«Το Απώτατο Σημείο της Ανθρωπότητας». “The Farthest”

Το 1977 μια ομάδα σπουδαίων επιστημόνων της NASA εκτόξευσε το διαστημόπλοιο Voyager που, με υπολογιστική μνήμη μικρότερη από 1/260.000 της μνήμης ενός σύγχρονου κινητού τηλεφώνου, ξεκίνησε να εξερευνήσει τα πιο απόμακρα σημεία του ηλιακού μας συστήματος. Από τότε το Voyager (αλλά και το «αδερφάκι» του που εκτοξεύτηκε λίγο αργότερα) στέλνει στην Γη εκπληκτικό οπτικό υλικό από σημεία που η ανθρώπινη εμπειρία δεν έχει αγγίξει ποτέ στο παρελθόν, από πλανήτες όπως o Ποσειδώνας, ο Ουρανός, ο Κρόνος και ο Δίας. Πέρα όμως από αυτήν την λειτουργία ως το πιο απόμακρο σημείο του σύμπαντος που έχει προσεγγίσει ποτέ ο άνθρωπος, το Voyager είναι μια πραγματική κιβωτός της παγκόσμιας ανθρώπινης εμπειρίας. Το διαστημόπλοιο έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να μεταφέρει μαζί του, για χιλιάδες χρόνια ακόμα που προβλέπεται ότι θα διαρκέσει το ταξίδι του, ό,τι θεωρήθηκε πιο σημαντικό ως περιεχόμενο και μήνυμα του ανθρώπινου πολιτισμού σε μια ενδεχόμενη συνάντησή του με εξωγήινη ζωή. Είναι πιθανόν, κάποτε πολλές χιλιάδες χρόνια αργότερα όταν ο ήλιος του ηλιακού μας συστήματος δεν θα λάμπει πια, αυτό το μικρό διαστημόπλοιο να παραμείνει, η τελευταία ένδειξη ότι υπήρξε κάποτε ανθρώπινη ζωή στον πλανήτη που μας φιλοξενεί. Εξοπλισμένο από τους δημιουργούς του με έναν χρυσό δίσκο που περιλαμβάνει ήχους της Γης, εικόνες, χαιρετισμούς και μουσικές που έχουν επιλεχθεί να συνοψίζουν την ανθρώπινη ουσία, το Voyager είναι έτοιμο για την συνάντηση του με μορφές ζωής εκτός του πλανήτη μας. Μια ταινία για το πιο ευφάνταστο και φιλόδοξο εγχείρημα στην ιστορία του ανθρώπου.

«Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, πριν καν ολοκληρωθούν οι πρώτες αμερικανικές αποστολές στους δυο πλησιέστερους πλανήτες, τον Άρη και την Αφροδίτη, ο ενθουσιασμός της διαστημικής εποχής ήδη γεννούσε σκέψεις για τον επόμενο προορισμό, τον Δία, ο οποίος απέχει από τον Ήλιο περίπου 5 αστρονομικές μονάδες (AU) κατά μέσο όρο – ή κάτι πάνω από 780 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Ήταν εξάλλου ο πιο μακρινός πλανήτης στον οποίο μπορούσαμε να φτάσουμε με την τεχνολογία της εποχής. Το πρόβλημα είναι ότι κάθε σκάφος που αναχωρεί από τη Γη για το εξώτερο Ηλιακό Σύστημα είναι αναπόφευκτο να επιβραδυνθεί από την βαρυτική έλξη του Ήλιο που το τραβάει προς τα πίσω. Ακόμα και οι πιο ισχυροί πύραυλοι της εποχής δεν θα αρκούσαν για να φτάσει σε εύλογο χρονικό διάστημα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, όμως, συναρπαστικές εξελίξεις έκαναν το ανέφικτο εφικτό και επέτρεψαν την εξερεύνηση πολλών πλανητών μαζί σε ένα ιστορικό εγχείρημα που βαφτίστηκε «Η Μεγάλη Περιοδεία» (Grand Tour).

Several robotic spacecraft have used the "gravity assist" technique to achieve their targets "high up" in the Sun's gravity well. Voyager 2 launched in August 1977 and flew by Jupiter for reconnaissance, and for a trajectory boost to Saturn. Voyager 1 launched the following month and did the same (reaching Jupiter before Voyager 2 did). Voyager 2 then obtained an assist from Saturn and another one later from Uranus, climbing all the way to Neptune and beyond. An illustration of gravity assist. Concept by Charles Kohlhase, based on artwork by Gary Hovland.

Ήταν η τεχνική της «βαρυτικής υποβοήθησης» (gravity assist) η οποία επιτρέπει σε ένα σκάφος να επιταχύνει θεαματικά και να στοχεύσει τον προορισμό του χωρίς καν να καταναλώσει καύσιμα. Ανακαλύφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 από τον Μάικλ Μίνοβιτς (Michael A. Minovitch), έναν νεαρό τότε μεταπτυχιακό φοιτητή στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA, ο οποίος χρησιμοποίησε στην εργασία του τον ισχυρότερο υπολογιστή της εποχής, έναν IBM 7090. Η βαρυτική υποβοήθηση βασίζεται σε μια προσεκτικά υπολογισμένη μανούβρα, στην οποία το σκάφος περνάει πίσω από έναν πλανήτη (ή δορυφόρο) και εκμεταλλεύεται τη βαρύτητά του για να βγει από την άλλη πλευρά με μεγαλύτερη ταχύτητα. Κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες, όταν το σκάφος κινείται προς την ίδια κατέυθυνση προς την οποία ταξιδεύει ο πλανήτης, ένα πέρασμα ακριβείας μπορεί να δώσει επιπλέον ορμή και ταχύτητα στο σκάφος και να το εκτοξεύσει προς νέα κατεύθυνση σαν σφεντόνα. Αυτό φυσικά σημαίνει ότι το σκάφος αποκτά επιπλέον ενέργεια. Και, όσο κι αν ακούγεται απίστευτο, η ενέργεια αυτή στην πραγματικότητα αφαιρείται από την ενέργεια του ίδιου του πλανήτη, μειώνοντας έστω και απειροελάχιστα την ταχύτητά του. Το 1962 ο Μίνοβιτς αναγνώρισε ότι από το 1976 έως το 1980 θα μπορούσαν να εκτοξευτούν αποστολές για τους απώτερους πλανήτες, όπως το 1976 με τροχιά Γη-Δία-Κρόνο Ποσειδώνα, και επινόησε τον όρο Grand Tour. Όμως, για μια αποστολή που θα επισκεπτόταν πολλούς πλανήτες διαδοχικά, ο υπολογισμός των ελιγμών που θα απαιτούνταν ήταν πολύ δύσκολος – κανείς μαθηματικός δεν είχε καταφέρει να υπολογίσει με ακρίβεια πως η πορεία του σκάφους θα επηρεαζόταν από πολυάριθμες βαρυτικές επιρροές.

