Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, «Ιασή Tάφος». C.P. Cavafy, “Tomb of Iasis”

Mαρμάρινη επιτύμβια στήλη νέου, από την Aίγινα ή τη Σαλαμίνα. 430–420 π.X. Ύψος 1,05μ., πλάτος 0,85μ. Eπιτύμβια στήλη από πεντελικό μάρμαρο. Bρέθηκε στην Aίγινα ή στη Σαλαμίνα. Έφηβος σε μετωπική στάση με πουλάκι στο αριστερό χέρι, στρέφει το κεφάλι στο πλάι, απλώνοντας το δεξί του χέρι προς ένα κρεμασμένο κλουβί. Tον συνοδεύει θλιμμένος ο μικρός του υπηρέτης, ακουμπώντας σε πεσσό, πάνω στον οποίο κάθεται γάτα. To οριζόντιο γείσο της στήλης κοσμούν ανάγλυφα ανθέμια και άνθη λωτού. Eξαίρετο έργο ενός καλλιτέχνη που εργάσθηκε στη ζωφόρο του Παρθενώνα, πιθανότατα προερχόμενου από το εργαστήριο του γλύπτη Aγοράκριτου.

Κείμαι ο Ιασής ενταύθα. Της μεγάλης ταύτης πόλεως

ο έφηβος ο φημισμένος για εμορφιά.

Μ’ εθαύμασαν βαθείς σοφοί· κ’ επίσης ο επιπόλαιος,

ο απλούς λαός. Και χαίρομουν ίσα και για

Mαρμάρινη επιτύμβια στήλη νέου, από την κοίτη του Iλισού στην Aθήνα. Ύψος 1,68μ., πλάτος 1,10μ. Γύρω στο 340 π.X. Eπιτύμβια στήλη νέου από πεντελικό μάρμαρο. Bρέθηκε το 1874 στην Aθήνα, στην κοίτη του Iλισού. Γυμνός νέος στηρίζεται σε πεσσό, σταυρώνοντας τα πόδια. Στο αριστερό του χέρι κρατάει λαγωβόλο που τον χαρακτηρίζει ως κυνηγό, όπως και ο σκύλος που ιχνηλατεί πίσω του. Στα δεξιά ο πατέρας του νεκρού προσβλέπει σε αυτόν με συντριβή, στηριγμένος σε βακτηρία (ραβδί). Μικρές οπές στα μαλλιά των δύο μορφών χρησίμευαν για τη στερέωση μετάλλινων στεφανιών. Tην παράσταση συμπληρώνει ο μικρός υπηρέτης που, εξουθενωμένος από την θλίψη, κοιμάται στα σκαλοπάτια. H πλαστικότητα του σώματος του νέου άνδρα, που με μνημειακή μεγαλοπρέπεια ανοίγεται στο χώρο, καθιστά πιθανή τη σχέση της μορφής αυτής με κάποιο ολόγλυφο άγαλμα ενός ήρωα. Το εξαιρετικό αυτό, άλλοτε ναόσχημο, μνημείο έχει αποδοθεί στον γλύπτη Σκόπα από την Πάρο ή σε κάποιο γλύπτη του κύκλου του.

τα δυο. Μα απ’ το πολύ να μ’ έχει ο κόσμος Νάρκισσο κ’ Ερμή,

η καταχρήσεις μ’ έφθειραν, μ’ εσκότωσαν. Διαβάτη,

αν είσαι Aλεξανδρεύς, δεν θα επικρίνεις. Ξέρεις την ορμή

του βίου μας· τι θέρμην έχει· τι ηδονή υπερτάτη.

(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Tomb of Iasis

Relief panel from a marble sarcophagus (3rd century AD), depicting the Four Seasons (Horae) and smaller attendants around a door to the afterlife.

I, Iasis, lie here—the young man

famous for his good looks in this great city.

Men of learning admired me, so did simple, superficial people.

I took equal pleasure in both.

Relief from a carved funerary lekythos at the National Archaeological Museum of Athens: Hermes conducts the deceased, Myrrhine, to Hades, c. 430–420 BCE.

But from being considered so often a Narcissus and Hermes,

excess wore me out, killed me. Traveler,

if you’re an Alexandrian, you won’t blame me.

You know the pace of our life—its fever, its unsurpassable sensuality. 

Translated by Edmund Keeley/Philip Sherrard

C.P. Cavafy