Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Πέμπτη 27 Νοεμβρίου 2014

Αόρατη «ασπίδα» αγκαλιάζει τη Γη. Invisible shield found thousands of miles above Earth blocks 'killer electrons'

Αόρατο πέπλο που περιβάλλει τον πλανήτη μας στα 11.500 χλμ. τον προστατεύει από τα «ηλεκτρόνια-δολοφόνους». An invisible shield has been discovered some 7,200 miles above Earth that blocks so-called 'killer electrons,' which whip around the planet at near-light speed and have been known to threaten astronauts, fry satellites and degrade space systems during intense solar storms. Credit: Andy Kale, University of Alberta

Tα επικίνδυνα ηλεκτρόνια που βρίσκονται στα εξωτερικά όρια των ζωνών Βαν Αλεν μπλοκάρει μια αόρατη  «ασπίδα» που περιβάλλει τη Γη, υποστηρίζουν αμερικανοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο στο Μπόλντερ και από το Τεχνολογικό Ινσιτούτο της Μασαχουσέτης (MIT).

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το αόρατο πέπλο της Γης δεν επιτρέπει στα επικίνδυνα σωματίδια να απειλήσουν τη ζωή των αστροναυτών που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας ή να προκαλέσουν βλάβες σε δορυφόρους ή άλλα διαστημικά συστήματα.

Όπως εξηγούν οι ερευνητές με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Nature», τα ηλεκτρόνια «φρενάρονται» σε υψόμετρο που αγγίζει τα 11.500 χλμ. από την επιφάνεια της Γης. «Είναι σαν να πέφτουν πάνω σε έναν γυάλινο διαστημικό τοίχο. Μοιάζει λίγο με τις ασπίδες πεδίων του Σταρ Τρεκ, οι οποίες χάριζαν προστασία ενάντια στα εξωγήινα όπλα – βλέπουμε δηλαδή μια αόρατη ασπίδα η οποία μπλοκάρει τα συγκεκριμένα ηλεκτρόνια. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά μυστηριώδες φαινόμενο» αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Τα νέα ευρήματα

The Earth has its own "Star Trek"-like force shield protecting it from potentially dangerous radiation, scientists discover. Shield like a "glass wall" in space holds back radiation that could damage satellites or put astronauts at risk, they report. The scientists, writing in the journal Nature, say they believe the waves protect us by deflecting incoming high-energy electrons, pushing them to collide with neutral gas atoms in the upper atmosphere and eventually disappear. Photo: NASA

Μελετώντας μια σειρά από πιθανά σενάρια, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το «φρενάρισμα» δεν οφείλεται στο γήινο μαγνητικό πεδίο, αλλά στα ηλεκτρομαγνητικά κύματα χαμηλής συχνότητας που αναπτύσσονται στην πλασμόφαιρα - ένα στρώμα με πυκνό και χαμηλής ενέργειας πλάσμα.

H κίνηση φορτισμένων σωματιδίων γύρω από τη Γη. This animated gif shows how particles move through Earth’s radiation belts, the large donuts around Earth. The sphere in the middle shows a cloud of colder material called the plasmasphere. New research shows that the plasmasphere helps keep fast electrons from the radiation belts away from Earth. Image Credit: NASA/Goddard/Scientific Visualization Studio

Τα συγκεκριμένα κύματα φαίνεται να προστατεύουν τον πλανήτη μας από τα ταχέως κινούμενα ηλεκτρόνια, αφού τα εκτρέπουν από την πορεία τους. Έτσι, τα σωματίδια συγκρούονται με ουδέτερα άτομα αερίων στα ανώτερα όρια της ατμόσφαιρας, με αποτέλεσμα να απορροφώνται.