Το καλοκαίρι του 1964, ο ερευνητής της NASA στο JPL Gary Flandro σχεδίασε με χρήση υπολογιστών λεπτομερείς τροχιές για τα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν ο Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας θα βρίσκονταν μαζεμένοι στην ίδια πλευρά του Ήλιου, σχεδόν ευθυγραμμισμένοι και σε σχετικά μικρή απόσταση μεταξύ τους. Δεδομένου ότι οι πλανήτες περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο με διαφορετικές ταχύτητες, η ευθυγράμμιση των τεσσάρων πλανητών ήταν σπάνια – υπολογίστηκε ότι συμβαίνει μια φορά στα 175 χρόνια. Μια τέτοια σύμπτωση θα μας έδινε την ευκαιρία να εξερευνήσουμε όλους αυτούς τους γίγαντες με μια και μόνο αποστολή. Ήταν ένα μεγαλόπνοο σχέδιο για την εξερεύνηση του εξώτερου Ηλιακού Συστήματος.

Στο σχέδιο αυτό βασίστηκε η διπλή αποστολή του Voyager, η οποία μέχρι σήμερα θεωρείται το μεγαλύτερο και πιο σημαντικό εγχείρημα στην ιστορία της διαστημικής εξερεύνησης. Το πλάνο, όπως διαμορφώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’70, προέβλεπε την εκτόξευση δυο πανομοιότυπων σκαφών. Το πρώτο θα επισκέπτονταν τον Δία, τον Κρόνο και πιθανώς τον Πλούτωνα, ενώ το δεύτερο θα ταξίδευε στον Δία και στον Κρόνο και θα συνέχιζε προς τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα. Όλοι όμως γνωρίζαμε ότι η επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος κάθε άλλο παρά εγγυημένη ήταν, γι’ αυτό και το επίσημο πλάνο της αποστολής έφτανε μόνο μέχρι την επίσκεψη των δυο πρώτων πλανητών. Και αν όλα είχαν πάει καλά μέχρι τότε, θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε το ταξίδι στους επόμενους προορισμούς.

Σε κάθε περίπτωση, η αποστολή θα διαρκούσε τουλάχιστον 4 χρόνια. Κι αυτό δημιουργούσε τεράστιες τεχνικές δυσκολίες, δεδομένου ότι όλα τα σκάφη που είχε εκτοξεύσει μέχρι τότε η NASA ήταν σχεδιασμένα να λειτουργήσουν για εβδομάδες ή το πολύ μερικούς μήνες. Συστήματα που να λειτουργούν στις σκληρές συνθήκες του Διαστήματος για ολόκληρα χρόνια ήταν ουσιαστικά ανήκουστα μέχρι τότε. Η διαχείριση της αποστολής ανατέθηκε στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια, ενώ η δική μου ομάδα στο ΑΡL ανέλαβε την ανάπτυξη του επιστημονικού οργάνου LECP (Low Energy Charged Particle Instrument) το οποίο θα κατέγραφε και θα χαρακτήριζε ηλεκτρόνια και ιόντα που θα συναντούσε στην πορεία του το σκάφος. Τα Voyager εξοπλίστηκαν επίσης με κάμερες, φασματοσκόπια, μαγνητόμετρα και άλλα όργανα, και μετέφεραν θερμοηλεκτρικές γεννήτριες πλουτωνίου ως πηγές ενέργειας.

Η μεγάλη περιπέτεια ξεκίνησε το 1977, περίπου 15 χρόνια μετά την ιδέα της Μεγάλης Περιοδείας. Το Voyager 2 εκτοξεύθηκε πρώτο στις 20 Αυγούστου με αρχικό προορισμό τον Δία, στον οποίο έφτασε το 1979. Χρειάστηκε δυο ακόμα χρόνια για να φτάσει στον Κρόνο το 1981, ακόμα τέσσερα για να περάσει από τον Ουρανό το 1986 και άλλα τέσσερα μέχρι τον Ποσειδών το 1989, πριν βρεθεί τελικά σε πορεία εξόδου από το Ηλιακό Σύστημα. Το Voyager 1 εκτοξεύθηκε 16 ημέρες αργότερα, ακολούθησε όμως μια πιο σύντομη διαδρομή μέχρι τον Δία και έφτασε εκεί περίπου τέσσερις μήνες νωρίτερα από τον δίδυμο αδελφό του. Πριν φτάσει όμως το σκάφος στον Κρόνο το 1980, η επιστημονική ομάδα της αποστολής είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει την ιδέα ενός περάσματος από τον Πλούτωνα, προτιμώντας να στοχεύσει το Voyager 1 σε ένα αναγνωριστικό πέρασμα από τον αινιγματικό δορυφόρο του Κρόνου Τιτάνα, τον μόνο δορυφόρο του Ηλιακού Συστήματος που περιβάλλεται από πυκνή ατμόσφαιρα. Αυτό όμως σήμαινε ότι το Voyager 1 θα έβγαινε από το επίπεδο της εκλειπτικής, κινούμενο βόρεια, και δεν θα μπορούσε να συναντήσει κανένα άλλο σώμα στο διάβα του. Θα προχωρούσε προς την έξοδο του Ηλιακού Συστήματος, αφήνοντας το Voyager 2 να εξερευνήσει τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα. Επιπλέον η NASA είχε προγραμματίσει να κατασκευαστεί ένα αντίγραφο του Voyager και να ακολουθήσει την τροχιά Δία-Πλούτωνα, αλλά τελικά αυτό το πρόγραμμα εγκαταλείφθηκε για οικονομικούς λόγους μετά το πέρασμα από τον Τιτάνα. Έτσι η εξερεύνηση του Πλούτων αργοπόρησε για άλλα 25 χρόνια, μέχρι την αποστολή New Horizons.(…)»

Φεβρουάριος 1979. Επιστήμονες εξετάζουν τα πρώτα στοιχεία που έστειλε το διαστημικό σκάφος Voyager από τον πλανήτη Δία στη Γη. Όρθιος με τη γραβάτα, ο Δρ. Σταμάτης Κριμιζής. Προς τιμήν του Σταμάτη Κριμιζή  ένας αστεροειδής που βρίσκεται στην Κυρίως Ζώνη Αστεροειδών, ανάμεσα στις τροχιές των πλανητών Άρη και Δία, ονομάστηκε 8323 Krimizis.

