημοσίευσαν …

Βρετανικό γραμματόσημο του 1987, αναμνηστικό για τα τριακόσια χρόνια από την έκδοση των Principia του Νεύτωνα.

Όσον αφορά τη σύλληψη του νόμου της βαρύτητας από την πτώση ενός μήλου ή όποια άλλη κι αν ήταν η αφορμή, ένα είναι βέβαιο: η συστηματοποίηση της αρχικής ιδέας είχε ως αποτέλεσμα τη συγγραφή ενός από τα σημαντικότερα βιβλία στην ιστορία της επιστήμης, το περίφημο Principia Mathematica (Μαθηματικές αρχές) (1687).

Το έργο αυτό, που δίκαια θεωρείται θεμέλιο της φυσικής επιστήμης, αποτέλεσε τον καρπό πολυετούς έρευνας και μελέτης, και μόνο ένας επιστήμονας σαν τον Νεύτωνα – προικισμένος με διανοητικά χαρίσματα, βαθιά παιδεία, επινοητικότητα, περιέργεια, επιμονή, αυταπάρνηση και αφοσίωση θα μπορούσε να το ολοκληρώσει.

Ο ίδιος ο Νεύτων, όταν κάποτε ρωτήθηκε να σχολιάσει πως έφτασε στις μεγάλες του ανακαλύψεις, δήλωσε: «Κρατώ το θέμα διαρκώς στο νου μου, μέχρι που το αρχικό απαύγασμα, βήμα βήμα, ανάβει για να γίνει ένα λαμπερό δυνατό φως». (από την αλληλογραφία του με τον μαθηματικό Roger Cotes (1682 – 1716), σελ. xlii-xliii της έκδοσης του J. Edleston, Λονδίνο 1850).

Είναι γνωστό πως ο Νεύτων επεξεργαζόταν το Principia Mathematica πάνω από είκοσι χρόνια: Στο διάλογο του Λουκιανού που παραθέσαμε στην αρχή του άρθρου, ο ένας συνομιλητής, ο Λύκινος, λέει στον Ερμότιμο ότι τον παρατηρούσε είκοσι χρόνια να μελετά προσεκτικά τους δασκάλους του. Αντίθετα, ο Νεύτων όχι μόνο μελέτησε τους προκατόχους του, αλλά τους συμπλήρωσε ή και τους αμφισβήτησε.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το 1665, έτος αποφοίτησής του από το Trinity College, ο Νεύτων ζούσε στο Καίμπριτζ. Την ίδια χρονιά, στο Λονδίνο ξέσπασε επιδημία βουβωνικής πανώλης, η οποία αποδεκάτισε τον πληθυσμό του. Και αυτό συνέβη σε μια ήδη ταραγμένη εποχή, καθώς ήταν ακόμη νωπές οι μνήμες του Μεγάλου Εμφυλίου. Όταν, μάλιστα, η επιδημία συνέχισε να σκοτώνει κατά το έτος 1666, λόγω της ομοιότητας της χρονολογίας αυτής με τον «αριθμό του θηρίου» της Αποκάλυψης, ο πανικός του πληθυσμού έφτασε στο αποκορύφωμα, και πολλοί ήταν εκείνοι που ερμήνευαν τα γεγονότα ως εκπλήρωση των προφητειών για τις αμαρτίες της ανθρωπότητας.

Χαρακτηριστική είναι η εξιστόρηση των συμβάντων λίγο αργότερα, από τον πολυγραφότατο Daniel Defoe (1660 – 1731), τον συγγραφέα του Ροβινσώνα Κρούσου, ο οποίος αναφέρει σχετικά με τη υστερία που κατέλαβε τον πληθυσμό ότι «πολλοί νόμιζαν πως άκουγαν φωνές που τους παρότρυναν να φύγουν […] γιατί οι ζωντανοί δεν θα έφταναν να θάψουν τους νεκρούς».

Οι αρχές των αστικών κέντρων, προσπαθώντας να περιορίσουν την εξάπλωση της ασθένειας, υιοθέτησαν μια σειρά μέτρων: για παράδειγμα, απαγόρευσαν να επισκέπτονται τις πόλεις τους οι ταξιδιώτες και υπέβαλαν σε αυστηρή καραντίνα τους φορείς. Το ίδιο το Καίμπριτζ ακύρωσε το ετήσιο πανηγύρι του κατά τα έτη 1665 και 1666, έκλεισε το πανεπιστήμιο και διευκόλυνε τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας να φύγουν για την επαρχία, μακριά από την ασθένεια.

Υπό την πίεση αυτών των γεγονότων, ο Νεύτων αναχώρησε τον Ιούνιο του 1665 για το πατρικό του σπίτι στο Γούλσθροπ όπου έμεινε συνεχώς – εκτός από ένα μικρό διάλειμμα το 1666 – για δυο περίπου χρόνια.