Οι ζώνες Βαν Άλεν

This image shows a color-coded geographic representation of ultra-relativistic electron fluxes, based on orbital tracks of the Van Allen Probe B spacecraft projected onto the geographical equatorial plane. As the spacecraft precesses in its elliptical orbit around the Earth, it forms a “spirograph” pattern in the Earth-centered coordinate system. Inside of this radial distance is an almost complete absence of electrons, forming the “slot” region. The superimposed circle shows a sharp, distinctive inner boundary for ultra-relativistic electrons, and how generally symmetric this boundary is around Earth. Credit: Courtesy of the reasearchers/Haystack Observatory

Οι ζώνες ακτινοβολίας Βαν Άλεν ανακαλύφθηκαν το 1958 από τον Τζέιμς Βαν Άλεν, από τον οποίο και πήραν το όνομά τους. Πρόκειται για δυο δαχτυλίδια που σχηματίζονται από σωματίδια υψηλής ενέργειας – τα «ηλεκτρόνια-δολοφόνους», όπως αποκαλούνται – τα οποία παγιδεύονται στο μαγνητικό πεδίο της Γης.

Η εσωτερική ζώνη, η οποία βρίσκεται πιο κοντά στον πλανήτη μας, είναι σχετικά σταθερή. Η εξωτερική ζώνη, η οποία αρχίζει να εκτείνεται από ένα υψόμετρο 13.000 ως 40.000 χλμ. από την επιφάνεια της Γης, είναι εξαιρετικά ασταθής και παρουσιάζει τεράστιες διακυμάνσεις. Μέσα σε μερικές ώρες, ή και λεπτά, τα ηλεκτρόνια που την αποτελούν μπορούν να αγγίξουν την ταχύτητα του φωτός ενώ το μέγεθός της μπορεί να γίνει εκατονταπλάσιο.

Αν και η ύπαρξή τους είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πολλά για αυτές τις ζώνες ακτινοβολίας, πέραν του ότι μπορούν να προκαλέσουν βλάβες σε δορυφόρους και διαστημόπλοια ή και στα ηλεκτρονικά συστήματα εδώ στη Γη. Στις 30 Αυγούστου του 2012 η NASA εκτόξευσε τα δυο ερευνητικά σκάφη Van Allen με στόχο την άντληση περισσότερων πληροφοριών σχετικά με αυτές. Τον Μάρτιο του 2013, τα ερευνητικά σκάφη αποκάλυψαν την παροδική ύπαρξη γύρω από τη Γη μιας τρίτης ζώνης ακτινοβολίας Βαν Άλεν, την οποία οι επιστήμονες αγνοούσαν παντελώς.

«Πιστεύω ότι το κλειδί είναι να συνεχίσουμε να παρατηρούμε λεπτομερώς τη συγκεκριμένη περιοχή, γεγονός που μπορεί να γίνει με τη βοήθεια του εκλεπτυσμένου εξοπλισμού που διαθέτουν τα ερευνητικά σκάφη Van Allen» αναφέρει ο επικεφαλής του Εργαστηρίου Ατμοσφαιρικής και Διαστημικής Φυσικής του Πανεπιστημίου του Κολοράντο στο Μπόλντερ, δρ Ντάνιελ Μπέικερ.

Η Αμφίπολη, ο Μέγας Αλέξανδρος και το Game of Thrones. Behind Tomb Connected to Alexander the Great, Intrigue Worthy of "Game of Thrones"

«Δυναστεία βουτηγμένη στην ίντριγκα η οικογένεια του μακεδόνα βασιλιά». A mysterious royal tomb in Greece may hold a relative or associate of Alexander the Great, portrayed here in a mosaic from Pompeii. PHOTOGRAPH BY ARALDO DE LUCA, CORBIS

Νέο άρθρο για τον αρχαίο τάφο της Αμφίπολης δημοσιεύει το περιοδικό National Geographic, κάνοντας εκτενή αναφορά στον Φίλιππο Β' και τον Μ.Αλέξανδρο και σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Η ανασκαφή της Αμφίπολης προσθέτει άλλο ένα κεφάλαιο στην ιστορία του στρατηλάτη και της οικογένειάς του, μίας δυναστείας βουτηγμένης στην ίντριγκα, τη συνωμοσία και το αίμα, που μοιάζει με αυτή των Λάνιστερ στη διάσημη τηλεοπτική σειρά Game of Thrones».