Τα παραπάνω είναι ένα μικρό απόσπασμα  από το βιβλίο του Σταμάτη Κριμιζή, «Ταξίδι στο Ηλιακό Σύστημα», στο οποίο περιγράφει την συναρπαστική περιπέτεια εξερεύνησης του Ηλιακού Συστήματος και πέραν αυτού. Στο βιβλίο περιγράφονται με λεπτομέρεια (και) οι αποστολές των Voyager 1 και 2 στις οποίες είχε σημαντική προσφορά και ο ίδιος.

«Η ταινία ΤΟ ΑΠΩΤΑΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ απευθύνεται στην αγάπη, το δέος και την αρχέγονη ανάγκη των ανθρώπων να κατανοήσουν το Σύμπαν του οποίου αποτελούν μέρος. Κοιτούμε ψηλά και διερωτόμαστε. Η καρδιά της ταινίας είναι αυτή ακριβώς η περιέργεια, ο θαυμασμός, το μυστήριο. Είναι ο πυρήνας της διαδρομής του Voyager, το κέντρο των ονείρων των δημιουργών του, είναι η έλξη που όλοι οι άνθρωποι αισθανόμαστε για το Διάστημα και την Επιστημονική φαντασία... Η ιστορία των Voyager δεν είναι μόνο μια απίθανη ιστορία ανθρώπινου επιτεύγματος και επιστημονικής τόλμης, αντιπροσωπεύει επίσης την ανάγκη να κοιτάξουμε γύρω μας και να κατανοήσουμε. Αφορά αρχέγονα ερωτήματα: Γιατί βρισκόμαστε εδώ; Τί υπάρχει γύρω; Είμαστε μόνοι; ...» Emer Reynolds

Πηγή: physicsgg

Ζουμ στην έρημο Ατακάμα: «Νοσταλγώντας το φως» του Πατρίσιο Γκουσμάν. Patricio Guzmán, Nostalgia for the Light

Πανόραμα 380 μοιρών από τον Σερζ Μπρυνιέ, «φωτογράφο-πρεσβευτή» του Ευρωπαϊκού Αστεροσκοπείου του Νότου (ESO) στη Χιλή. What looks like a barren and inhospitable alien landscape in this 360-degree panorama is in fact the site for ESO’s European Extremely Large Telescope, or E-ELT for short. When construction begins the uninhabited mountaintop left of the centre will become a hive of activity as engineers, technicians and scientists work on building the world’s biggest eye on the sky. In many ways Chile’s Cerro Armazones may seem like an alien world. The environment is harsh, with low humidity and air pressure, a blazing Sun during the day, but breathtaking skies at night. Cerro Armazones is in the Atacama Desert — one of the driest places on Earth. These conditions, combined with its remoteness, are what make the region such an excellent location for telescopes. Armazones is an isolated peak, 3060 metres above sea level. It is about 20 km away from Cerro Paranal, home of ESO's famous Very Large Telescope. Both summits enjoy crisp skies far away from sources of light pollution. Among the ELT’s many science goals is a particularly hot topic in contemporary astronomy: the quest for exoplanets. The E-ELT will search for Earth-like planets orbiting other stars and could even directly image larger planets or probe their atmospheres. The E-ELT’s high-tech instruments will also study the formation of planets in protoplanetary discs around young stars. Detecting water and organic molecules will shed light on how planetary systems are produced, and could bring us one step closer to answering the question of whether we are alone in the Universe. This panorama was taken by ESO Photo Ambassador Serge Brunier. Credit: ESO/S. Brunier

Είναι η περιοχή η πιο άνυδρη και πιο άγονη στον κόσμο. Το έδαφος εκεί μοιάζει περισσότερο από οπουδήποτε αλλού με το έδαφος του πλανήτη Αρη. Δεν υπάρχει ζωή, δεν υπάρχει βλάστηση. Γι' αυτό και η NASA κάνει εκεί κάποιες δοκιμές εν όψει του ταξιδιού στον κόκκινο πλανήτη. Ενάμισι εκατοστό μέσα σε έναν χρόνο είναι ο μέσος όρος βροχής που πέφτει στο έδαφος ενώ σε κάποιες περιοχές έχουν περάσει και αιώνες χωρίς μια κανονική βροχόπτωση. Εκεί, λοιπόν, στην έρημο της Ατακάμα, στο βορειότερο άκρο της Χιλής, θα μπορούσε να πιστέψει ο καθένας πως για τον μέσο κάτοικο της Γης δεν υπάρχει το παραμικρό ενδιαφέρον. Αλλά αυτό θα ήταν μεγάλο λάθος. Η περιοχή της Ατακάμα είναι το τρίτο πιο τουριστικό σημείο της Χιλής, με κέντρο τη μικρή πόλη-όαση Σαν Πέδρο ντε Ατακάμα, κοντά στα σύνορα με Περού και Βολιβία. Εκεί επάνω έχει τοποθετηθεί ένα συγκρότημα 66 κεραιών μαζί και αστεροσκοπεία για ραδιο-αστρονομικές παρατηρήσεις ενώ πολύ κοντά, δίπλα σχεδόν, βρίσκεται και ένας τόπος μαρτυρίου.

Θεόρατο τηλεσκόπιο

Όλα όσα αναφέρθηκαν πριν, αν και φαίνεται να είναι άσχετα μεταξύ τους, βρέθηκε ένας χιλιανός κινηματογραφιστής, ο Πατρίσιο Γκουσμάν, γεννημένος Αύγουστο του 1941, από τους πιο διάσημους ντοκιμαντερίστες αυτή τη στιγμή, που τα ένωσε με θαυμαστό τρόπο. Γι' αυτό άλλωστε το «Νοσταλγώντας το φως» (Nostalgia de la luz) βραβεύτηκε στο φεστιβάλ των Καννών. Και από την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου θα προβάλλεται στους κινηματογράφους.

Επειδή βρίσκεται κλεισμένη ανάμεσα σε δυο οροσειρές, δεν πέφτει βροχή, δεν δημιουργούνται σύννεφα στον ουρανό, δεν υπάρχουν πυκνοκατοικημένες περιοχές ώστε να υπάρχει φως τη νύχτα και αυξημένες ραδιο-παρεμβολές μέσα στην ημέρα ενώ το υψόμετρο είναι μεγαλύτερο από 3.000 μέτρα, θεωρήθηκε πως ήταν ένα εξαιρετικό μέρος για να στηθούν οπτικά και ραδιο-τηλεσκόπια παρατήρησης του ουρανού. Μπορείς εύκολα να φθάσεις, οργανωμένα ή όχι, ως το παρατηρητήριο ALMA στα 2.900 μέτρα, όχι όμως και στο οροπέδιο Τσαχναντόρ, στα 5.000 μέτρα, όπου έχουν στηθεί μερικές από τις κεραίες. Αυτό όμως δεν εμποδίζει, έτσι όπως έχουν συντονιστεί οι κεραίες, να έχεις στη διάθεσή σου ένα αόρατο αλλά λειτουργικό «τηλεσκόπιο» μήκους 16 χιλιομέτρων που μπορεί να δώσει λεπτομέρειες για συμβάντα όπως είναι ο σχηματισμός πλανητών και μακρινών άστρων, που έχουν συμβεί δισεκατομμύρια χρόνια πριν, με μια διακριτική ικανότητα μεγαλύτερη κατά δέκα φορές από αυτήν του Hubble!