Εκεί, στην ηρεμία της επαρχίας και αναμένοντας τη λήξη της επιδημίας, επιδόθηκε απερίσπαστος στις μελέτες του. Συχνά περνούσε τις ώρες του σκεπτόμενος στον κήπο με τις μηλιές, δίπλα στο σπίτι του. Ας δούμε πως περιγράφουν κάποια περιστατικά οι σύγχρονοι βιογράφοι του.

Γράφει ο Stukeley στο χειρόγραφό του: «Μετά το δείπνο, αφού ο καιρός ήταν ζεστός πήγαμε στον κήπο και ήπιαμε τσάι κάτω από τη σκιά κάποιας μηλιάς. Μόνον εκείνος κι εγώ. Μεταξύ άλλων, μου είπε ότι ήταν περίπου στην ίδια κατάσταση, όπως όταν του ήρθε στο μυαλό η ιδέα της βαρύτητας. Γιατί το μήλο πέφτει πάντα κατακόρυφα; είχε αναρωτηθεί. Γιατί δεν πάει στο πλάι, ή προς τα πάνω; Γιατί πηγαίνει συνέχεια προς το κέντρο της Γης; Σίγουρα, η αιτία είναι ότι η Γη το έλκει. Πρέπει να υπάρχει μια δύναμη έλξης στην ύλη. Και το σύνολο της ελκτικής δύναμης στην ύλη της Γης πρέπει να είναι προς το κέντρο της Γης, κι όχι προς κάποια πλευρά της. Έτσι, αυτό το μήλο πέφτει κατακόρυφα ή με κατεύθυνση προς το κέντρο; Αν η ύλη έλκει έτσι ύλη, πρέπει (η δύναμη) να είναι ανάλογη της ποσότητάς της. Έτσι, το μήλο έλκει τη Γη, όπως η Γη έλκει το μήλο».

Ο πρώτος βιογράφος ήταν ο William Stukeley, γνωστός για τις μελέτες του για την αρχαία μυθολογία και τους Δρυίδες. Ο Stukeley διέθετε άμεσες πληροφορίες για τον Νεύτωνα, αφού τον συναναστρεφόταν στα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής του.

Για να διαβάσετε το χειρόγραφο του William Stukeley, που αναφέρεται στον Newton, πατήστε ΕΔΩ: http://ttp.royalsociety.org

Τις κατέγραψε στο Memoirs of Sir Isaac Newton’s Life, το οποίο θεωρείται περισσότερο εξιδανικευμένη παρά αντικειμενική βιογραφία του μεγάλου επιστήμονα.

Γράφει λοιπόν ο Stakeley ότι την άνοιξη του 1726, δηλαδή ένα χρόνο πριν από το θάνατο του Νεύτωνα, τον επισκέφθηκε στο σπίτι του στο Λονδίνο. Εκεί, καθώς περπατούσαν στον κήπο, ο Νεύτων του ανέφερε ότι σε μια μεγάλη ανάλογη περίσταση είχε συλλάβει την ιδέα της βαρύτητας. Ο Stakeley ότι την άνοιξη του 1726, δηλαδή ένα χρόνο πριν από το θάνατο του Νεύτωνα, τον επισκέφθηκε στο σπίτι του στο Λονδίνο.

Εκεί, καθώς περπατούσαν στον κήπο, ο Νεύτων του ανέφερε ότι σε μια ανάλογη περίσταση είχε συλλάβει την ιδέα της βαρύτητας.

O Stakeley, όπως γράφει ο ίδιος, εντυπωσιάστηκε από αυτό το γεγονός ώστε συνέχισε τη συζήτηση «στη σκιά μερικών μηλιών, μόνο αυτός (ο Νεύτων) και εγώ». Ιδού τι αναφέρει:

«Μεταξύ άλλων συζητήσεων, μου είπε πως ο περίπατός μας στον κήπο του θύμισε τη στιγμή που συνέλαβε την έννοια της βαρύτητας. Αφορμή ήταν η πτώση ενός μήλου, καθώς καθόταν σκεπτόμενος».

Υπάρχει και άλλη σύγχρoνη μαρτυρία, πιο αντικειμενική, από τον Henry Pembeρton, στον οποίο ο Νεύτων είχε εμπιστευθεί την επιμέλεια της τρίτης έκδοσης των Principia, το 1726. Ο Pemberton εξέδωσε το 1728, ένα χρόνο μετά το θάνατο του Νεύτωνα, το βιβλίο του A view of Sir Isaac Newton’s Philosophy.

