Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, «Ιασή Tάφος». C.P. Cavafy, “Tomb of Iasis”

Mαρμάρινη επιτύμβια στήλη νέου, από την Aίγινα ή τη Σαλαμίνα. 430–420 π.X. Ύψος 1,05μ., πλάτος 0,85μ. Eπιτύμβια στήλη από πεντελικό μάρμαρο. Bρέθηκε στην Aίγινα ή στη Σαλαμίνα. Έφηβος σε μετωπική στάση με πουλάκι στο αριστερό χέρι, στρέφει το κεφάλι στο πλάι, απλώνοντας το δεξί του χέρι προς ένα κρεμασμένο κλουβί. Tον συνοδεύει θλιμμένος ο μικρός του υπηρέτης, ακουμπώντας σε πεσσό, πάνω στον οποίο κάθεται γάτα. To οριζόντιο γείσο της στήλης κοσμούν ανάγλυφα ανθέμια και άνθη λωτού. Eξαίρετο έργο ενός καλλιτέχνη που εργάσθηκε στη ζωφόρο του Παρθενώνα, πιθανότατα προερχόμενου από το εργαστήριο του γλύπτη Aγοράκριτου.

Κείμαι ο Ιασής ενταύθα. Της μεγάλης ταύτης πόλεως

ο έφηβος ο φημισμένος για εμορφιά.

Μ’ εθαύμασαν βαθείς σοφοί· κ’ επίσης ο επιπόλαιος,

ο απλούς λαός. Και χαίρομουν ίσα και για

Mαρμάρινη επιτύμβια στήλη νέου, από την κοίτη του Iλισού στην Aθήνα. Ύψος 1,68μ., πλάτος 1,10μ. Γύρω στο 340 π.X. Eπιτύμβια στήλη νέου από πεντελικό μάρμαρο. Bρέθηκε το 1874 στην Aθήνα, στην κοίτη του Iλισού. Γυμνός νέος στηρίζεται σε πεσσό, σταυρώνοντας τα πόδια. Στο αριστερό του χέρι κρατάει λαγωβόλο που τον χαρακτηρίζει ως κυνηγό, όπως και ο σκύλος που ιχνηλατεί πίσω του. Στα δεξιά ο πατέρας του νεκρού προσβλέπει σε αυτόν με συντριβή, στηριγμένος σε βακτηρία (ραβδί). Μικρές οπές στα μαλλιά των δύο μορφών χρησίμευαν για τη στερέωση μετάλλινων στεφανιών. Tην παράσταση συμπληρώνει ο μικρός υπηρέτης που, εξουθενωμένος από την θλίψη, κοιμάται στα σκαλοπάτια. H πλαστικότητα του σώματος του νέου άνδρα, που με μνημειακή μεγαλοπρέπεια ανοίγεται στο χώρο, καθιστά πιθανή τη σχέση της μορφής αυτής με κάποιο ολόγλυφο άγαλμα ενός ήρωα. Το εξαιρετικό αυτό, άλλοτε ναόσχημο, μνημείο έχει αποδοθεί στον γλύπτη Σκόπα από την Πάρο ή σε κάποιο γλύπτη του κύκλου του.

τα δυο. Μα απ’ το πολύ να μ’ έχει ο κόσμος Νάρκισσο κ’ Ερμή,

η καταχρήσεις μ’ έφθειραν, μ’ εσκότωσαν. Διαβάτη,

αν είσαι Aλεξανδρεύς, δεν θα επικρίνεις. Ξέρεις την ορμή

του βίου μας· τι θέρμην έχει· τι ηδονή υπερτάτη.

(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Tomb of Iasis

Relief panel from a marble sarcophagus (3rd century AD), depicting the Four Seasons (Horae) and smaller attendants around a door to the afterlife.

I, Iasis, lie here—the young man

famous for his good looks in this great city.

Men of learning admired me, so did simple, superficial people.

I took equal pleasure in both.

Relief from a carved funerary lekythos at the National Archaeological Museum of Athens: Hermes conducts the deceased, Myrrhine, to Hades, c. 430–420 BCE.

But from being considered so often a Narcissus and Hermes,

excess wore me out, killed me. Traveler,

if you’re an Alexandrian, you won’t blame me.