Πόλεις-φαντάσματα και αγνοούμενοι

Ο λόγος όμως που το ντοκιμαντέρ του Γκουσμάν εντυπωσιάζει τους πάντες είναι πως δεν στάθηκε μόνο να κοιτάζει με έκπληξη ψηλά στον ουρανό ή έστω μέσα από τις οθόνες των υπολογιστών τα φάσματα των διαφόρων άστρων και τα φάσματα απορρόφησης που δείχνουν ότι το ασβέστιο υπάρχει όχι μόνον στα κόκαλά μας και στο γήινο έδαφος αλλά και σε χιλιάδες άλλα άστρα. Γύρισε τον φακό του και προς τα κάτω, μέσα στην ίδια έρημο όπου δημιουργήθηκαν από τον 19ο αιώνα περίπου 170 πόλεις-φαντάσματα μόνον εξαιτίας της ύπαρξης στην περιοχή κοιτασμάτων χαλκού και νιτρικού καλίου. Πόλεις και εγκαταστάσεις που είχαν εγκαταλειφθεί εντελώς ως το 1940 διότι βρέθηκε πιο εύκολος τρόπος παραγωγής του νίτρου στα εργοστάσια (χάρη στη μέθοδο Haber). Κάποιες από τις εγκαταλελειμμένες αυτές εγκαταστάσεις σκέφθηκε να τις χρησιμοποιήσει το καθεστώς του Πινοσέτ για στρατόπεδα συγκέντρωσης. Και έτσι βλέπουμε να εμφανίζονται στο «Νοσταλγώντας το φως» πρώην κρατούμενοι που εξηγούν πώς κάποιος καθηγητής-συγκρατούμενος τους έμαθε να φτιάχνουν αυτοσχέδια όργανα παρατήρησης του ουρανού και τις νύχτες, βλέποντας προς τον ουρανό, να ξεχνούν κάπως τον εγκλεισμό τους!

NOSTALGIA DE LA LUZ from Cinema Americana on Vimeo.

Σενάρια που έγραψε η ζωή, αλλά παρελθόν θα σκεφτεί κάποιος. Γι' αυτό και ο σκηνοθέτης στη συνέχεια βγάζει στην οθόνη και τις γυναίκες που ψάχνουν μέσα στην ίδια αυτήν έρημο τα κόκαλα των αγαπημένων τους συγγενών. Που μετά από ομαδικές εκτελέσεις στην απαίσια για τη Χιλή εκείνη εποχή, από το 1973 έως το 1990, θάβονταν ομαδικά, αλλά μέχρι σήμερα ο στρατός αρνείται να δώσει πληροφορίες για τους ακριβείς τόπους ταφής. Και όταν ακούσεις το πώς μιλούν και τι λένε μπροστά στον φακό αυτές οι γυναίκες θα καταλάβεις πόσο «house of cards» είναι όλες οι τηλεοπτικές σειρές που καταναλώνονται τα τελευταία χρόνια μπροστά σε όσα συμβαίνουν και λέγονται στη ζωή. Η Αντιγόνη, οι Πέρσες και οι Τρωάδες ζωντανεύουν μέσα στην έρημο και αυτό το καταφέρνει ο Πατρίσιο Γκουσμάν. Αξίζει να δείτε αυτό το ντοκιμαντέρ και να στηριχθεί η προσπάθεια για να έλθουν και άλλα σαν αυτό στην Ελλάδα.

Tαινίες εμπνευσμένες από την κλασική μυθολογία. Top films based on classical mythology

Η αρχαία Ελλάδα είχε μια μεγάλη επίδραση πάνω στην αντίληψη των τεχνών που έχουμε σήμερα. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν μια ιδιαίτερη ευαισθησία για τις καλές τέχνες και την ομορφιά που αντανακλάται σε όλα όσα δημιούργησαν. Για το λόγο αυτό, η γοητεία για τον πολιτισμό τους έχει περάσει δια μέσου των αιώνων.

Δίας του Οτρίκολι. Μάρμαρο, ρωμαϊκό αντίγραφο από ένα ελληνικό πρωτότυπο του τέταρτου αιώνα π.Χ. So-called “Zeus of Otricoli”. Marble, Roman copy after a Greek original from the 4th century.

Η Ελληνική μυθολογία, ενσωματώνει μύθους και θρύλους που απεικονίζουν ιστορίες για θεούς και ήρωες. Υπήρξε η έμπνευση για πολλούς καλλιτέχνες σε όλη την ιστορία. Χιλιάδες αγάλματα, ζωγραφισμένα αγγεία, πλακάκια, βιβλία, ταινίες, έχουν τις ρίζες τους στην ελληνική μυθολογία. Παρά το γεγονός ότι ο πολιτισμός αυτός εξαφανίστηκε σχεδόν πριν από 2.500 χρόνια, οι ιστορίες που δημιουργήθηκαν από ιδιοφυΐες όπως ο Όμηρος φαίνεται να είναι πιο ζωντανές από ποτέ.

Αυτό το άρθρο προσφέρει μερικές από τις καλύτερες ταινίες εμπνευσμένες από την ελληνική μυθολογία στην ιστορία της έβδομης τέχνης:

«Helena» (1924)

Η πρώτη παραγωγή… μυθικών διαστάσεων που πατούσε σεναριακά στην ελληνική μυθολογία ήρθε από τη Γερμανία με την «Helena» του Μάνφρεντ Νόα (1924), συνολικής διάρκειας 204 λεπτών!

 French poster for German super production “Helena” (1924).

Πλήθος σταρ και κομπάρσων του βωβού κινηματογράφου της Γερμανίας είχαν ζωντανέψει την απαγωγή της ωραίας Ελένης και την πτώση της Τροίας, αποδίδοντας ένα έντιμο αισθητικό αποτέλεσμα, όμως, το έπος αποτέλεσε προοίμιο της χρεοκοπίας των στούντιο της Emelka στο Μόναχο το 1932. Η ταινία για πολλά χρόνια είχε παραδοθεί στη λήθη μέχρι την πρόσφατη αποκατάστασή της από το Μουσείο Κινηματογράφου του Μονάχου.

The film was made on an epic scale with thousands of extras, and large sets which rivalled those of the larger Berlin-based UFA. For many years the film was considered partially lost until it was reconstructed from a version found in Swiss archives. The film has been described as Noa's "masterpiece," although it was so expensive that it seriously damaged the finances of Bavaria Film.

