Χελώνα του γλυκού νερού «διασχίζει το Αιγαίο», Surprising Genetic Similarity of Balkan Turtles Suggests They are Very Good Swimmers

Η γραμμωτή νεροχελώνα φαίνεται ότι μπορεί να επιβιώσει στη θάλασσα και να περάσει τα αιγαιοπελαγίτικα νερά διανύοντας μεγάλες αποστάσεις. Wide geographical barriers would, seemingly, prevent a small animal like the Balkan pond turtle from becoming a widely distributed animal. But new research into the freshwater turtles, formally known as Mauremys rivulata, reveals that despite geophysical barriers, the turtles are remarkably genetically similar throughout their distribution range. (Photo : M. Vamberger)

Η γραμμωτή νεροχελώνα, είδος του γλυκού νερού που απαντάται και στην Ελλάδα, φαίνεται ότι επιζεί στη θάλασσα και περιστασιακά διασχίζει το Αιγαίο, δείχνει ελληνογερμανική μελέτη που βασίστηκε σε γενετικές αναλύσεις.

Γενετική ομοιομορφία

Adult, Lesvos, Greece, June 2010, © Tommi Sandberg

Η νεροχελώνα Mauremys rivulata έχει μεγάλη γεωγραφική εξάπλωση, από την Κασπία μέχρι τα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, ακόμα και σε νησιά όπως η Κρήτη και η Κύπρος.

Young, Rhodes, July 2004, © Lasse Bergendorf

«Λόγω των πολλών γεωγραφικών εμποδίων, κυρίως του Αιγαίου, υποθέταμε ότι θα υπήρχαν επιμέρους πληθυσμοί με γενετικές διαφοροποιήσεις» λέει ο Ούβε Φριτς του Μουσείου Ζωολογίας της Δρέσδης, επικεφαλής της μελέτης.

Για να επιβεβαιώσει αυτή την υπόθεση, η ομάδα του Φριτς εξέτασε 13 σημεία του γονιδιώματος σε 340 δείγματα χελωνών από 63 περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, από την Ελλάδα και την Τουρκία μέχρι το Λίβανο και το Ισραήλ.

Τα αποτελέσματα όμως ήταν μη αναμενόμενα, καθώς όλα τα δείγματα παρουσίαζαν σχεδόν πανομοιότυπο γενετικό προφίλ. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει συνεχής ροή γονιδίων μεταξύ των επιμέρους πληθυσμών της χελώνας, η οποία «ομογενοποιεί» τη γονιδιακή δεξαμενή του είδους σε όλο το γεωγραφικό εύρος του.

Δεινές κολυμβήτριες ή «αποσκευές» του ανθρώπου;

Adults, Kourna, Crete, April 2006, © Lasse Bergendorf

Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι οι χελώνες μεταφέρθηκαν μαζικά από τον άνθρωπο. Οι ερευνητές, όμως, θεωρούν ότι αυτό είναι απίθανο: «Σε αντίθεση με άλλες χελώνες, η Mauremys rivulata δεν ήταν ποτέ δημοφιλής ως τροφή καθώς το κρέας της βρομάει. Δεν υπάρχει επομένως προφανής λόγος να μεταφέρθηκαν αυτές οι χελώνες σε τόσο μεγάλους αριθμούς» εξηγεί η Μελίτα Βάμπεργκερ, πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης.

Το συμπέρασμα είναι ότι οι χελώνες επιβιώνουν όταν τύχει να παρασυρθούν στη θάλασσα και διανύουν μεγάλες αποστάσεις κολυμπώντας. Εκτός βέβαια αν η γραμμωτή νεροχελώνα μεταφέρθηκε από ανθρώπους όχι για το κρέας της αλλά για το διακοσμητικό της ρόλο σε λιμνούλες και ποτάμια.

Η γραμμωτή νεροχελώνα ζει από την Κασπία μέχρι την Κύπρο. Σήμερα εκτρέφεται ως κατοικίδιο.

Σήμερα, εξάλλου, η Mauremys rivulata εκτρέφεται ως κατοικίδιο. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Zoologica Scripta.