Ανιχνεύθηκαν στον Εγκέλαδο συστατικά αμινοξέων. New organic compounds found in Enceladus ice grains

Νέα είδη οργανικών ουσιών, που αποτελούν συστατικά των αμινοξέων, θεμελιωδών «λίθων» της ζωής στη Γη, ανιχνεύθηκαν στους πίδακες παγωμένων σωματιδίων που εκτινάσσονται στο διάστημα από τον δορυφόρο του Κρόνου Εγκέλαδο. In this image captured by NASA's Cassini spacecraft in 2007, the plumes of Enceladus are clearly visible. The moon is nearly in front of the Sun from Cassini's viewpoint. Credit: NASA/JPL/Space Science Institute

Νέα είδη οργανικών ουσιών, που αποτελούν συστατικά των αμινοξέων, θεμελιωδών «λίθων» της ζωής στη Γη, ανιχνεύθηκαν στους πίδακες παγωμένων σωματιδίων που εκτινάσσονται στο διάστημα από τον δορυφόρο του Κρόνου Εγκέλαδο. Η ανακάλυψη, που έγινε έπειτα από ανάλυση στοιχείων της αποστολής του σκάφους Cassini της NASA, αυξάνει τις πιθανότητες εύρεσης κάποιας μορφής εξωγήινης ζωής στο μέλλον. Ισχυρές υδροθερμικές πηγές εκτινάσσουν υλικά από τον πυρήνα του Εγκέλαδου, τα οποία αναμιγνύονται με νερό από τον τεράστιο υπόγειο ωκεανό του δορυφόρου και τελικά εκλύονται στο διάστημα ως υδρατμοί και κόκκοι πάγου. Μέσα σε αυτούς τους κόκκους ανακαλύφθηκαν μόρια που περιέχουν οξυγόνο και άζωτο, καθώς και αρωματικές ουσίες.

Στη Γη παρόμοια μόρια αποτελούν μέρος χημικών αντιδράσεων που παράγουν αμινοξέα. Οι υδροθερμικές πηγές στους βυθούς του πλανήτη μας παρέχουν την ενέργεια που τροφοδοτεί αυτές τις χημικές αντιδράσεις. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι υδροθερμικοί πόροι λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο και στον Εγκέλαδο, παρέχοντας την αναγκαία ενέργεια για την παραγωγή αμινοξέων. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Νοζάιρ Κχαγουάτζα του Ελευθέρου Πανεπιστημίου του Βερολίνου, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Monthly Notices» της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας της Βρετανίας. «Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν τα αμινοξέα χρειάζονται για τη ζωή πέρα από τη Γη, αλλά η εύρεση μορίων που σχηματίζουν αμινοξέα, αποτελεί σημαντικό κομμάτι του παζλ», δήλωσε ο Κχαγουάτζα.

Η αποστολή Cassini τερματίστηκε τον Σεπτέμβριο 2017 με την αυτοκαταστροφή του σκάφους στον Κρόνο, αλλά τα στοιχεία που έχει ήδη στείλει, θα συνεχίσουν να μελετώνται επί δεκαετίες και να παρέχουν νέα ευρήματα. Στην προκειμένη περίπτωση, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από τον «αναλυτή κοσμικής σκόνης» του Cassini, που είχε ανιχνεύσει κόκκους πάγου από τον Εγκέλαδο στον δακτύλιο Ε του Κρόνου. Οι φασματοσκοπικές αναλύσεις φανέρωσαν την ύπαρξη οργανικού υλικού μέσα σε αυτούς τους παγωμένους κόκκους.

This illustration shows the process of organic compounds making their way onto ice grains emitted in plumes from Saturn's moon Enceladus, where they were detected by NASA's Cassini spacecraft. Credit: NASA/JPL-Caltech

Οι οργανικές αυτές ουσίες αρχικά διαλύονται στον υπόγειο ωκεανό του δορυφόρου, μετά εξατμίζονται από το νερό και τελικά συμπυκνώνονται και παγώνουν στο εσωτερικό των κόκκων μέσα στο φλοιό του Εγκέλαδου, προτού τελικά εκτιναχθούν στο διάστημα μαζί με τους πίδακες, οι οποίοι φθάνουν σε ύψος πολλών χιλιομέτρων.

Η νέα ανακάλυψη έρχεται να προστεθεί στα περυσινά ευρήματα μεγάλων πολύπλοκων μη διαλυτών οργανικών μορίων που πιστεύεται ότι επιπλέουν στην επιφάνεια του ωκεανού του Εγκέλαδου. Αυτή τη φορά, βρέθηκαν μικρότερα και διαλυτά οργανικά μόρια, δυνητικοί πρόδρομοι των αμινοξέων.

Ο Εγκέλαδος και η Ευρώπη του Δία αποτελούν κατ’ εξοχήν στόχους για αναζήτηση εξωγήινης (μικροβιακής κατά πάσα πιθανότητα) ζωής στο μέλλον.

Πηγές: N Khawaja et al. Low-mass nitrogen-, oxygen-bearing, and aromatic compounds in Enceladean ice grains, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (2019). DOI: 10.1093/mnras/stz2280 - https://phys.org/news/2019-10-compounds-enceladus-ice-grains.html - https://www.amna.gr/home/article/397022/Anakalufthikan-ston-Egkelado-tou-Kronou-nees-organikes-ousies-prodromes-tis-zois