The film was made on an epic scale with thousands of extras, and large sets which rivalled those of the larger Berlin-based UFA. For many years the film was considered partially lost until it was reconstructed from a version found in Swiss archives. The film has been described as Noa's "masterpiece," although it was so expensive that it seriously damaged the finances of Bavaria Film.

«Ορφέας» (1950)

Αυτό το αριστούργημα γυρίστηκε από τον Ζαν Κοκτώ είναι εμπνευσμένο από την ιστορία του Ορφέα, χαρακτήρα της ελληνικής μυθολογίας. Ο θάνατος σαγηνεύει τον Ορφέα μετά την δολοφονία της συζύγου του, έτσι μετά από αυτό, αποφασίζει να ταξιδέψει στον Κάτω Κόσμο για να την σώσει. Αντί να δημιουργήσει εκ νέου την ιστορία με τον παραδοσιακό τρόπο, Cocteau προσαρμόζει την ταινία στη σύγχρονη εποχή, φέρνοντας το μύθο για τη ζωή στο Παρίσι της δεκαετίας του 1950. Orpheus is a 1950 French film directed by Jean Cocteau and starring Jean Marais. This film is the central part of Cocteau's Orphic Trilogy, which consists of The Blood of a Poet (1930), Orpheus (1950) and Testament of Orpheus (1960). The trilogy has been released as a DVD boxed set by The Criterion Collection.

«Ulysses» (1954)

Μας πάει άμεσα στην χρυσή εποχή του Χόλιγουντ, αυτή η πολύ επιτυχημένη ταινία με πρωταγωνιστή τον Κερκ Ντάγκλας και τον Άντονι Κουίν, βασίζεται στην Οδύσσεια του Ομήρου. Ο Οδυσσέας ήταν ο θρυλικός βασιλιάς της Ιθάκης, ο οποίος αγωνίστηκε με το στρατό του στον Τρωικό πόλεμο. Στο δρόμο για το σπίτι, τα πλοία τους είχαν παρεκκλίνει από τη θύελλα, και 10 χρόνια προσπαθεί να βρει το δρόμο της επιστροφής στην Ιθάκη. Χωρίς αμφιβολία ένα πραγματικό κλασικό! Ulysses is a 1954 fantasy-adventure film based on Homer's epic poem Odyssey. The movie was made by director Mario Camerini, who co-wrote the screenplay with writer Franco Brusati. The original choice for director was Georg Wilhelm Pabst who quit at the last minute. The cinematographer Mario Bava co-directed it (uncredited). In the film Silvana Mangano plays two roles, as Penelope, the faithful wife of Ulysses and the sorceress, Circe. American star Kirk Douglas plays the Greek hero, Ulysses. Anthony Quinn plays Antinous.

«Μαύρος Ορφέας» (1959)

Ο Μαύρος Ορφέας (Orfeo Negro), η γνωστή ταινία του 1959 σε σκηνοθεσία Μαρσέλ Καμί, είναι βέβαια μία σύγχρονη μεταφορά του μύθου του Ορφέα από τον βραζιλιάνο μουσικό Vinicius de Moraes, με υπόθεση που εξελίσσεται κατά τη διάρκεια του εορτασμού του Καρναβαλιού στο Ρίο. Βραζιλιάνικο χρώμα, καλοδουλεμένοι ρόλοι και αξιομνημόνευτη μουσική, χάρισαν στην ταινία τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Κανών (1959), τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξένης ταινίας (1960) και το Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας (1960). Marcel Camus' Black Orpheus (1959), which won an Oscar for best foreign film, transports the Orpheus and Eurydice tale to a favela in modern day Brazil. In myth Orpheus is a brilliant musician whose love - Eurydice - is killed by a serpent on their wedding day and is taken to the underworld. Orpheus journeys to bring her back from the jaws of death by charming the lord of the underworld with his song.

«Ο Ιάσων και οι Αργοναύτες» (1963)

Μια γνήσια καλτ κινηματογραφική απόλαυση. Ο πρωτοπόρος της 7ης Τέχνης Ρέι Χαριχάουζεν, «ζωντανεύει» με τα χειροποίητα stop motion οπτικά εφέ του τη μυθολογία της αργοναυτικής εκστρατείας. Θεοί, ημίθεοι και τέρατα παίρνουν σάρκα και οστά στο χορταστικό αρχαιοελληνικό έπος όπου ο Ιάσων και οι Αργοναύτες ξεκινούν ένα περιπετειώδες ταξίδι για την αναζήτηση του Χρυσόμαλλου Δέρατος. Σε σκηνοθεσία Ντον Τσάφι και πρωταγωνιστές τους Τοντ Άρμστρονγκ, Νάιτζελ Γκριν, Όνορ Μπλάκμαν και Τζον Κέρνι, το «Ιάσων και οι Αργοναύτες» αποτελεί μια ένοχη κινηματογραφική απόλαυση στην οποία δύσκολα μπορείς να αντισταθείς. Picture: REX FEATURES

Widely considered to be animator Ray Harryhausen's masterwork, Jason and the Argonauts (1963) tells of Jason and his quest for the golden fleece. One of the most impressive stop animation sequences in the film was a fight between three actors and seven skeletons which took four months to complete.

«Οιδίπους Τύραννος» (1967)

Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι διασκευάζει την τραγωδία του Σοφοκλή στον Οιδίποδα Τύραννο του 1967, αποφεύγοντας να υποκύψει στη στερεότυπη αντίληψη του αρχαιοελληνικού κόσμου και την ίδια στιγμή εστιάζοντας στο ψυχολογικό περιεχόμενο του μύθου. Κρατώντας την κάμερα στο χέρι, ταξιδεύοντας στο Μαρόκο για να γυρίσει την ταινία και ράβοντας αντισυμβατικά κοστούμια για τους πρωταγωνιστές του, το φιλμ θα βρεθεί έτη φωτός μακριά από την ωραιοποίηση του peplum, επιτρέποντας στον «μόνιμο» συνεργάτη του Παζολίνι, Φράνκο Τσίτι και τη Σιλβάνα Μανγκάνο (Πηνελόπη/Κίρκη στον «Οδυσσέα» του 1954) να ξεχωρίσουν στους ρόλους του Οιδίποδα και της Ιοκάστης. Oedipus Rex (Edipo re) is a 1967 Italian film directed by Pier Paolo Pasolini. Pasolini adapted the screenplay from the Greek tragedy Oedipus the King written by Sophocles in 428 BC. The film was mainly shot in Morocco. A son is born to a young couple in pre-war Italy. The father, motivated by jealousy, takes the baby into the desert to be abandoned, at which point the film’s setting changes to the ancient world. The child is rescued, named Edipo by King Polybus (Ahmed Belhachmi) and Queen Merope (Alida Valli) of Corinth and raised as their own son. When Edipo (Franco Citti) learns of a prophesy foretelling that he will kill his father and marry his mother, he leaves Corinth believing that Polybus and Merope are his true parents. On the road to Thebes, Edipo meets Laius (Luciano Bartoli), his biological father, and kills him after an argument. Later Edipo solves the riddle of the Sphinx. For freeing the kingdom of Thebes from the Sphinx's curse Edipo is rewarded with kingship and marriage to queen Jocasta (Silvana Mangano), who is his biological mother. When they discover what they have done, fulfilling the prophecy, Edipo blinds himself and Jocasta commits suicide.