You know the pace of our life—its fever, its unsurpassable sensuality. 

Translated by Edmund Keeley/Philip Sherrard

C.P. Cavafy

Οι γυναίκες ήταν πάντα περισσότερες! New analysis of human genetic history reveals female dominance

Paul Delvaux, Les nymphes se baignant, Nymphs bathing, 1938. Οι γυναίκες ανέκαθεν κυριαρχούσαν, τουλάχιστον πληθυσμιακά, στον πλανήτη. So much for patriarchy. When it comes to evolution, female populations have always been larger than male populations throughout human history, according to a new study in Investigative Genetics which used paternal genetic information to analyse the demographic history of males and females in worldwide populations.

Οι γυναικείοι πληθυσμοί υπερείχαν πάντα σε αριθμό έναντι των ανδρικών καθόλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας και προϊστορίας, σύμφωνα με νέες γερμανικές επιστημονικές εκτιμήσεις, που βασίζονται σε γενετικές αναλύσεις. Η νέα γενετική μελέτη φωτίζει έως τα βάθη του παρελθόντος τη δημογραφική ιστορία των δύο φύλων και επιβεβαιώνει τη διαχρονική κυριαρχία των γυναικών από άποψη πληθυσμού.

Η ανάλυση

Human chromosomes during metaphase. Credit: Steffen Dietzel/Wikipedia

Ερευνητές του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck, με επικεφαλής τον δρα Μαρκ Στόνεκινγκ του Τμήματος Εξελικτικής Γενετικής ανέλυσαν δείγματα DNA 623 ανδρών από 51 διαφορετικούς πληθυσμούς του πλανήτη μας. Η ανάλυση εστιάστηκε στη σύγκριση του ανδρικού χρωμοσώματος Υ που κληρονομείται από τον πατέρα, με το μιτοχονδριακό DNA που κληρονομείται από την μητέρα.

Η συγκριτική γενετική ανάλυση οδήγησε στο συμπέρασμα ότι οι γυναικείοι πληθυσμοί ήσαν μεγαλύτεροι ήδη πριν από την μεγάλη έξοδο των προγόνων μας από την Αφρική προς την Ευρώπη και την Ασία και παρέμειναν μεγαλύτεροι και μετά τις διαδοχικές μεταναστεύσεις που ακολούθησαν.

H εξήγηση

Émile Bernard, The Harem, 1941. The analysis showed that female populations were larger before the out-of-Africa migration and remained so throughout almost all subsequent migrations. The main drivers of this trend are likely to be processes such as polygyny, where one male mates with many females, and the fact that in most societies, women tend to move to live with their husbands. This has resulted in females making a greater genetic contribution to the global population than males.

Μια πιθανή εξήγηση γι' αυτή την τάση είναι η συνήθεια της πολυγαμίας, όπου ένας άνδρας είχε πολλές γυναίκες συντρόφους, καθώς επίσης το γεγονός ότι στις περισσότερες κοινωνίες οι γυναίκες έτειναν -και συχνά τείνουν ακόμη- να μετακινούνται από το πατρικό τους για να ζήσουν με τους άνδρες τους μετά τον γάμο τους. Αυτός ο συνδυασμός έχει ως συνέπεια οι γυναίκες να έχουν μεγαλύτερη γενετική συνεισφορά στον παγκόσμιο πληθυσμό από ό,τι οι άνδρες. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Investigative Genetics».

Οι προφητείες του Steven Hawking. The prophecies of Stephen Hawking

Οι προβλέψεις του διάσημου αστροφυσικού προκαλούν κάθε φορά πλήθος συζητήσεων εντός και εκτός της επιστημονικής κοινότητας. Right: Stephen Hawking (Andrew Cowie/AFP/Getty Images) Left: Concept illustration of time and space. (Shutterstock)

Αναμφισβήτητα είναι ο μεγαλύτερος σταρ της επιστημονικής κοινότητας. Ο βρετανός αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ μπορεί να είναι εδώ και δεκαετίες παράλυτος και να επικοινωνεί μόνο μέσω ειδικού υπολογιστή, ωστόσο ταράζει τα νερά κάθε φορά που δημοσιοποιεί τις σκέψεις του. Πριν από λίγες ημέρες έγινε γνωστό ότι ο Χόκινγκ προλογίζει ένα νέο βιβλίο για την ιστορία της διαστημικής εξερεύνησης στο οποίο υποστηρίζει ότι το μποζόνιο Χιγκς, το επονομαζόμενο «σωματίδιο του Θεού», είναι πιθανό να καταστρέψει κάποτε το Σύμπαν. Ας ρίξουμε μια ματιά στις πιο πρόσφατες... προφητείες του Χόκινγκ.