Στον πρόλογο του βιβλίου αναφέρει: «Συνέλαβε τις πρώτες ιδέες, που τον οδήγησαν στην συγγραφή των Principia, όταν επέστρεψε από το Καίμπριτζ, το 1666, λόγω της πανώλης. Ενώ καθόταν μόνος στον κήπο, άρχισε να στοχάζεται για τη δύναμη της βαρύτητας».

Nicolas de Largillière, François Marie Arouet dit Voltaire (vers 1724-1725).

Επίσης την ιστορία με το μήλο αναφέρει και ο μέγας θαυμαστής του Νεύτωνα, ο Βολταίρος (1694 – 1778).

Ο Βολταίρος ουδέποτε συνάντησε τον Νεύτωνα, αλλά διέθετε την πληροφορία από έμμεση πηγή. Του την είπε η ανιψιά του Νεύτωνα, η Catherine Barton, και κατόπιν την κατέγραψε στο έργο του Elements de la philosophie de Newton (1736).

H Catherine, για την οποία ο Νεύτων έτρεφε παθολογική αγάπη, ήταν κόρη της αμφιπάτριας αδελφής του, της Hannath Barton. (Ο πατέρας του Νεύτωνα πέθανε πριν ακόμα γεννηθεί αυτός, και η μητέρα του παντρεύτηκε για δεύτερη φορά, κάποιον Barnabas Smith).

In the frontispiece to Voltaire's interpretation of Isaac Newton's work, Elémens de la philosophie de Newton (1738), the philosophe sits translating the inspired work of Newton. Voltaire's manuscript is illuminated by seemingly divine light coming from Newton himself, reflected down to Voltaire by a muse, representing Voltaire's lover Émilie du Châtelet—who actually translated Newton and collaborated with Voltaire to make sense of Newton's work.

O Βολταίρος συζήτησε με την Catherine, αργότερα κυρία Conduit, και ιδού πως κατέγραψε το περιστατικό με το μήλο: «Μια μέρα, κατά το 1666, ο Νεύτων – που τότε βρισκόταν στην επαρχία – είδε να πέφτουν τα φρούτα ενός δένδρου και περιήλθε – κατά την ανιψιά του, την κυρία Conduit – σε βαθιά αυτοσυγκέντρωση για να προσδιορίσει την αιτία στην οποία οφείλεται η έλξη των σωμάτων κατά μήκος μιας γραμμής η οποία προεκτεινόμενη διέρχεται πολύ κοντά από το κέντρο της Γης». Έτσι περιγράφουν οι σύγχρονοι του Νεύτωνα την ιστορία με το μήλο.

«Χαμένο παράδεισο» στη Μοζαμβίκη βρήκε το Google Earth. How Google Earth helped find Mozambique's lost forest of Mount Mabu

The view from Mozambique's Mount Mabu at sunrise. Image: Tom Timberlake.

Ένα παρθένο βουνό στην καρδιά της Μοζαμβίκης, μια ορεινή ζούγκλα που φιλοξενεί πολυάριθμα νέα είδη, φαίνεται ότι θα παρέμενε άγνωστο στους επιστήμονες αν δεν υπήρχε το Google Earth.

View of lush vegetation on Mount Mabu, Mozambique. Kew botanist Jonathan Timberlake led the expedition there in 2008. Image: Tom Timberlake/Kew Gardens.

To Όρος Μάμπου, ύψους 1.700 μέτρων, ορθώνεται πάνω από τη σαβάνα της Μοζαμβίκης και καλύπτεται από ένα δάσος το οποίο εκτιμάται ότι είναι το μεγαλύτερο υγρό τροπικό δάσος μεσαίου υψομέτρου σε ολόκληρη τη νότια Αφρική.

Mozambique's Mount Mabu. Image: screengrab.

Η βρετανική εφημερίδα The Guardian δημοσιεύει τώρα άρθρο για το ιστορικό της ασυνήθιστης ανακάλυψης. Το βουνό ήταν βέβαια γνωστό στους ντόπιους, οι επιστήμονες όμως αγνοούσαν την ύπαρξή του μέχρι το 2005.

Kew botanist Jonathan Timberlake recording vegetation on the steep slopes of Mount Mabu. Image: Tom Timberlake.

Αυτό άλλαξε όταν ο Τζούλιαν Μπέιλις, βιολόγος στους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους του Κιού, έξω από το Λονδίνο, αναζήτησε στους χάρτες της Google άγνωστες περιοχές υψηλής βιοποικιλότητας στην Αφρική. Και βρήκε ακριβώς αυτό που έψαχνε.

Μυστήρια παρθένα ζούγκλα

The orchid species, Polystachya songaniensis, photographed on Mozambique's Mount Mabu. Image: Tom Timberlake.