«Οδυσσέας» (1967)

Το Οδυσσέας (Ulysses) είναι δραματικό κινηματογραφικό έργο σε σενάριο και σκηνοθεσία του Τζόζεφ Στρικ βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Τζαίημς Τζόυς. Επειδή το έργο του Τζόυς θεωρείται από τα δυσκολότερα και μη σκηνοθετήσιμα έργα, το σενάριο αναδομήθηκε προκειμένου να μπορέσει να κινηματογραφηθεί. Picture: REX FEATURES

Ulysses (1967) was based on James Joyce's modernist novel about an ordinary day in Dublin in the life of Leopold Bloom. In his novel Joyce draws paralells with the myth of Ulysses - the Greek name for Odysseus - who was a king of Ithaca and hero of Homer's epic poem the Odyssey.

«Οιδίπους Τύραννος» (1968)

Σημαντική κινηματογραφική παραγωγή του έργου Οιδίπους Τύραννος  ήταν του 1968 στις ΗΠΑ. Οιδίποδας ήταν ο Κρίστοφερ Πλάμερ, Ιοκάστη η Λίλι Πάλμερ, Τειρεσίας ο Όρσον Γουέλς και επικεφαλής του χορού ο Ντόναλντ Σάδερλαντ. Η ταινία είχε τολμήσει τότε να δείξει τον Οιδίποδα και την Ιοκάστη να ερωτοτροπούν στο κρεβάτι τους. Έπαιζαν επίσης μετέχοντας στο Χορό οι Δήμος Σταρένιος, ο Μίνως Αργυράκης, ο Μανώλης Δεστούνης, ο Γιώργος Διαλεγμένος. Τη μουσική είχε γράψει ο Γιάννης Χρήστου. Starring Orson Wells and Christopher Plummer, Oedipus the King (1968) is an adaptation of the Greek play by Sophocles about a man who is destined to kill his father and marry his mother. Picture: REX FEATURES

«Τρωάδες» (1971)

Μεταφορά της ομώνυμης τραγωδίας του Ευριπίδη στον κινηματογράφο. Μετά την πτώση της Τροίας, η Εκάβη (Κάθριν Χέπμπορν), η Κασσάνδρα (Ζενεβιέβ Μπιζόλντ), η Ανδρομάχη (Βανέσα Ρεντγκρέιβ) και η Ελένη (Ειρήνη Παππά) καταλήγουν αιχμάλωτες των νικητών και θρηνούν τη συμφορά που τις βρήκε, αλλά και τη σκληρή μοίρα που τους επιφύλαξε η ζωή. Picture: Ronald Grant Archive

«Οι Τρωάδες είναι η ιστορία μιας γυναίκας που έχασε τους γιους της και βλέπει να χάνονται και οι κόρες της. Το να ξέρουμε πως πρόκειται για την Εκάβη κι όλα αυτά συνέβησαν πριν από 2000 χρόνια, δεν έχει σημασία. Αυτή η γυναίκα θα μπορούσε να υπάρχει και σήμερα. Ο Ευριπίδης έγραψε τις Τρωάδες για έναν πολύ συγκεκριμένο λόγο. Νιώθοντας φρίκη από τη σφαγή που διέπραξαν οι Αθηναίοι στη Μήλο, ήθελε -- χρησιμοποιώντας τον πόλεμο της Τροίας -- να αφυπνίσει τους συγχρόνους του ενάντια στον μιλιταρισμό, στον πόλεμο και στην καταπίεση. Ο Ευριπίδης, ακόμη κι αν επρόκειτο να πληρώσει με εξορία το κουράγιο του, τόλμησε να βγάλει μια κραυγή εξέγερσης. Φτιάχνοντας αυτή την ταινία, ήθελα να ταυτίσω την δική μου κραυγή με την δική του, επειδή και σήμερα πρέπει να αφυπνισθούν οι άνθρωποι.» (Μ. Κακογιάννης)

Katherine Hepburn and Vanessa Redgrave starred in The Trojan Women (1971), an adaptation of Euripedes' Greek play. It follows Hecuba - the Queen of the Trojans and mother of Hector - and Andromach - widow of Hector - who must pull their kingdom and lives back together after the Trojan wars and protect Hector's son Astyanax after King Agamemnon decrees he must be killed.

«Μήδεια» (1988)

Ένα από τα παραγνωρισμένα αριστουργήματα του Λαρς Φον Τρίερ. Μια αναμέτρηση του ανήσυχου σκηνοθέτη με τους αρχαίους κλασσικούς, η «Μήδεια», που προβλήθηκε ως τηλεταινία στην Δανική τηλεόραση το 1988, κυκλοφόρησε στην Ελλάδα μετά από περίπου μια δεκαετία. Βασισμένος σε ένα σενάριο του δεξιοτέχνη συμπατριώτη του, Κάρλ Νράγιερ, ο Τρίερ μετέφερε τον μύθο της Μήδειας του Ευριπίδη σε σκοτεινούς δανέζικους βαλτότοπους και σε ομιχλώδεις απειλητικές στοές. Στοιχειωμένη, μυστηριακή ατμόσφαιρα, εικόνες που φορές θυμίζουν ζωγραφικούς πίνακες και η χαρακτηριστική δεξιοτεχνία και ευρηματικότητα του Τρίερ, συνθέτουν ένα μοναδικό κινηματογραφικό έργο. Picture: Ronald Grant Archive

Lars Von Trier's Medea (1988) is the grimly fatalistic retelling of the Greek tragedy from Euripides about the sun god Helios’ granddaughter who takes revenge on her husband by killing her children.

