Σχεδόν
μισό αιώνα πριν, οι φοιτητές του Παρισιού βγήκαν στους δρόμους. Τους
ακολούθησαν οι εργάτες, που κήρυξαν γενική απεργία σε ολόκληρη την χώρα, όταν
οι δυνάμεις καταστολής που έστειλε ο πρόεδρος Σαρλ Ντε Γκωλ στα πανεπιστήμια
συγκρούστηκαν με τους φοιτητές. Τελικά, η Εθνοσυνέλευση διαλύθηκε, νέες εκλογές
προκηρύχθηκαν, οι απεργίες σταμάτησαν, και το κόμμα του Ντε Γκωλ εκλέχθηκε και
πάλι. Όμως, ο Μάης του ’68, ή Γαλλικός Μάης, έγινε συνώνυμο με την απαίτηση για
αλλαγή των κοινωνικών αξιών. Και μας άφησε κληρονομιά πόστερ και συνθήματα σαν
τα παρακάτω. This year France celebrates the 50th anniversary of
May '68, the month when the country became a hotbed of revolutionary zeal. Here
are the posters that capture the mood of the time.
Οι
περισσότερες χωρίς όνομα δημιουργού, με μόνη ένδειξη τον τόπο δημιουργίας τους
(που δεν ήταν μόνον η σχολή Καλών Τεχνών αλλά και τα λαϊκά εργαστήρια της
σχολής Διακοσμητικών Τεχνών, της Ιατρικής, της Φυσικομαθηματικής, επαρχιακών
πανεπιστημίων, θερινών τμημάτων και μεμονωμένων αναρχικών ομάδων), δεν
διεκδικούσαν πνευματικά δικαιώματα και δεν ανήκαν σε κανένα κόμμα ούτε καν στις
οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Ήταν έργο εμπνευσμένων ανθρώπων
και οι περισσότερες καρπός συλλογικής επεξεργασίας σε αμεσοδημοκρατικές
συνελεύσεις.
Το
Μάη του '68 «οι Καλές Τέχνες βρίσκονται στους δρόμους», «η φαντασία στην
εξουσία» και οι αφίσες στους τοίχους είναι το καλύτερο όπλο, ακόμα και από τα
παβέ, τις κυβικές πέτρες των παρισινών πεζόδρομων. Στηρίζοντας τη δράση στους
δρόμους, τις απεργίες, τις διαδηλώσεις, τις καταλήψεις, οι αφίσες καθρέφτιζαν
την καθημερινότητα του Μάη. Πέτυχαν το στόχο τους με την ευρύτητα της
θεματολογίας, την ποιότητα και κυρίως με την αμεσότητά τους.
Ο
καθοριστικός τους ρόλος βασίστηκε στην αντιστοιχία της φόρμας (σχέδιο και
σύνθημα) με την πολιτική κατάσταση. Μαζί με τα συνθήματα στους τοίχους, οι
αφίσες υπήρξαν συχνά η άμεση απάντηση στις κυβερνητικές θέσεις. Το πιο
χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι προφανώς η απάντηση στον Ντε Γκολ: «Αυτός είναι
το χάος».
Καμιά
όψη της καθημερινής και πολιτικής ζωής δεν έμεινε αλώβητη από το όπλο της
κριτικής, όπως το χρησιμοποιούσε η μεταξοτυπία, η λιθογραφία, η όφσετ, η
λινοτυπία και το ποσουάρ στις αφίσες του Μάη.
Από
την ανεργία και την εντατικοποίηση των ρυθμών παραγωγής μέχρι το ρόλο των Καλών
Τεχνών και του σινεμά.