Some speculate that Alexander's closest friend and lover, Hephaestion (pictured above in a 16th-century fresco, with his hand on the god Hymen’s shoulder) may be buried in the royal tomb at Amphipolis. PHOTOGRAPH BY DEAGOSTINI, GETTY IMAGES

«Η αγωνία κορυφώνεται όσο οι αρχαιολόγοι ψάχνουν στοιχεία για την ταυτότητα του προσώπου που έχει ταφεί με λαμπρότητα στον μυστηριώδη τάφο της Αμφίπολης, στη Βόρεια Ελλάδα» τονίζει η αρθρογράφος Χέδερ Πρινγκλ, επισημαίνοντας πως η ερευνητική ομάδα πιστεύει ότι ο τάφος έχει χτιστεί για κάποιο πολύ κοντινό πρόσωπο στον Μέγα Αλέξανδρο, είτε για τη μητέρα του Ολυμπιάδα, είτε για τη σύζυγό του Ρωξάνη, είτε για έναν από τους αγαπημένους του στρατηγούς, είτε -όπως γράφει η Πρινγκλ- «για τον παιδικό του φίλο και εραστή Ηφαιστίωνα». 

«Ο γρίφος του ταφικού μνημείου στην Αμφίπολη αποτελεί το ελληνικό “Game of Thrones» σύμφωνα με το δημοσίευμα. As archaeologists dig deeper into the burial mound, ancient sources tell a tale of family drama and palace intrigue. Two guardian sphinxes sit on a marble lintel at the entrance to the tomb at Amphipolis. PHOTOGRAPH BY THE GREEK CULTURE MINISTRY, EPA

«Ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος» συνεχίζει η Πρινγκλ «είναι σχεδόν βέβαιο ότι έχει ταφεί στην Αίγυπτο. Αλλά οι τάφοι, με τα πλούσια ιστορικά και γενετικά δεδομένα που μπορεί να περιέχουν, των μελών της οικογένειάς του παραμένουν άγνωστοι. Η ανασκαφή της Αμφίπολης έρχεται να προσθέσει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του στρατηλάτη και της οικογένειάς του, μίας δυναστείας βουτηγμένης στην ίντριγκα, τη συνωμοσία και το αίμα, που μοιάζει με αυτή των Λάνιστερ στη διάσημη τηλεοπτική σειρά Game of Thrones».

Χρυσή λάρνακα του τάφου του Φιλίππου Β΄. The Golden Larnax, at the Museum of Vergina, which contains the possible remains of King Philip II (r. 359–336 BC).

Σύμφωνα με την αρθρογράφο, για να αντιληφθεί κάποιος τις ίντριγκες στο παλάτι, «θα πρέπει να ξεκινήσει από τον πατέρα του Μ.Αλεξάνδρου, τον Φίλιππο Β', ο οποίος ανέβηκε στο θρόνο της Μακεδονίας το 359 π.Χ.».

By custom, Macedonia's kings married multiple wives, often for the purposes of sealing political alliances with powerful neighbors. Alexander's mother, Olympias, was a daughter of the king of Molossia, a realm that encompassed part of modern Albania, and she claimed descent from the legendary Greek hero, Achilles. She was one of Philip's many wives, and according to ancient historians, she schemed relentlessly at court to put her son on the Macedonian throne. Some historians even suspect that she poisoned Alexander's older half-brother, impairing his mental faculties.