«Τροία» (2004)

Αν το μέγεθος των συζητήσεων που διεξήχθησαν στο παρασκήνιο της κυκλοφορίας του φιλμ ήταν ανάλογο της ποιότητας του, τότε θα μιλούσαμε ίσως για τη σπουδαιότερη ταινία όλων των εποχών. Μπορεί η σκηνοθεσία του Βόλφγκανγκ Πέτερσεν να ήταν μέτρια και το φιλμ να έβριθε από ανακρίβειες, παραλλαγές και ρασιοναλιστικές απλοποιήσεις του Ομηρικού έπους, όμως όλα αυτά καλυπτόταν επαρκώς από ένα υπερθέαμα γεμάτο δράση, οπτικά εφέ και ένα λαμπερό κάστ χολυγουντιανών αστέρων, στο οποίο μεσουρανεί ο Μπραντ Πιτ –φυσικά και οι κοιλιακοί του- υποδυόμενος τον Αχιλλέα. Picture: REX FEATURES

With the gods and warriors played by some of Hollywood’s leading stars of the time, including Sean Bean and Brad Pitt, Troy (2004) was the Iliad on steroids. It was one of the most expensive films in modern cinema - and looked it. 

Wanderers: μια εκπληκτική ταινία επιστημονικής φαντασίας. Epic Short Film 'Wanderers' Envisions Humanity's Future in Space

'Wanderers' is a short science fiction film by Erik Wernquist – a digital artist and animator from Stockholm, Sweden. This image from the film makes use of photo taken by NASA’s Opportunity Mars rover and provides true landscape while adding in future Red Planet expeditionary crew. Credit: Erik Wernquist

Tο «Wanderers» είναι μια ταινία επιστημονικής φαντασίας μικρού μήκους από τον Erik Wernquist. Σύμφωνα με τον Wernquist η ταινία μας δείχνει το όραμα της μελλοντικής εξάπλωσης του ανθρώπινου είδους στο ηλιακό μας σύστημα. Στο φιλμ παρουσιάζονται διάφορες επιστημονικές ιδέες και απόψεις για το πώς θα μπορούσε να μοιάζει το μέλλον μας στο διάστημα, αν αυτές γίνουν κάποτε πραγματικότητα. Όλες οι τοποθεσίες που βλέπουμε είναι ψηφιακές αναπαραστάσεις πραγματικών τοποθεσιών μέσα στο ηλιακό μας σύστημα.

Ταυτόχρονα ακούμε τον Carl Sagan να διαβάζει απόσπασμα από το βιβλίο του «Η χλωμή μπλε κουκκίδα: Ένα όραμα για το ανθρώπινο μέλλον στο Διάστημα».

Wanderers is a vision of humanity's expansion into the Solar System, based on scientific ideas and concepts of what our future in space might look like, if it ever happens. The locations depicted in the film are digital recreations of actual places in the Solar System, built from real photos and map data where available. Without any apparent story, other than what you may fill in by yourself, the idea with the film is primarily to show a glimpse of the fantastic and beautiful nature that surrounds us on our neighboring worlds - and above all, how it might appear to us if we were there.

«Χωρίς Μέτρο» του Νταμιέν Σαζέλ. “Whiplash” by Damien Chazelle

Μουσική σουίνγκ ταινία - απρόσμενη καμτσικιά στο λαιμό. Κόντρα δασκάλου - μαθητή και κόντρα αλλαγή ρόλων. A promising young drummer enrolls at a cut-throat music conservatory where his dreams of greatness are mentored by an instructor who will stop at nothing to realize a student's potential.

Ο Άντριου, τζαζ ντράμερ με προοπτικές (Miles Teller, τι όνομα;) αποφασίζει να φοιτήσει στην καλύτερη μουσική ακαδημία της χώρας. Θέλει τον καλύτερο δάσκαλο και τον σπουδαιότερο μέντορα κι αυτός βλέπει ότι είναι ο σκληροπυρηνικός Φλέτσερ (J.K. Simmons).

Είναι έτοιμος να ματώσει για να πετύχει κι ο Φλέτσερ ξέρει ότι ο άνθρωπος που θέλει να πετύχει δεν σταματάει μπροστά σε κανένα εμπόδιο. Η σχέση τους θα είναι επεισοδιακή, η σχάση τους εντυπωσιακή και το φινάλε απογειωτικό, αναστροφικό, αποθεωτικό. Ενδόξως ουχί καταστροφικό. Αυτοαναφορικό και απομυθοποιητικό συνάμα.

Εκτός από έξοχες μουσικές και θεσπέσιες ερμηνείες, έξοχο ήχο και στακάτο μοντάζ, σπιρτόζικο σενάριο και άβολες σκέψεις... η ταινία είναι ένας μικρός ταπεινός εξερευνητής ορίων. Πότε ο δάσκαλος ξεπερνάει τα περιθώρια; Πότε γίνεται βλαβερός; Κι αν ψάχνει αυτό το ένα αυριανό κολοσσιαίο ταλέντο, έχει δικαίωμα να πηδάει τους άλλους μέχρι να το 'βρει; Είναι βέβαιο ότι από κάποιον θα το 'βρει;

Κι ο μαθητής; Πότε νιώθει ότι αξίζει να σπάσει τα όριά του; Αρκεί η σκληρή προσπάθεια μέχρις εσχάτων, μέχρι τελικής πτώσεως, για να πετύχει; Η επιτυχία αξίζει το τίμημα; Πότε καταλαβαίνει ότι ξεπέρασε το δάσκαλο; Πότε υπερβαίνει τα πρωτόκολλα ιεραρχίας; Πότε καταλύει τους κώδικες υπακοής και πειθαρχίας;

Μόνο τυχαία δεν είναι η επιλογή της αυτοσχεδιαστικής μουσικής που δικαιώνει (ή καταβαραθρώνει) ανεπίτρεπτες εκτροπές, ενορχηστρωμένους εκτροχιασμούς, εμπνευσμένες παραβάσεις, εκρηξιγενείς ρήξεις. Ο δάσκαλος υπάρχει για να φρενάρει και να φιλτράρει τους υπόλοιπους, που δε θα φτάσουμε ποτέ να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας σ' αυτό το πεδίο, όσο κι αν πουσαριστούμε. Φυσικά ο ένας που θα το καταφέρει, αν μπορέσει, είναι δεδομένο ότι θυσιάζει δεκάδες άλλες επιλογές για να πετύχει. Είναι πύρρεια η νίκη τους, δασκάλου και μαθητή, αλλά απέραντη η χαρά τους. Το 'χουν ζυγιάσει ήδη! Γιατί αν δεν είναι απέραντη η χαρά τους, τότε η θλίψη του τιμήματος θα τους παρασύρει στην αυτοκαταστροφή.