Από
την καταστολή της αστυνομίας και των CRS, των γαλλικών ΜΑΤ, μέχρι εκείνη των χαφιέδων, των
παρακρατικών, των «αγανακτισμένων» πολιτών της Action Civique και του CDR. Σε
κίνηση μπήκε ο «παρακρατικός» μηχανισμός που πάντα διαθέτει η αστική τάξη και
οι μυστικές της υπηρεσίες για τέτοιες περιπτώσεις και όχι μόνο. Εδώ μπορούμε να
θυμηθούμε την Γκλάντιο στην Ιταλία και την Κόκκινη Προβιά στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα μπήκαν στη δράση οι «Επιτροπές Υπεράσπισης της Δημοκρατίας» (CDR)
που στόχος τους, διακηρυγμένος από τον ίδιο τον Ντε Γκωλ, ήταν η «παρεμπόδιση
της ανατροπής, παντού και ανά πάσα στιγμή», επιτροπές που δρούσαν υπό την
εποπτεία της ημιεπίσημης παρακρατικής οργάνωσης «Υπηρεσία Πολιτικής Δράσεως»
(SΑC). Αυτές οι CDR οργάνωναν μια σειρά επιθέσεις σε τυπογραφεία, διέλυαν
εργατικές συγκεντρώσεις, έπαιρναν μέρος στην ανακατάληψη εργοστασίων, οργάνωναν
ακόμα και δολοφονικές επιθέσεις. Σε μια από αυτές τον Ιούνιο, σκότωσαν τον
18χρονο εργάτη Μαρκ Λανβέν, μέλος της Κομμουνιστικής Νεολαίας, έξω από το Αράς
κατά τη διάρκεια αφισοκόλλησης.
Από
τις συκοφαντίες που εξαπέλυαν ενάντια στο κίνημα οι υπουργοί της κυβέρνησης, το
κομμουνιστικό κόμμα και οι γραφειοκράτες συνδικαλιστές του μέχρι την απέλαση
του... γερμανοεβραίου Ντανιέλ Κον Μπεντίτ.
Από
την υπεράσπιση των εργατικών αγώνων στη Citroen, στη Renault και στη Peugeot και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (υγεία,
ταχυδρομεία, αστικές συγκοινωνίες, τρένα) μέχρι τις απεργίες των ταξιτζήδων,
των ψαράδων και των εργαζομένων στα πλοιάρια του Σηκουάνα. Από την συμπαράσταση
στους αγώνες των αγροτών μέχρι εκείνες των μαθητών των Λυκείων.
Η
κριτική στα ΜΜΕ ήταν αμείλικτη: «Προσοχή! Το ραδιόφωνο ψεύδεται!», «Η Αστυνομία
σας μιλά κάθε βράδυ στο δελτίο των οκτώ», «ΤΥΠΟΣ: Προσοχή! Δηλητήριο!».
«Η
ομορφιά είναι στον δρόμο».
«Ο
καρνάβαλος είναι αυτός». Το chienlit
της αφίσας έχει δύο έννοιες: Την παραδοσιακή, του καρναβαλιού/ χάους και εκείνη
που χρησιμοποίησε σε μια ιστορική ομιλία ο Ντε Γκωλ εναντίον των διαδηλώσεων.
Εκεί είπε “La
réforme oui, la chie-en-lit non” δηλαδή «μεταρρύθμιση ναι, χάος όχι» ή, με
το λογοπαίγνιο, «μεταρρύθμιση ναι, σκατά στο κρεβάτι όχι». Ο όρος
χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα στον πολιτικό σχολιασμό, τόσο επικριτικά όσο και
ειρωνικά.
«Η
αστυνομία εμφανίζεται στην Καλών Τεχνών. Η Καλών Τεχνών βγαίνει στους δρόμους».
«Η
αστυνομία σας μιλά κάθε απόγευμα στις 8».
«Επιστροφή
στην κανονικότητα».
«Ελαφριοί
μισθοί – βαριά τανκς».
«Έσω
νέος και πάψε». (Η αγγλική μετάφραση θα ήταν "Be young and shut up").
«Μια
νεολαία που ανησυχεί υπερβολικά συχνά για το μέλλον της».
«Ο
αγώνας συνεχίζεται».
Η
ενθουσιαστική ανοιξιάτικη ουτοπία εκείνου του Μάη άνοιξε μια ελευθεριακή ρωγμή
στην πολιτική και την κοινωνία του 20ου αιώνα, μια ρωγμή που διατηρεί μέχρι και
σήμερα την επικαιρότητά της.
Πηγές:
http://www.efsyn.gr/diagonismos/afises-la-beaute-est-dans-la-rue-mais-68-oi-afises
- http://www.in2life.gr/features/notes/article/530051/afises-kai-synthhmata-apo-ton-mah-toy-68.html