«Όπως συνηθιζόταν, οι Μακεδόνες βασιλείς παντρεύονταν περισσότερες από μία γυναίκες, συχνά για να αποκτήσουν πολιτικούς δεσμούς και συμμαχίες με ισχυρούς γείτονες. Η μητέρα του Αλέξανδρου, Ολυμπιάδα, ήταν κόρη του βασιλιά της Μολοσσίας, μία χώρα που ήταν τμήμα της σημερινής Αλβανίας» συνεχίζει η Πρινγκλ, σημειώνοντας: «Σύμφωνα με τους αρχαίους ιστορικούς, προχώρησε σε αδυσώπητες σκευωρίες για να ανέβει ο γιος της στον μακεδονικό θρόνο. Ορισμένοι ιστορικοί αναφέρουν ότι δηλητηρίασε τον μεγαλύτερο, ετεροθαλή αδελφό του Μ.Αλεξάνδρου, αλλοιώνοντας τις διανοητικές του ικανότητες».

«Για κάποιο διάστημα, οι δολοπλοκίες της είχαν αποτέλεσμα. Ο Φίλιππος έχρισε διάδοχό του τον Αλέξανδρο, παρέχοντάς του πρώτης τάξεως εκπαίδευση από τον κορυφαίο φιλόσοφο Αριστοτέλη και ενθαρρύνοντας την ανδρεία του ως πολεμιστή. Αλλά σημαντικοί μακεδόνες ευγενείς έβλεπαν τον Αλέξανδρο ως μη γνήσιο Μακεδόνα και συνεπώς παράνομη την άνοδό του στον θρόνο. Όταν ο Αλέξανδρος έφτανε στο τέλος της εφηβείας του, ο Φίλιππος έμοιαζε να συμμερίζεται αυτές τις αμφιβολίες. Έτσι, παντρεύτηκε μία Μακεδόνισσα και κατά τη διάρκεια γιορτής, ο Φίλιππος έθεσε σε δημόσια διαβούλευση την νομιμότητα του Αλέξανδρου» συμπληρώνει η Πρινγκλ.

Portrait of Philip, from Welschbillig (Germany). Rheinisches Landesmuseum, Trier.

«Μετέπειτα» προσθέτει «ο Φίλιππος προσπάθησε να αλλάξει στάση αλλά είχε ήδη δημιουργήσει έναν επικίνδυνο εχθρό. Αυτό που συνέβη μετά αποτελεί θέμα συζήτησης, καθώς λίγα στοιχεία είναι γνωστά. Το 336 π.Χ., ο Φίλιππος έκανε έναν πλούσιο γάμο για μία από τις κόρες του και κάλεσε μέλη από γειτονικούς βασιλικούς οίκους. Ως μέρος των εορτασμών, είχε σχεδιάσει δημόσιους αγώνες στο θέατρο των Αιγών. Ο ίδιος μπήκε στο στάδιο φορώντας ένα λευκό μανδύα στους ώμους του. Στη μία πλευρά βρισκόταν ο Αλέξανδρος και στην άλλη ο σύζυγος της κόρης του. Απομάκρυνε τους φρουρούς του και καθώς στεκόταν στο κέντρο του θεάτρου το πλήθος άρχισε να ζητωκραυγάζει». 

«Αυτό ήταν το τελευταίο πράγμα που άκουσε» δηλώνει στην Πρινγκλ ο Ίαν Γουόρθινγκτον, συγγραφέας του βιβλίου «By the Spear: Philip II, Alexander the Great, and the Rise and Fall of the Macedonian Empire». 

«Ένας δολοφόνος» συνεχίζει το άρθρο «ξεπήδησε από το πλήθος και μαχαίρωσε τον Φίλιππο μπροστά στα έκπληκτα μάτια των παρευρισκομένων. Μέσα στην αναταραχή που προκλήθηκε, ο δολοφόνος, ονόματι Παυσανίας, προσπάθησε να διαφύγει, αλλά δεν τα κατάφερε. Καθώς έτρεχε, σκόνταψε και έπεσε και έτσι τρεις φρουροί του Φίλιππου τον έπιασαν και τον σκότωσαν».