Όμως τίποτε δεν είναι νομοτελειακό ή τετελεσμένο. Ειμαρμένη και πεπρωμένο δεν έχουν θέση στο μυαλό όποιου σκοπεύει να χαράξει το όνομά του στην ιστορία του πολιτισμού της ανθρωπότητας. Τέτοιος άνθρωπος μοιάζει να είναι κι ο σκηνοθέτης Νταμιέν Σαζέλ. Πρώτον γιατί μουσική διαπερνάει τα σενάρια και τις σκηνοθεσίες του. Δεύτερον, για να βρει χρηματοδότηση για τούτο το σενάριο, αφού είδε κι αποείδε, έκανε έναν προπομπό μικρού μήκους, τον πήγε στο Σάντανς, ενθουσίασε, βρήκε κεφάλαια, επέστρεψε ένα χρόνο μετά και έκοψε κεφάλια (Μέγα Βραβείο Επιτροπής και Βραβείο Κοινού). Κατέκτησε ακόμη πέντε δεκάδες βραβεία παγκοσμίως και πέντε οσκαρικές υποψηφιότητες.

Εκ του αποτελέσματος βλέπουμε ότι άξιζε να κινήσει γη και ουρανό, Χωρίς Μέτρο. «Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος», όπως είπε κάποτε ο ανθρωποκεντρικός Πρωταγόρας.

Κώστας Γ. Καρδερίνης

Πηγή: http://www.mic.gr/cinema.asp?id=43603

Ταξίδι στην άκρη του σύμπαντος. Journey to the Edge of the Universe

Το καταπληκτικό ταξίδι του National Geographic έως στην άκρη του σύμπαντος που μας κάνει να συνειδητοποιούμε πόσο πραγματικά μικροί είμαστε αλλά ταυτόχρονα και πόσο μοναδικοί. Ξεκινώντας από το διαστημόπλοιο Γη, απολαύστε την απίστευτη διαδρομή μέσα από αστέρια και γαλαξίες μέχρι τις πιο απομακρυσμένες περιοχές του γνωστού σύμπαντος. National Geographic presents the first accurate non-stop voyage from Earth to the edge of the Universe using a single, unbroken shot through the use of spectacular CGI technology. Building on images taken from the Hubble telescope, Journey to the Edge of the Universe explores the science and history behind the distant celestial bodies in the solar system.

Οπτικά εφέ τελευταίας τεχνολογίας και υπερσύγχρονα γραφικά συνδυάζονται με εικόνες από διαστημόπλοια αλλά και από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ (Hubble) για να προσφέρουν το απόλυτο ταξίδι στο Σύμπαν.

Το καταπληκτικό ταξίδι του National Geographic έως στην άκρη του σύμπαντος μας κάνει να συνειδητοποιούμε πόσο πραγματικά μικροί είμαστε αλλά ταυτόχρονα και πόσο μοναδικοί, θυμίζοντας τη γραφή του Βρετανού μαθηματικού και φιλόσοφου Μπέρτραντ Ράσελ:

Μπέρτραντ Ράσελ (1872-1970): φιλόσοφος, μαθηματικός, άθεος, ουμανιστής, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας και φυλακισθείς για τις αντιπολεμικές του ενέργειες και θέσεις, ο Ράσελ αποτέλεσε έναν από τους θεμελιωτές της σύγχρονης αναλυτικής φιλοσοφίας, συνέθεσε μαζί με τον Κουρτ Γκέντελ το διασημότερο «δίδυμο» στον χώρο της Λογικής, ενώ έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επανάσταση των κοινωνικών αντιλήψεων που σημειώθηκε τον 20ό αιώνα.

«Η φιλοσοφία της φύσης δεν πρέπει να περιορίζεται υπέρμετρα στη Γη. Η Γη είναι ένας από τους μικρότερους πλανήτες σε ένα από τα μικρότερα ηλιακά συστήματα του γαλαξία μας. Θα ήταν γελοίο να κατευθύνουμε τη φιλοσοφία της φύσης έτσι ώστε να εξάγουμε συμπεράσματα που στόχο έχουν να ικανοποιήσουν την ψυχολογία των μικροσκοπικών παρασίτων αυτού του ασήμαντου πλανήτη. Ο βιταλισμός ως φιλοσοφία, και η εξελιξιαρχία (evolutionism), δείχνουν μια έλλειψη αναλογίας και λογικής συνάφειας. Θεωρούν ότι τα γεγονότα της ζωής που μας ενδιαφέρουν προσωπικά, έχουν μια κοσμική σημασία και όχι μια σημασία που περιορίζεται στην επιφάνεια της Γης. Η αισιοδοξία και η απαισιοδοξία, ως κοσμικές φιλοσοφίες, δείχνουν τον ίδιο αφελή ανθρωπισμό. Το σύμπαν, στο βαθμό που μπορούμε να ξέρουμε από τη φιλοσοφία της φύσης, δεν είναι ούτε καλό ούτε κακό· δεν ενδιαφέρεται να μας κάνει ευτυχισμένους ή δυστυχισμένους. Όλες οι φιλοσοφίες αυτού του είδους πηγάζουν από υπερβολική σημασία για τον εαυτό μας και διορθώνονται έξοχα με λίγη αστρονομία.

Στη φιλοσοφία όμως των αξιών, η κατάσταση αντιστρέφεται. Η φύση είναι μόνο μέρος όσων μπορούμε να φανταστούμε. Τα πάντα, πραγματικά ή φανταστικά, μπορούν να εξυμνηθούν από εμάς και δεν υπάρχει κάποιο εξωτερικό κριτήριο για να καταδείξει το πιθανό σφάλμα της αξιολόγησής μας. Εμείς είμαστε οι έσχατοι και αδιάψευστοι κριτές της αξίας, και στον κόσμο των αξιών η φύση είναι μόνο μέρος. Σε αυτόν τον κόσμο, λοιπόν, είμαστε σημαντικότεροι από τη φύση. Στον κόσμο των αξιών, η φύση καθεαυτή είναι ουδέτερη. Ούτε καλή ούτε κακή. Δίχως να αξίζει το θαυμασμό μας ή την αδιαφορία μας. Είμαστε εμείς οι δημιουργοί των αξιών και είναι οι επιθυμίες μας που απονέμουν αξία. Σε αυτή την επικράτεια είμαστε βασιλιάδες και όταν υποκλινόμαστε στη φύση υποβαθμίζουμε το βασίλειό μας. Επαφίεται σε εμάς να προσδιορίσουμε την καλή ζωή, όχι στη φύση - ούτε καν σε μια φύση προσωποποιημένη σαν Θεός».

Ανεξάρτητα από το αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με το παραπάνω απόσπασμα (Μπέρτραντ Ράσελ, «Τι πιστεύω», 1925) το «διαστημόπλοιο» Γη προσφέρει τη δυνατότητα για ένα τέτοιο... «μάθημα αστρονομίας». Μπορούμε να απολαύσουμε, λοιπόν, την απίστευτη διαδρομή μέσα από αστέρια και γαλαξίες μέχρι τις πιο απομακρυσμένες περιοχές του γνωστού σύμπαντος.