Θεαματική πρόσκρουση κομήτη έφερε νερό στον Δία, Herschel links water in Jupiter's stratosphere to 1994 comet impact

Η κατανομή του νερού στη στρατόσφαιρα του Δία σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του Herschel. Distribution of water in Jupiter's stratosphere. Credit: Water map: ESA/Herschel/T. Cavalié et al.; Jupiter image: NASA/ESA/Reta Beebe (New Mexico State University)

Τα μόρια νερού που ανακαλύφθηκαν το 1995 στη στρατόσφαιρα του Δία προήλθαν από τον κομήτη Shoemaker-Levy 9, ο οποίος ενθουσίασε τους αστρονόμους σε όλο τον κόσμο όταν προσέκρουσε στον γιγάντιο πλανήτη ένα χρόνο νωρίτερα.

H πορεία του Shoemaker-Levy 9 προς τον Δία σε συρραφή εικόνων από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Comet Shoemaker-Levy 9 approaching Jupiter in 1994. Credit: NASA, ESA, H. Weaver and E. Smith (STScI) and J. Trauger and R. Evans (Jet Propulsion Laboratory)

Δεκάδες τηλεσκόπια σε όλο τον κόσμο στράφηκαν προς τον Δία τον Ιούλιο του 1994 για να παρακολουθήσουν τη δραματική πορεία του Shoemaker-Levy 9, ο οποίος είχε σπάσει σε 21 θραύσματα που κατευθύνονταν προς το νότιο ημισφαίριο του πλανήτη.

This mosaic of WFPC-2 images shows the evolution of the G impact site on Jupiter (the 21 comet fragments of Shoemaker-Levy 9 were each assigned a corresponding letter to identify the impact site; G represents the 7th fragment to strike the planet. It was also the largest impact.) Copyright R. Evans, J. Trauger, H. Hammel and the HST Comet Science Team

Ήταν η πρώτη πρόσκρουση στο Ηλιακό Σύστημα που κατέγραψαν οι αστρονόμοι σε πραγματικό χρόνο. Οι γιγάντιες κηλίδες που άφησαν οι προσκρούσεις στην ατμόσφαιρα του Δία παρέμειναν ορατές για εβδομάδες.

Το νερό στην ατμόσφαιρα του Δία ανακαλύφθηκε ένα χρόνο αργότερα και οι πλανητολόγοι υποψιάστηκαν αμέσως ότι επρόκειτο για νερό από τον διαλυμένο κομήτη, ο οποίος πιστεύεται ότι αποτελούνταν κυρίως από πάγο νερού.

Οι υπολογισμοί των ειδικών δείξει εξάλλου ότι τα μόρια νερού δεν θα μπορούσαν να είχαν ανέβει στη στρατόσφαιρα από βαθύτερα στρώματα του Δία. Η υπόθεση της κοσμικής προέλευσης ήταν η πιο ευλογοφανής, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν αξιόπιστες απαντήσεις.

Τη λύση στο μυστήριο προσφέρουν τώρα οι υπέρυθρες παρατηρήσεις του Herschel, ενός διαστημικού τηλεσκοπίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).

Όπως αναφέρει στην επιθεώρηση «Astronomy & Astrophysics» διεθνής ομάδα ερευνητών, τα υπέρυθρα μάτια του Herschel διαπίστωσαν ότι το νερό του νοτίου ημισφαιρίου είναι τρεις φορές περισσότερο από ό,τι στο βόρειο, και μάλιστα συγκεντρώνεται γύρω από τις περιοχές των προσκρούσεων.

Jupiter after the impact of comet Shoemaker-Levy 9 in 1994. Credit: Calar Alto Observatory/Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Germany

«Σύμφωνα με τα μοντέλα μας, έως και το 95% του νερού στη στρατόσφαιρα προέρχεται από την πρόσκρουση του κομήτη» λέει ο Τιμπό Καμπαλιέ του Εργαστηρίου Αστροφυσικής του Μπορντώ στη Γαλλία, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης.

Περισσότερα στοιχεία για τη σύσταση της ατμόσφαιρας τόσο του γιγάντιου πλανήτη όσο και των παγωμένων φεγγαριών του αναμένεται να προσφέρει η ευρωπαϊκή αποστολή JUICE, η οποία προγραμματίζεται να αναχωρήσει για το σύστημα του Δία το 2022.