Archaeologists excavate a female figure on a wall leading to the second room of the ancient tomb. PHOTOGRAPH BY THE GREEK CULTURE MINISTRY, AP

«Έδρασε μόνος του ο Παυσανίας;» διερωτάται η Πρινγκλ, αναφέροντας ότι «σύμφωνα με αρχαία κείμενα δολοφόνησε τον Φίλιππο σε μία κρίση ζηλοτυπίας», αφού «πολλοί Μακεδόνες ευγενείς ήταν αμφισεξουαλικοί και ο Φίλιππος δεν αποτελούσε εξαίρεση». «Ο Παυσανίας ήταν εραστής του και όταν τον βαρέθηκε, τον απέρριψε και τον άφησε στα χέρια άλλων. Έτσι, ίσως ο Παυσανίας να τον σκότωσε για εκδίκηση» συνεχίζει.

The tomb at Amphipolis, shown here at the top of Kasta Hill, is the largest ancient tomb ever discovered in Greece. PHOTOGRAPH BY ATHANASIOS GIOUMPASIS, GETTY

Σύμφωνα με τον Γουόρθινγκτον, στην υπόθεση της δολοφονίας του Φίλιππου υπάρχουν στοιχεία συνωμοσίας. «Νομίζω ότι ο Παυσανίας είχε εντολή να σκοτώσει τον Φίλιππο» τονίζει ο Γουόρθινγκτον, ο οποίος υποψιάζεται ότι η Ολυμπιάδα και ο Αλέξανδρος έπαιξαν ρόλο-κλειδί, ωθώντας τον Παυσανία στην αποτρόπαιη πράξη. «Άλλοι ιστορικοί» υπογραμμίζει στο σημείο αυτό η Πρινγκλ «δεν είναι σίγουροι ότι ο Αλέξανδρος είναι ένοχος πατροκτονίας».





Αναστενάρια: στην ιερή έκσταση της παράδοσης. Anastenaria - Fire walking ceremonies: At the holy ecstasy of tradition

Φωτογραφία του Δημήτρη Λουζικιώτη που θα παρουσιαστεί στην έκθεση «Αναστενάρια. Στην ιερή έκσταση της παράδοσης». The personal photo exhibition of Demetris Louzikiotis with title “Anastenaria- Fire walking ceremonies: At the holy ecstasy of tradition” in cooperation with the Cultural Center “Aristotle the Stageiritis” and Thessaloniki European Youth Capital 2014.

Τα Αναστενάρια είναι μια πανήγυρις που γίνεται κάθε χρόνο τον μήνα Μάιο –για τρεις μέρες– με αφετηρία τη γιορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Θεωρείται μια ιερή τελετουργία, η οποία πηγάζει από τα βάθη του χρόνου ως μια αρχετυπική διαδικασία μεταφυσικής επικοινωνίας με το Θείο και εκφράζεται με υπερβατική συμπεριφορά όσων συμμετέχουν, καθώς δεν καίγονται πατώντας στα πυρωμένα κάρβουνα.

«Αναστενάρια. Στην ιερή έκσταση της παράδοσης» είναι ο τίτλος της ατομικής έκθεσης φωτογραφίας του Δημήτρη Γ. Λουζικιώτη που θα παρουσιάζεται στον εκθεσιακό χώρο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων από το Σάββατο 22 Νοεμβρίου 2014.

Photographs were taken at the communes of Agia Helene near Serres and at Lagadas near Thessaloniki (2011-2013) and present the ceremony of fire walking that is taking place in May on the occasion of the name-day celebrations of Saint Constantine and Helene. The photographer has depicted the intense feelings of men and women who participate in the fire walking ceremony: dancers are calm during the lighting of the fire and are in a trance while they dance barefooted on red-hot coals. The ceremony which is expressing the transcendental behavior of participating dancers (who are not burnt even if they dance barefooted on hot coals) steps back in time and aims at the dancer’s communication with God.

