Οι
επιστήμονες του SLAC
εφηύραν μια δομή επιταχυντή από χαλκό που θα μπορούσε να κάνει τα μελλοντικά
λέιζερ ακτίνων Χ και τους επιταχυντές για ακτινοθεραπεία μικρότερα και
ευκολότερα στην χρήση τους. Τροφοδοτώντας
με ακτινοβολία terahertz
μια μικροσκοπική κοιλότητα επιταχύνονται σωματίδια σε τεράστιες ενέργειες. Στην
φωτογραφία φαίνεται ένα τμήμα της κατασκευής – η κοιλότητα απεικονίζεται σε
μεγέθυνση στο ένθετο. Η εικόνα του ένθετου προέκυψε από ηλεκτρονικό μικροσκόπιο
σάρωσης για ένα τμήμα της κοιλότητας μήκους 3,5 mm και πλάτους 280 μm στο στενότερο σημείο του. SLAC
scientists have invented a copper accelerator structure that could make future
X-ray lasers and accelerators for radiation therapy more compact. It feeds
terahertz radiation into a tiny cavity to boost particles to tremendous
energies. This image shows one half of the structure with the cavity in the
circled area. Inset: Scanning electron microscope image of a section of the
cavity, which is 3.5 millimeters long and 280 microns wide at its narrowest
point. (Chris Pearson/Emilio Nanni/SLAC National Accelerator Laboratory)
Οι
επιταχυντές σωματιδίων δημιουργούν δέσμες ηλεκτρονίων, πρωτονίων και ιόντων
υψηλής ενέργειας που με τη σειρά τους χρησιμοποιούνται, στην διερεύνηση των
υποατομικών συστατικών της φύσης, στην παραγωγή λέιζερ ακτίνων Χ που
φιλμογραφούν άτομα και μόρια κατά τη διάρκεια χημικών αντιδράσεων, στις
ιατρικές συσκευές για τη θεραπεία του καρκίνου κ.λπ. Εν γένει, οι μεγαλύτεροι
σε μέγεθος επιταχυντές είναι και οι ισχυρότεροι.
Πρόσφατα,
μια ομάδα ερευνητών από το εργαστήριο του επιταχυντού SLAC εφηύρε μια νέα κατασκευή που παρέχει 10
φορές μεγαλύτερη ενέργεια για μια δεδομένη απόσταση, σε σχέση με τους
συμβατικούς επιταχυντές. Αυτό θα μπορούσε κάνει τους επιταχυντές που
χρησιμοποιούνται σε συγκεκριμένες εφαρμογές κατά 10 φορές μικρότερους.
Η
βασική ιδέα πίσω από τη νέα τεχνολογία είναι η χρήση ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας
terahertz για την
ενίσχυση της ενέργειας των σωματιδίων και περιγράφεται σε πρόσφατο άρθρο στο Applied Physics Letters.
Στους
σημερινούς επιταχυντές, τα σωματίδια αντλούν ενέργεια από ένα πεδίο
ραδιοσυχνοτήτων που τροφοδοτείται σε ειδικά διαμορφωμένες δομές επιταχυντών ή
κοιλότητες. [Accelerating:
Radiofrequency cavities]
Κάθε
κοιλότητα μπορεί να προσφέρει μόνο μια περιορισμένη ενεργειακή ώθηση σε μια
δεδομένη απόσταση, οπότε απαιτούνται πολύ μακριές σειρές κοιλοτήτων για την
παραγωγή δεσμών σωματιδίων υψηλής ενέργειας.
Η
ακτινοβολία terahertz
και τα ραδιοκύματα είναι και τα δύο ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που διαφέρουν
στις αντίστοιχες συχνότητες (ή μήκη κύματος). Επειδή η ακτινοβολία terahertz έχει 10 φορές μικρότερo μήκος κύματος από τα ραδιοκύματα, οι
κοιλότητες σε έναν επιταχυντή terahertz
μπορεί επίσης να είναι πολύ μικρότερες. Στην παραπάνω εργασία είχε μήκος μόλις
μισό εκατοστό. Μάλιστα η ερευνητική ομάδα του SLAC ανέπτυξε και μια πρωτότυπη μέθοδο για την
ακριβή επεξεργασία και κατασκευή αυτών των μικροσκοπικών κοιλοτήτων.
Στο άμεσο μέλλον οι ερευνητές σχεδιάζουν να μετατρέψουν την εφεύρεσή τους σε «πυροβόλο» ηλεκτρονίων – μια συσκευή που θα μπορούσε να παράγει πολύ ισχυρές δέσμες ηλεκτρονίων για διάφορα πειράματα που απαιτούν τέτοιες δέσμες, για την κατασκευή νέας γενιάς λέιζερ ακτίνων Χ, αλλά και μικροσκόπια ηλεκτρονίων που θα μας επιτρέψουν να δούμε σε πραγματικό χρόνο πως λειτουργεί η φύση σε ατομικό επίπεδο. Αυτές οι δέσμες θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν και για τη θεραπεία του καρκίνου.
Πηγές: M.
Othman et al., Applied Physics Letters, 18 August 2020 (10.1063/5.0011397) - https://www6.slac.stanford.edu/news/2020-09-23-slac-invention-could-make-particle-accelerators-10-times-smaller.aspx
- https://physicsgg.me/2020/09/25/