Οι έρευνες που ακολούθησαν έδειξαν ότι το Όρος Μάμπου δεν υπήρχε πουθενά στη βιβλιογραφία και παρέμενε αχαρτογράφητο και ανεξερεύνητο. Επιπλέον, ο εμφύλιος πόλεμος που σάρωσε τη Μοζαμβίκη από το 1977 έως το 1992 βοήθησε να μείνει απομονωμένη αυτή η περιοχή.

Hassam Patel and Hermenegildo Matimela from the expedition team, recording vegetation with Kew botanist Jonathan Timberlake. Image: Tom Timberlake.

Τον Οκτώβριο του 2008, ο Μπέιλις και μια διεθνής ομάδα 28 επιστημόνων έφτασαν στη Μοζαμβίκη για την πρώτη αποστολή εξερεύνησης.

Small Striped Swordtail butterfly, Graphium policenes. Image: Julian Bayliss/Kew Gardens.

Οι ερευνητές συνέλεξαν 500 είδη φυτών και 126 δείγματα ζώων, μεταξύ των οποίων ένα νέο είδος χαμαιλέοντα, τρία νέα είδη φιδιών, τέσσερα νέα είδη πεταλούδων, ένα νέο καβούρι και πέντε νέα φυτά.

Hemipteran Bug. Image: Julian Bayliss/Kew Gardens.

«Πολύς κόσμος πιστεύει ότι δεν έχει μείνει πια τίποτα στον κόσμο να ανακαλυφθεί» σχολίασε ο Δρ Μπέιλις. «Υπάρχουν όμως νέα είδη που περιμένουν να ανακαλυφθούν, χαμένοι κόσμοι που μένει να βρούμε».

Ο ερευνητές παρουσιάζει τη μεγάλη ανακάλυψη στο παραπάνω βίντεο που έχει αναρτηθεί στο YouTube.

Ένας γαλαξίας σκέτο… πυροτέχνημα. NGC 6946: The 'Fireworks Galaxy'

Πράγματι στην νέα εικόνα ο NGC 6946 δείχνει σαν ένα πολύχρωμο κοσμικό μωσαϊκό. NGC 6946 is a medium-sized, face-on spiral galaxy about 22 million light years away from Earth. In the past century, eight supernovas have been observed to explode in the arms of this galaxy. Chandra observations (purple) have, in fact, revealed three of the oldest supernovas ever detected in X-rays, giving more credence to its nickname of the "Fireworks Galaxy." This composite image also includes optical data from the Gemini Observatory in red, yellow, and cyan. Image credit: X-ray: NASA/CXC/MSSL/R.Soria et al, Optical: AURA/Gemini OBs

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εντυπωσιακή φωτογραφία του σπειροειδούς γαλαξία NGC 6946 που βρίσκεται σε απόσταση 22 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Στον γαλαξία αυτό οι εκρήξεις σουπερνόβα (άστρα που αυτοκαταστρέφονται) αποτελούν συχνό φαινόμενο. Μόνο κατά τη διάρκεια των τελευταίων 100 ετών έχουν εντοπισθεί και παρατηρηθεί οκτώ σουπερνόβα. Οι εκρήξεις αυτές κάνουν τον γαλαξία να φωτοβολεί και μάλιστα με διάφορα χρώματα στο κοσμικό περιβάλλον.

Why is this galaxy so active? Nearby spiral galaxy NGC 6946 is undergoing a tremendous burst of star formation with no obvious cause. In many cases spirals light up when interacting with another galaxy, but NGC 6946 appears relatively isolated in space. Located just 10 million light years away toward the constellation of Cepheus, this beautiful face-on spiral spans about 20,000 light years and is seen through a field of foreground stars from our Milky Way Galaxy. The center of NGC 6946 is home to a nuclear starburst itself, and picturesque dark dust is seen lacing the disk along with bright blue stars, red emission nebulas, fast moving gas clouds, and unusually frequent supernovas. The 8-meter Gemini North Telescope in Hawaii, USA, took the above image. A suggested explanation for the high star formation rate is the recent accretion of many primordial low-mass neutral hydrogen clouds from the surrounding region. Credit & Copyright: T. Rector (U. Alaska Anchorage), Gemini Obs., AURA

Για αυτό και οι επιστήμονες έχουν προσδώσει στον NGC 6946 το προσωνύμιο «Γαλαξίας Πυροτέχνημα». Η φωτογραφία που έδωσε στην δημοσιότητα η NASA αποτελεί συνδυασμό εικόνων του γαλαξία που έχουν καταγράψει το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra και τα τηλεσκόπια του επίγειου δικτύου Gemini. Σε αυτή την εικόνα ο γαλαξίας εμφανίζεται με εντυπωσιακή χρωματική παλέτα.