Οι εικόνες που εκτίθενται ελήφθησαν από το 2011 έως το 2014 στην Αγία Ελένη Σερρών και στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης και αποτελούν τμήμα πολύχρονης εργασίας του φωτογράφου με πρόθεση την αποτύπωση και την καλλιτεχνική απόδοση της εξέλιξης της ιεροπραξίας, μέσα από την ένταση των συναισθημάτων που εκφράζονται στα πρόσωπα και τα σώματα των ιερουργών καθ’ όλη τη διάρκεια της τελετουργίας: από την αρχική ηρεμία και την ευλάβεια, στο άναμμα της φωτιάς, από την άντληση δύναμης διαμέσου του χορού στο «κονάκι» –όπως ονομάζουν τον χώρο του ιερού τους– έως την έκσταση που βιώνουν οι χορευτές πάνω στα κάρβουνα. Οι φωτογραφίες προσπαθούν να αποδώσουν όσο το δυνατό πιο παραστατικά το στίγμα της γιορτής, δίχως εντυπωσιασμό αλλά με την απαιτούμενη «ζεστασιά», συγκίνηση και ιερότητα, έτσι όπως ενυπάρχει στο δρώμενο.



«Ο Δημήτρης Λουζικιώτης δημιουργεί ευκρινείς και πυκνές εικόνες που φλερτάρουν με το σινεμά και που λένε ιστορίες για τα πρόσωπα, την πίστη ή το φόβο τους και για την υπέρβαση που δικαιούται ο καθένας αφήνοντας στο θεατή το προνόμιο να μαντέψει το τέλος όλων αυτών. Ανήσυχες οπτικές γωνίες, αιφνίδια instantantès, πανοραμικές όψεις, λεπτομέρειες εκφράσεων, το στιγμιαίο που φιλοδοξεί να γίνει αιώνιο, ο τρόμος του κενού και το χρώμα ως αποκάλυψη. Σπουδαία πράγματα δηλαδή για μια εποχή που θεωρεί σπουδαίο το σοβαροφανές και που φοβάται ό,τι ακριβώς αγνοεί. Σπουδαία πράγματα, τέλος, για όσους ακόμα επιμένουν να πιστεύουν σε εκείνα που δεν φαίνονται κι όμως υπάρχουν…» γράφει για τις φωτογραφίες του Δ. Λουζικιώτη ο Μάνος Στεφανίδης, επίκουρος καθηγητής στη Φιλοσοφική σχολή του ΕΚΠΑ και επί 25 χρόνια επιμελητής της Εθνικής Πινακοθήκης.

He was born in Stratoniki, Halkidiki, he lives and works in Thessaloniki. His photographs have been published in print and digital media, have been presented in galleries and many are now part of private collections. He has participated in many exhibitions and at BIENNALE:1 in 2007. He is the owner of a graphic design and photo studio, is cooperating with many firms and organizations, and works as a professional graphic designer, photographer and communication consultant.  In addition, his articles about culture and art have been published in print and digital media and he has founded the Cultural Center “Aristotle the Stageiritis” where he also presides.

Ο Δημήτρης Γ. Λουζικιώτης γεννήθηκε στη Στρατονίκη Χαλκιδικής. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Φωτογραφικά έργα του έχουν δημοσιευτεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, έχουν παρουσιαστεί σε gallery και αρκετά πλέον ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές. Μεταξύ άλλων συμμετείχε στην BIENNALE:1 Σύγχρονης Τέχνης (Θεσσαλονίκη 2007). Διατηρεί δημιουργικό γραφείο και studio φωτογραφίας. Συνεργάζεται ως επαγγελματίας γραφίστας, φωτογράφος και σύμβουλος επικοινωνίας με πολλές επιχειρήσεις και οργανισμούς. Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα, πολιτιστικού και καλλιτεχνικού περιεχομένου, σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Είναι ο ιδρυτής και πρόεδρος του Κέντρου Πολιτισμού «Αριστοτέλης ο Σταγειρίτης» (www.perix.org).

Πληροφορίες

Διάρκεια έκθεσης: 22 έως 30 Νοεμβρίου 2014. Εκθεσιακός χώρος: Κτήριο Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Πεζόδρομος Ερμού 134-136, Πλατεία Ασωμάτων, Αθήνα. Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα-Παρασκευή 11:00-16:00, Σάββατο-Κυριακή 11:00-20:00.