Η καταστροφή του κόσμου

Mr Hawking said if the Higgs boson became unstable it could destroy the universe. [AP]

Ο Χόκινγκ προλογίζοντας το βιβλίο «Starmus, 50 Years of Man in Space» παρουσιάζεται ως υποστηρικτής της θεωρίας του λεγόμενου «κυκλικού Σύμπαντος». Πρόκειται για μια θεωρία που αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990, σύμφωνα με την οποία υπάρχει ένας αέναος κύκλος δημιουργίας συμπάντων.

Η συμπαντική εναλλαγή γίνεται, σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, μέσω μιας φυσαλίδας την οποία κβαντικές διακυμάνσεις δημιουργούν σε κάποιο κοσμικό κενό. Η φυσαλίδα αρχίζει να μεγαλώνει και καθώς μεγαλώνει «καταπίνει» τον χώρο, δηλαδή το Σύμπαν στο όποιο δημιουργήθηκε επιτρέποντας έτσι σε ένα νέο Σύμπαν να εγκατασταθεί στη θέση του προηγούμενου. Στη δημιουργία της φυσαλίδας, έστω και άθελά του, παίζει ρόλο το μποζόνιο Χιγκς, οι ιδιότητες του οποίου δείχνουν ότι το Σύμπαν είναι ασταθές και άρα μπορεί να καταρρεύσει κάποτε.

Αποίκηση ή εξαφάνιση

Confident: Professor Stephen Hawking has said that we will one day colonise Mars - and beyond.

Το μέλλον την ανθρωπότητας έχει απασχολήσει αρκετά τον Χόκινγκ. Πριν από λίγους μήνες ανέφερε ότι αν δεν καταφέρουμε να αποικήσουμε σύντομα άλλους πλανήτες το μέλλον του ανθρώπου στη Γη δεν είναι ευοίωνο.

«Σε 50 χρόνια θα έχουμε δημιουργήσει βάσεις και κατοικίες στη Σελήνη στις οποίες θα ζουν άνθρωποι. Το ίδιο θα γίνει και στον Άρη ως το τέλος του αιώνα. Ο πλανήτης μας είναι ένας παλιός κόσμος που απειλείται από τη συνεχή αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού και την εξάντληση των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Πρέπει να ληφθούν υπόψη αυτοί οι παράγοντες και να φτιάξουμε ένα σχέδιο Β. Αν θέλουμε ο άνθρωπος να επιβιώσει τα επόμενα εκατό χρόνια, πολύ περισσότερο αν μιλήσουμε για τα επόμενα χίλια, είναι επιβεβλημένη η αποίκηση άλλων κόσμων μακριά από τη Γη. Σε περίπτωση που ακολουθήσουμε αυτό το μονοπάτι, είμαι βέβαιος ότι ο αιώνας που διανύουμε θα χαρακτηριστεί ως μια πραγματική διαστημική εποχή» υποστηρίζει ο Χόκινγκ.

Η αιώνια ζωή

Professor Stephen Hawking on the opening night of the Cambridge Film Festival, at which he raised the possibility of life after death.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι απόψεις του Χόκινγκ για μεταφυσικά ζητήματα όπως ο θάνατος. Το 2011 είχε πει: «Θεωρώ τον εγκέφαλο ως έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, ο οποίος θα πάψει να λειτουργεί όταν χαλάσουν τα εξαρτήματά του. Και δεν υπάρχει Παράδεισος ή ζωή μετά θάνατον για χαλασμένους υπολογιστές». Όμως δύο χρόνια αργότερα παρευρέθηκε στην πρεμιέρα της ταινίας του Στίβεν Φίνιγκαν με τίτλο «Hawking», που πραγματεύεται τη ζωή του, και επανήλθε στο θέμα με ολίγον πιο αισιόδοξη ματιά.

