Έκρηξη ακτίνων γάμμα που θύμισε το Big Bang. 'Monster' gamma ray burst in space sets record for death of star

Καλλιτεχνική απεικόνιση της τρομερής έκρηξης ακτίνων γάμμα που εντόπισαν τα διαστημικά τηλεσκόπια. Image provided by Nasa's Goddard Space Flight Centre shows an artist's rendering of how a gamma ray burst occurs. Photograph: AP

Τον περασμένο Απρίλιο τα διαστημικά τηλεσκόπια Swift και Fermi εντόπισαν μια πολύ ισχυρή έκρηξη ακτίνων γάμμα. 

Swift's X-Ray Telescope took this 0.1-second exposure of GRB 130427A at 3:50 a.m. EDT on April 27, just moments after Fermi and Swift detected the outburst. The image is 6.5 arcminutes across. Credit: NASA/Swift/Stefan Immler

Διεθνής ομάδα επιστημόνων ξεκίνησε αμέσως την μελέτη της έκρηξης και όπως προκύπτει έχουμε να κάνουμε με την ισχυρότερη, φωτεινότερη και μεγαλύτερης διάρκειας έκρηξη ακτίνων γάμμα που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα από τη Γη. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι η μόνη πιο ισχυρή έκρηξη που γνωρίζουμε είναι η Μεγάλη Έκρηξη από την οποία δημιουργήθηκε το Σύμπαν.

Οι εκρήξεις γάμμα

An artist's conception of the processes by which a star collapses and becomes a black hole, releasing high-energy gamma rays and X-rays, as well as visible light, in the process. An armada of instruments detected the brightest recorded event of this type occurring on April 27, 2013. Los Alamos National Laboratory's RAPTOR (RAPid Telescopes for Optical Response) system saw the visual flash as it occurred in the constellation Leo and lingered for more than two minutes. RAPTOR is an intelligent visual system that scans the skies for optical anomalies and zeroes in on them when it detects them. NASA satellites detected gamma-ray bursts that corresponded perfectly with the optical signature. The event provides astrophysicists with a treasure trove of data that they can use to enhance their understanding of our universe and the cosmic processes that occur within it. (Credit: NASA)

Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία οι εκρήξεις ακτίνων γάμμα λαμβάνουν χώρα όταν ένα πολύ μεγάλο άστρο πεθαίνει καταρρέοντας βαρυτικά και προκαλεί μια έκρηξη σουπερνόβα. 

These maps show the sky at energies above 100 MeV as seen by Fermi's LAT instrument. Left: The sky during a 3-hour interval before GRB 130427A. Right: A 3-hour map ending 30 minutes after the burst. GRB 130427A was located in the constellation Leo, near its border with Ursa Major. Credit: NASA/DOE/Fermi LAT Collaboration

Η έκρηξη εκτοξεύει στο Διάστημα πανίσχυρους «πίδακες» ακτινοβολίας πολύ υψηλής ενέργειας, η οποία ταξιδεύει στο σύμπαν με την ταχύτητα του φωτός. Συνήθως το αποτέλεσμα αυτού του φαινομένου είναι η δημιουργίας μιας μελανής οπής. Τα  διαστημικά τηλεσκόπια εντοπίζουν περίπου 120 εκρήξεις γάμμα ετησίως.

Ευτυχώς έγινε πολύ μακριά

An artist's conception shows the emergence of the jet from a gamma-ray burst. Cruz deWilde / Swift / NASA

Η έκρηξη που εντοπίστηκε τον Απρίλιο έλαβε την κωδική ονομασία GRB 130427A και έγινε όταν το Σύμπαν ήταν 9,9 δισ. ετών σε ένα γαλαξία που βρίσκεται σε απόσταση 3,7 δισ. ετών φωτός από εμάς. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών η έκρηξη προήλθε από ένα άστρο με μάζα 20-30 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου και είχε διάρκεια περίπου 20 ωρών.

Σύμφωνα με τους ειδικούς αν μια τέτοιας ισχύος έκρηξη είχε γίνει σε απόσταση μικρότερη των χιλίων ετών φωτός από εμάς θα είχε καταστρέψει το στρώμα του όζοντος της ατμόσφαιρας αφήνοντας τη Γη έρμαιο στην κοσμική ακτινοβολία η οποία κυριολεκτικά θα… έψηνε τον πλανήτη μας. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».