During Kurzweil's conference talk, and in his book The Singularity Is Near, he refers to Moore's Law of Computing, pictured. The law claims that the power of computing doubles, on average, every two years which puts us on course for singularity by 2045.

«Ο εγκέφαλος είναι όπως ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή. Θεωρητικά είναι εφικτό να "αντιγράψουμε", όπως ένα λογισμικό, τον ανθρώπινο εγκέφαλο σε ένα κομπιούτερ και να παρέχουμε με τον τρόπο αυτόν ένα είδος μεταθανάτιας ζωής. Ωστόσο, σήμερα κάτι τέτοιο με τις επικρατούσες συνθήκες δεν είναι εφικτό. Θεωρώ πως η έννοια της συμβατικής ζωής μετά θάνατον είναι ένα παραμυθάκι για τους ανθρώπους που φοβούνται το σκοτάδι».

«Η Μεγάλη Έκρηξη δεν χρειαζόταν τον Θεό»

Dr. Stephen Hawking is brought onstage by a helper to give his presentation, "The Origin of the Universe," at Caltech on April 16, 2013. Our universe didn't need any divine help to burst into being, famed cosmologist Stephen Hawking told a packed house here at the California Institute of Technology. Credit: Rod Pyle/SPACE.com

Μια διάλεξη του Χόκινγκ το 2013 στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech) με τίτλο «Η καταγωγή του Σύμπαντος» σήκωσε πάλι πολλή σκόνη. Ο Στίβεν Χόκινγκ ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος σε μυθολογικές και θεολογικές προσεγγίσεις σχετικά με την ύπαρξη του κόσμου καθώς και σε υπαρξιακά ερωτήματα όπως: «Γιατί βρισκόμαστε εδώ;», «Τι έκανε ο Θεός πριν από τη γέννηση του Σύμπαντος; Μήπως προετοίμαζε την κόλαση για όσους κάνουν τέτοιες ερωτήσεις;».

Στη συνέχεια ο διάσημος αστροφυσικός έκανε αναφορά σε διάφορες κοσμολογικές θεωρίες και εστίασε σε εκείνη που έχουν αναπτύξει οι Φρεντ Χόιλ και Τόμας Γκολντ. Αυτή κάνει λόγο για ένα αιώνιο Σύμπαν που υπήρχε ανέκαθεν και δεν έχει τέλος, μέσα στο οποίο γεννιούνται συνεχώς γαλαξίες από ύλη που σχηματίζεται «αυθόρμητα».

Αναφέρθηκε επίσης στις θεωρίες που κάνουν λόγο για μια διαδικασία κατά την οποία μια Μεγάλη Έκρηξη δημιουργεί ένα Σύμπαν και όταν αυτό πεθαίνει εκδηλώνεται εκ νέου μια Μεγάλη Έκρηξη που γεννά ένα καινούργιο. Ο Χόκινγκ παρέθεσε μια σειρά από επιστημονικά δεδομένα τα οποία, όπως υποστήριξε, αποδομούν όλες αυτές τις θεωρίες. «Ο χρόνος ξεκίνησε τη στιγμή της ιδιομορφίας και αυτό πιθανότατα έχει συμβεί μόλις μία φορά» είπε. Θυμήθηκε μάλιστα ότι στη δεκαετία του 1980 δημοσίευσε ένα άρθρο για τη στιγμή της γέννησης του Σύμπαντος. Την ίδια περίοδο ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β'  είχε αποκηρύξει τις επιστημονικές προσπάθειες που μελετούσαν τη στιγμή κατά την οποία γεννήθηκε το Σύμπαν, τη στιγμή της Δημιουργίας, αναφέροντας ότι πρόκειται για ένα ιερό θέμα που δεν πρέπει να αγγίζεται. «Ένιωσα ανακούφιση που δεν με οδήγησαν στην Ιερά Εξέταση» δήλωσε τότε ο διάσημος αστροφυσικός.

Πηγή: tovima.gr